«ایسنا» نوشت: با گذشت حدود ۲ ماه از بازگشت ایران‌چک‌های ۱۰۰ هزار تومانی به چرخه پولی کشور اسکناس‌های تقلبی و شبیه‌سازی شده آن نیز به بازار آمد. بر اساس این گزارش، کم اطلاعی یا بی‌اطلاعی مردم از نحوه تشخیص اسکناس واقعی ایران چک ۱۰۰ هزار تومانی از تقلبی بودن آن موجب ایجاد ضررهایی برای آنها شده است. بر همین اساس، مجید صنیعی، رئیس سازمان تولید اسکناس و مسکوک، در گفت‌وگویی به ارائه توضیحاتی در این مورد پرداخت و از راه‌های در دسترس عامه مردم برای شناسایی این ایران‌چک‌ها سخن گفت.

صنیعی درمورد زمان تولید ایران‌چک‌های ۱۰۰ هزار تومانی با توجه به این که عموما این ایران‌چک‌ها به امضای محمود بهمنی، رئیس کل سابق بانک‌مرکزی رسیده‌اند، توضیح داد: چاپ و تولید ایران‌چک‌های ۱۰۰ هزار تومانی در سال‌های ۱۳۸۷ و ۱۳۸۸ و در زمان آقای بهمنی انجام شده که به امضای وی نیز رسیده است. وی با تاکید بر امنیت بسیاربالای ایران‌چک‌های ۱۰۰ هزار تومانی گفت: تاکنون نه‌تنها هیچ‌گاه موردی از نمونه جعلی این ایران‌چک‌ها نداشته‌ایم، بلکه در طول چند سال اخیر چک پول‌های ۵۰ هزار تومانی که بسیار در دست مردم می‌چرخد هم جعل نشده‌اند. صنیعی با بیان اینکه نمی‌توان نام هر سندی را که کپی گرفته می‌شود جعلی گذاشت؛ چراکه دو پارامتر مهم امنیتی یعنی «اصالت کاغذ» و «مرکب» را به همراه ندارد، توضیح داد: بنابراین سند به‌دست آمده جعلی نیست، بلکه شبیه‌سازی شده است.

در‌عین‌حال که زمانی جعلی خواهد بود که دقیقا عین اصل بوده، اما توسط بانک‌مرکزی تولید، توزیع و منتشر نشده و ازسوی دستگاه‌های زیرزمینی یا فرامرزی تولید شده باشد که تاکنون چنین گزارشی نداشتیم. رئیس سازمان تولید اسکناس و مسکوک گفت: ابعاد ایران چک ۱۰۰ هزار تومانی همانند ایران چک ۵۰ هزار تومانی ۱۶۰ در ۷۵ میلی‌متر است که رنگ قالب آن را آبی تشکیل می‌دهد. وی در ادامه با اشاره به سه دسته خصیصه امنیتی رایج در دنیا برای چک پول‌ها، شناسایی مردمی را مورد تاکید قرار داد و گفت: درصورت توجه به این المان‌ها مردم می‌توانند به محض دریافت یک ایران چک، اصل یا فرع آن را تشخیص دهند. این در حالی است که بانک‌مرکزی به جز موارد خاص حدود ۱۳ تا ۱۴ مورد، فیشر امنیتی داخل ایران چک ۱۰۰ هزار تومانی به کار برده که تقریبا حدود ۵۰ درصد آنها فقط مختص به مردم است که تنها تبحر در یکی دو مورد برای شناسایی سند جعلی از غیرجعلی کافی است.

روش‌های شناسایی ایران‌چک‌های تقلبی

صنیعی به تشریح هفت مورد برای کشف تقلب در ایران‌چک‌های ۱۰۰ هزار تومانی ازسوی مردم پرداخت و با اشاره به «واتر مارک» کار شده داخل در قسمت سفیدی سمت چپ ایران چک توضیح داد: نقش فردوسی در خمیره کاغذ بوده و عدد یک میلیون به‌صورت روشن زیر تصویر فردوسی قابل‌مشاهده است. وی افزود: وقتی که ایران چک مقابل نور قرار گیرد از هر دو طرف باید تصویر شفافی از فردوسی دیده شده همچنین عدد یک میلیون نیز به وضوح قابل‌رویت باشد.

