اتمام حجت با موسسات پولی فاقد مجوز
گروه بازار پول- حمید تهرانفر، معاونت نظارت بانک مرکزی، با بیان اینکه «حاکمیت تصمیم گرفته که نظم را در بازار پول کشور برقرار کند»، از رویکرد جدید بانک مرکزی برای برخورد جدی با موسسات بدون مجوز با حمایت نهادهای حاکمیتی خبر داد. وی همچنین اعلام کرد که «بانک مرکزی تصویب بسته پولی جدید را در دستور کار ندارد». تهرانفر تعداد موسسات بدون مجوز فعال در اقتصاد کشور را بین 3500 تا 5500 موسسه خواند.

حمید تهرانفر، در گفت‌وگو با خبرگزاری موج، علت تاخیر در انجام مصاحبه را بازگشت آرامش به بازار عنوان می‌کند به اعتقاد او، بانک مرکزی و معاون نظارتی این بانک نباید تحت هیچ شرایطی وارد جنجال و هیجان شود. او با اشاره به رویدادهای نظام بانکی کشور در سال‌های اخیر اظهار کرد: فضای کار در نظام بانکی کشور مناسب نیست و باید هر چه سریع‌تر بهبود یابد. تهرانفر در توضیح این مطلب گفت: متاسفانه فضای کار در نظام بانکی کشور توام با سوء ظن است، در حالی که نظام بانکی ثمرات و مزیت‌های بسیار مطلوبی برای کشور دارد. وی با تاکید بر این نکته که باید فضای کاری در نظام بانکی کشور اصلاح شود، افزود: باید این واقعیت را پذیرفت که وجود بانک‌ها برای کشور مفید است و بانک به عنوان یک نهاد حقوقی مستقل برای خود دارای ترجیحاتی است، سپرده‌گذار و سهامدار دارد و باید به فکر منافع آنها هم باشد.
آرامش در بانک مرکزی
تهرانفر درباره این موضوع که در سال‌های اخیر بیشترین جنجال‎های خبری در بانک مرکزی از «حوزه معاونت نظارت» ایجاد شد، گفت: بانک مرکزی به‌طور اعم و معاون نظارتی بانک مرکزی به‌طور اخص، نباید تحت هیچ شرایطی وارد جنجال، سر و صدا و هیجان شود. او ضمن بیان این مطلب که نظام بانکی باید آرام باشد و در کمال آرامش فعالیت کند، گفت: تمام توجه مردم، سپرده‌گذاران و سهامداران بانک‌ها به گفتار ما و برنامه‌های ما است و اگر اقدامی لازم است که انجام شود، حتما باید با تدبیر باشد؛ زیرا جنجال این محیط آرامش را به هم می‌زند. وی در ادامه به اصلاح برخی از قوانین و مقررات اشاره کرد و افزود: برخی از مقررات در فضای جدید امکان اجرا ندارد، در واقع در گذشته فضا به گونه‌ای بوده که بستر نوشتن برخی از مقررات میسر بود، اما اکنون نمی‌توان با آن مقررات کار کرد و باید اصلاح شوند. این مقام مسوول به اصلاح «مقررات تسهیلات کلان» اشاره کرد و گفت: این قانون را اصلاح کردیم تا پاسخگوی نیاز جامعه در شرایط فعلی باشد. اصلاح این قانون بسیار اثر‌بخش بوده؛ به‌طوری‌که بسیاری از پروژه‌هایی که به این دلیل نمی‌توانستند ادامه فعالیت دهند، در شرایط جدید می‌توانند فعالیت کنند.
تصویب بسته پولی جدید در دستور کار نیست
معاون نظارتی بانک مرکزی در پاسخ به این پرسش که آیا قرار است برای سال آینده «بسته نظارتی جدیدی» تدوین شود، ضمن رد این مطلب گفت: قرار نیست بسته نظارتی جدیدی تدوین شود؛ بلکه تنها مقررات قبل را اصلاح می‌کنیم. وی اضافه کرد: همواره یک بسته پولی داشتیم و در این بسته ضوابط و مقرراتی گنجانده می‌شد که اکنون در نظر داریم با توجه به زمان، آنها را تغییر دهیم. تهرانفر در عین حال گفت: بانک مرکزی به هر حال بسته‌ای به عنوان «بسته مقررات نظارتی بانک مرکزی» نزد بانک‌ها دارد، اما؛ هم‌اکنون طراحی بسته جدید پولی مورد نظر ما نیست و تصمیم هم نداریم که چیزی تحت عنوان بسته گردآوری کنیم.
