همایش دورنمای اقتصاد ایران در سال ۹۴ روز سه شنبه هفته جاری در حالی برگزار شد که در بخش‌های مختلف، چشم‌انداز اقتصادی کشور مورد بحث و بررسی قرار گرفت. در پنل ارز و سکه که با حضور سید کمال سیدعلی، مدیرعامل بانک ایران زمین برگزار شد، گمانه‌زنی‌ها درخصوص سیاست‌های ارزی و همچنین روند قیمت‌گذاری ارز در کشور انجام شد. سید علی با اشاره به اهمیت نرخ ارز در چرخه اقتصادی کشور گفت: نرخ ارز به‌عنوان یک مولفه تاثیرگذار بر اقتصاد ایران از اوایل انقلاب همیشه مورد بحث بوده است و دولت‌ها با ملاحظه خاصی به افزایش قیمت ارز پرداخته‌اند.

او ادامه داد: نگاهی به روند نرخ ارز، صادرات و واردات طی سال‌های اخیر نشان می‌دهد که نرخ ارز در کشور همیشه با ملاحظه خاصی تغییر می‌کند. از سال‌ ۱۳۳۸ تا ۱۳۵۷ نرخ بازار و دولتی تقریبا یکسان بوده است؛ اما بعد از انقلاب نرخ بازار از ما جدا شد و اعتقادی برای عرضه ذخایر با قیمتی در حدود قیمت بازار نبود.

معاون پیشین بانک مرکزی با تاکید بر اینکه در چند سال گذشته بازار با تصفیه خود به تعادل رسید، گفت: برخی بر این عقیده هستند که باید نرخ مبادلاتی را حفظ کرد که این خود رانت به همراه دارد؛ زیرا کالا با نرخ مبادلاتی وارد می‌شود و با نرخ ارز آزاد به فروش می‌رسد.

او با اشاره به اینکه اگر ارز با قیمتی در حدود نرخ بازار به فروش برسد، توان پرداخت ۵۰ درصد یارانه‌ها وجود خواهد داشت، یادآور شد: تعادل نرخ باید با رقابت‌پذیری به دست بیاید نه با ذخایر کشور. او مدعی شد کاهش ارزش یا تقویت پول ملی افتخار نیست و نرخ درست نرخی است که محرک صادرات، واردات، تولید و اشتغال باشد. وی تاکید کرد: در سالی که قیمت مرغ و سیب‌زمینی یکسان شد، حجم بسیار بالایی از دلار مسافرتی با قیمت هزار تومان به متقاضیان عرضه شد.

مدیرعامل بانک ایران زمین خاطرنشان کرد: در حقیقت نمی‌توان قسمت تقاضای ارز را مدیریت کرد. از این رو باید قسمت عرضه ارز را مدیریت کرد که صادرات غیرنفتی در این راه برای بانک مرکزی بسیار راهگشا بوده است. او گفت: در دنیا به‌صورت نامحسوس برگشت ارز را کنترل می‌کنند و در حال حاضر انگیزه به‌گونه‌ای است که ارز از سوی صادرکنندگان برای تامین دوباره مواد اولیه و دستگاه‌ها به کشور بازگردد. نباید نرخ ارز را ثابت نگه داشت؛ زیرا در آینده نزدیک ارز مجبور به پرش خواهد شد.

سیدعلی یادآور شد: بانک مرکزی محدودیت‌هایی همچون ارتباط و نقل و انتقال پول را در پی تحریم‌ها تجربه کرده است، اما نباید تمام مشکلات دولت را به تحریم ربط داد.

سید علی در بخش دیگر از سخنان خود با اشاره به اینکه سفته‌بازی در بازار ارز تنها انتظارات تورمی به وجود می‌آورد، گفت: بعد از رفع تحریم‌ها کشور با مشکلات متعددی همچون نوسازی ناوگان حمل‌و‌نقل روبه‌رو خواهد شد؛ اما اگر سیستم بانکی باز شود می‌توان با دنیا ارتباطات اسنادی، فاینانس و... در حجم قابل توجهی داشت. در واقع تسهیل مراودات و نقل و انتقالات بانک‌ها و استفاده از فاینانس‌ها، یوزانس‌ها و حواله‌ها و خریدهای مدت‌دار از اثرات مهم برداشته شدن تحریم‌ها است.

سیدعلی با تاکید بر اینکه هزینه واردات در ایران ۱۵ تا ۲۰ درصد بیشتر از دنیاست، گفت: یکسان‌سازی نرخ ارز اعتمادسازی و حذف رانت را به‌دنبال خواهد داشت.

وی همچنین شرایط ارز پس از برداشته شدن تحریم‌ها را مثبت ارزیابی کرد و گفت: در این شرایط بانک مرکزی می‌تواند با نظارت بیشتر سیر افزایشی نرخ را کنترل کند. همچنین می‌توانیم متراکم شدن تقاضا‌ها را نسبت به قبل شاهد باشیم که می‌تواند با تزریق ارز به‌صورت مناسب مدیریت شود. چنانکه برداشته شدن تحریم‌ها دسترسی به ذخایر در چین، هند، کره، ژاپن و اروپا و عادی شدن فروش نفت موجب خواهد شد که افزایش نرخ ارز مدیریت و از جهش‌های ارزی جلوگیری شود.

این در حالی است که ادامه تحریم‌ها و وضع موجود موجب تداوم افزایش نرخ ارز خواهد شد. سیر نزولی قیمت نفت و استمرار آن، سیر نزولی شاخص بورس و استمرار آن و عدم دسترسی به درآمد‌های نفتی از جمله عواملی است که این روند را تحت‌تاثیر قرار خواهد داد. سید علی در پایان سخنان خود گفت: خیلی‌ها به‌دنبال سرمایه‌گذاری در کشور هستند که این موضوع به مدیریت بازار ارز در ایران کمک خواهد کرد.