رئیس سازمان تولید اسکناس و مسکوک با اشاره به دومین راه شناسایی ایران چک ۱۰۰ هزار تومانی غیر‌جعلی بیان کرد: نخ امنیتی به‌صورت پنهان تقریبا در وسط ایران چک کار شده است که در وهله اول بدون نور قابل‌دیدن نیست اما اگر مقابل نور قرار گیرد متوجه خواهیم شد که چیزی به‌طور خط وار و با عرض حدود یک میلی‌متر حرکت کرده است. روی این نخ نیز نوشته «بانک‌مرکزی جمهوری اسلامی ایران» تعبیه شده است.

وی اضافه کرد: اگر ایران چک در مقابل نور ماورا بنفش قرار گیرد نخ میانی آن به رنگ‌های مختلف تبدیل خواهد شد. صنیعی همچنین به وجود نخ امنیتی پنجره‌ای در سمت راست نخ میانی ایران چک اشاره کرد و گفت: این نخ با جنس هولوگرامی پهنایی حدود ۲ تا ۵/۲ میلی‌متر دارد و نوشته یک میلیون هم به‌طور بی‌رنگ روی نخ قرار دارد و در مقابل نور از بازتاب‌های خاصی برخوردار است.

وی در ادامه با اشاره به طرح مخفی در قسمت بالایی ایران چک ۱۰۰ هزار تومانی افزود: نوشته ۱۰۰ و ایران چک در این قسمت که حالت مستطیل شکل داشته و نوشته بانک‌مرکزی نیز در آن تعبیه شده قابل‌ملاحظه است، این در حالی است که وقتی در حالت عادی ایران چک را در مقابل خود قرار می‌دهیم فقط نوشته بانک‌مرکزی جمهوری اسلامی ایران را می‌بینیم اما با تغییر زاویه عدد ۱۰۰ و ایران چک نیز درست به موازات عبارت بانک‌مرکزی دیده می‌شود.

صنیعی همچنین پنجمین راه شناسایی ایران چک ۱۰۰ هزار تومانی واقعی را نیز مورد بررسی قرار داد و گفت: اگر این اسکناس مقابل خود قرار دهیم، سمت چپ آن به‌صورت عرضی و روی لبه طرحی ناقص از نوشته یک میلیون مشاهده می‌شود که در مقابل نور تصویر پشت و جلو دقیقا یکدیگر را همپوشانی کرده و عدد یک میلیون قابل‌رویت می‌شود. وی گفت: هیچ سیستم چاپی حتی با بالاترین تکنولوژی چاپ تجاری یا آخرین مدل دستگاهای کپی وجود ندارد که بتوانند این دو تصویر ناقص پشت و رو را دقیقا روی یکدیگر تنظیم کند؛ بنابراین اگر فردی ایران چک را مقابل نور قرار داد و تصویر ناقص رو را با تصویر پشت دقیقا همپوشانی ندید و حتی اگر اختلاف دهم میلیمتر نسبت به یکدیگر ملاحظه کرد می‌تواند مبنا را بر جعلی بودن آن بگذارد.

رئیس سازمان تولید اسکناس و مسکوک همچنین به یکی از ساده‌ترین راه‌های شناسایی ایران چک ۱۰۰ هزار تومانی توسط مردم عادی اشاره و عنوان کرد: درست در میانه این اسکناس بین نوشته ایران چک به رنگ آبی که در بالا قرار گرفته و عدد یک میلیون ریال به رنگ قرمز، آرم بانک‌مرکزی که با مرکب حرارتی کار شده قرار گرفته است. بر این اساس به محض اینکه این آرم با دست لمس شده و حرارتی نزدیک به دمای بدن انسان را دریافت کند محو می‌شود و بعد از اینکه اثر گرما از بین می‌رود و سرد می‌شود مجددا طرح بانک‌مرکزی بازمی‌گردد.

صنیعی مورد هفتم از خصیصه‌های شناسایی مردمی ایران چک را نیز برجسته بودن چاپ روی آن عنوان کرد و یادآور شد: اگر روی ایران چک، طرح تخت جمشید(کاخ تچر) با دست لمس شود یا همین طور گل چهار برگ زیر تصویر، متوجه می‌شویم که نسبت به بقیه قسمت‌ها زبری بیشتری دارد؛ چراکه با مرکب فولادی کار شده که برجستگی را روی کاغذ ایجاد کرده است. به گفته وی، هیچ چاپی قادر نیست بتواند برجستگی‌های موجود در ایران چک را با مرکب روی کاغذ ایجاد کند.