معاون نظارتی بانک مرکزی در پاسخ به این سوال که اقدامات معاونت نظارت پیشین بانک مرکزی را چطور ارزیابی می‌کنید گفت: آن اقداماتی را که قبلا انجام شده، شخصا در خور تحسین می‌دانم؛ به هر حال وارد شدن در آن فضا کار سختی است، زیرا وجود موسسات پولی و تعداد زیادی سپرده‌گذار مانع از این می‌شود که به راحتی مانور داد و تصمیم گیری کرد. اما آنچه مهم است این است که باید با آرامش وارد کار شد. وی به مبحث ادغام موسسات پولی در سال گذشته اشاره کرد و گفت: زمانی که بحث بر سر ادغام موسسات پولی بود، خود من در مصاحبه‌ای اعلام کردم که این دسته اقدامات به مثابه «جراحی» است؛ در واقع فضا به گونه‌ای بود که باید قسمتی از نظام بانکی جراحی می‌شد، طبیعی است که این جراحی خونریزی هم دارد.
توقف فعالیت موسسات بدون مجوز
تهرانفر در خصوص ایجاد یک سیستم منظم در نظام پولی و بانکی از همه موسسات درخواست کرد که «خود را با ضوابط و مقررات بانک مرکزی تطبیق دهند و از بانک مرکزی مجوز دریافت کنند». وی ادامه داد: نکات پیچیده‌ای از موسسات پولی درخواست نمی‌کنیم؛ بلکه تنها از موسسات پولی می‌خواهیم که «قواعد مشخصی» را اجرا و خود را «تحت پوشش نظارت بانک مرکزی» دربیاورند. وی ضمن بیان اینکه «بانک مرکزی به عنوان نهاد حاکم بر بانک‌ها وظیفه ساماندهی بازار پولی کشور را بر عهده دارد»، تصریح کرد: هم‌اکنون «وحدت رویه» بین مسوولان کشوری برقرار است که موسسات ساماندهی شوند.
معاون نظارتی بانک مرکزی با تاکید بر این نکته که باید همه موسسات پولی تحت نظارت بانک مرکزی قرار بگیرند گفت: البته معنای روشن شدن تکلیف موسسات پولی بدون مجوز این است که بانک مرکزی ورود پیدا می‌کند و جلوی فعالیت آنها را می‌گیرد. او در عین حال تصریح کرد: ما در خیلی از مواقع این کار را می‌کنیم و نیروی انتظامی هم از ما در این زمینه حمایت خواهد کرد. تهرانفر در ادامه به پروسه ساماندهی یکی از صندوق‌های قرض الحسنه اشاره کرد که اخیرا با مراجعه نیروی انتظامی به آنها عدم تطبیق وضعیت صندوق با ضوابط بانک مرکزی اعلام شده است. او ادامه داد: به این صندوق اعلام شد که فعالیت شما متخلفانه است و با مقررات تطبیق ندارد و پس از این هیات امنای صندوق اعلام کردند که صندوق را جمع‌آوری می‌کنند و به این صورت پروسه انحلال اختیاری صندوق طی شد.
هشدار جدی به موسسات فاقد مجوز
معاون نظارت بانک مرکزی در رابطه با ادامه وضعیت ادغام موسسات پولی گفت: ادغام‌های گذشته ادامه می‌یابد و هماهنگی‌های لازم برای ادغام موسسات پولی در همان پروسه‌ای که هست، جریان پیدا می‌کند. او درباره برنامه بانک مرکزی برای ادغام موسسات پولی گفت: «جریان ادغام‌ها طی خواهد شد و موسسات پولی ادغام شده به عنوان یک موسسه جدید شروع به فعالیت می‌کنند و موسسات قبلی نیز از بین خواهند رفت. »
این مقام مسوول در بانک مرکزی همچنین خطاب به آن دسته از موسسات پولی که برای اخذ مجوز به بانک مرکزی مراجعه نمی‌کنند، هشدار داد که ادامه فعالیت آنها با مشکل روبه‌رو خواهد شد.
وی با بیان اینکه «حاکمیت تصمیم گرفته که نظم را در بازار پول کشور برقرار کند»، گفت: موسساتی که با پول مردم سر و کار دارند، باید از نهاد ناظر و حاکم برای فعالیت خود در بازار مجوز داشته باشند. وی اضافه کرد: این موسسات بهتر است برای تعیین وضعیت خود به بانک مرکزی مراجعه کنند.
تهرانفر تصریح کرد: براساس نظر حاکمیت و بانک مرکزی، ادامه فعالیت موسسات فاقد مجوز به صلاح نیست؛ بنابراین گروهی که فعالیت‌هایشان در راستای مقررات و قوانین کشور نیست، باید پاسخگوی فعالیت‌های خود باشند. به گفته این مقام مسوول، «بانکداری آن قدر ساده نیست که چندین نفر بازنشسته دور هم جمع شوند و با ایجاد یک محل از مردم پول بگیرند و پس از آنکه رضایت نسبی دریافت کردند، به گسترش شعب بپردازند. اگر به این راحتی بود که دیگر نیازی به دریافت مجوز هم نبود و اصلا نهاد ناظر بر بانک‌ها ایجاد نمی‌شد».
ترفندهای فاقد مجوزها
در ابتدای فعالیت
این مقام بانک مرکزی در ادامه به شکل‌گیری «نهادهای پولی فاقد مجوز» وترفندهای آنها در ابتدای فعالیت اشاره کرد و گفت: متاسفانه در کشور ما این مساله رایج است که اگر نزد موسسه‌ای سپرده‌گذاری شود، چند‌ماه بعد معادل با 2 برابر مبلغ سپرده‌گذاری شده، وام داده خواهد شد. اغلب مردم با این روش در این موسسات سپرده‌گذاری می‌کنند و پخش این اخبار در شهرهای کوچک‌تر باعث می‌شود که کل مردم یک شهر در موسسه‎ای خاص، سپرده‌گذاری کنند. از طرف دیگر آن موسسه تقبل کرده که 2 تا چهار برابر وجوه را وام بدهد، اما در موعد تعهد، این اتفاق نمی‌افتد و در نتیجه دردسرساز می‌شوند. وی ادامه داد: جالب اینجا است که مدیران این موسسات فکر می‌کنند که به سمت سودآوری در حرکت هستند، اما آرام آرام کار به جایی می‌رسد که باید دو یا سه برابر آنچه که از سپرده‌گذاران دریافت کردند، پس بدهند. این موسسات اعلام می‌کنند با سپرده‌گذاری در آن موسسه و صندوق، سود هنگفتی عاید مشتریان می‌شود. در نتیجه وقتی توان ایفای تعهدات را ندارند یکباره به مشکل بر می‌خورند.
ورشکستگی
در صندوق‌های بدون مجوز
تهرانفر از ورشکستگی چندین صندوق در شهرهای مختلف خبر داد و گفت: مردم با سپرده‌گذاری در این صندوق‌ها متضرر شدند و ما فعلا فقط از یک موسسه حسابرسی خواسته‌ایم که حسابرسی کند تا وضعیت آنها مشخص شود. وی اضافه کرد: 60 درصد منابع این صندوق، متعلق به سپرده‌های سرمایه‌گذاری است؛ یعنی همه وجوهی که در اختیار دارند و حتی وجوه دریافتی جدید را هم باید به عنوان سود پرداخت کنند. وی به اعطای سود 35 درصدی توسط برخی از صندوق‌های فاقد مجوز اشاره کرد و گفت: هیچ بانکی توان پرداخت چنین سودی را ندارد، اما متاسفانه این اتفاق افتاده که یک صندوق قرض‌الحسنه این میزان سود اعطا کرده و به سرنوشت بدی دچار شده است. معاون نظارتی بانک مرکزی درباره «برخی از سهامداران و مدیران که عضو هیات مدیره بعضی از موسسات پولی هستند و از منظر بانک مرکزی صلاحیت لازم را ندارند»، نیز گفت: سهامداران و مدیرانی که از لحاظ بانک مرکزی افراد ناصالحی هستند، باید اصلاح وضعیت داشته باشند و افراد دیگری به جای آنها منصوب شوند.
دو سوم موسسات مجوز ندارند
تهرانفر در پاسخ به این پرسش که با چه ابزاری موسسات را به تبعیت از بانک مرکزی در خواهید آورد، گفت: تا آنجایی که ممکن است ما نمی‌خواهیم به روش‌های قهرآمیز دست بزنیم و می‌خواهیم در فضای دوستانه کارها را جلو ببریم. معاون نظارتی بانک مرکزی تصریح کرد: در فضای پولی و اعتباری و بانکداری نباید صحبت از امنیت و درگیری شود، بلکه باید در فضایی مناسب و آرام حرکت کرد تا ثمرات آن به کشور برسد.
وی ضمن اشاره به این نکته که در قانون پولی و بانکی کشور، موسسات اعتباری موسساتی هستند که به تشخیص بانک مرکزی باید در حجم اعتبار کشور موثر باشند، افزود: موسسات باید تحت نظارت بانک مرکزی قرار گیرند، چرا که اثر آنها بر اقتصاد کشور و همچنین مبالغ در اختیار آنها، باید همواره کنترل شود. تهرانفر تعداد صندوق‌های قرض‌الحسنه را در سطح کشور پنج تا هفت هزار صندوق عنوان کرد که از این تعداد حدود 1500 صندوق مجوز دارند. وی تعداد تعاونی‌های اعتبار کارمندی و کارگری را هم حدود 2 هزار تعاونی ذکر کرد.
نهاد نظامی نباید بانک داشته باشد
تهرانفر در مورد تعیین تکلیف برخی موسسات پولی وابسته به ارگان‌های نظامی نیز تاکید کرد: «بانک مرکزی اعتقاد ندارد که یک ارگان نظامی باید بانک داشته باشد». معاون نظارت بانک مرکزی در خصوص «برخی موسسات پولی که سابقه فعالیت چندین ساله در بازار پول را دارند، اما قادر به اخذ مجوز از بانک مرکزی نشده‌اند» نیز گفت: هر کدام از موسساتی که تاکنون موفق به اخذ مجوز نهایی از بانک مرکزی برای تبدیل به بانک نشده‌اند، مشکلات و تخلفات مهمی دارند. وی گفت: تا وقتی که این موسسات اصلاح نشوند، طبیعی است که بانک مرکزی هم نمی‌تواند مجوز بالاتری به آنها اعطا کند.



حذف اسامی تعدادی از موسسات اعتباری از سایت بانک مرکزی
بانک مرکزی نام پنج موسسه اعتباری را که پیش از این مجاز اعلام شده و در حال اخذ مجوز بوده‌اند از سایت این بانک حذف کرد. این درحالی است که بنا به اعلام مسوولان بانک مرکزی سایت این بانک مرجع شناسایی موسسات اعتباری مجاز برای مردم است. به گزارش «ایسنا»، درحالی‌که بانک مرکزی از سال گذشته در راستای ساماندهی بازار پولی و مالی کشور تعدادی از موسسات مالی واعتباری را ادغام و تعدادی از آنها را به 6 موسسه کاهش داد، اکنون نام برخی از این موسسات از سایت بانک مرکزی حذف شده است و اکنون بنا به اعلام بانک مرکزی فقط موسسه اعتباری توسعه مجوز فعالیت دارد. بنا به این گزارش نام موسسات اعتباری ثامن، ثامن الحجج، عسکریه، کوثر، آرمان و نور در سایت بانک مرکزی دیده نمی‌شوند. این درحالی است که همواره رئیس‌کل بانک مرکزی و معاونان این بانک در پاسخ به اینکه مردم چگونه موسساتی را که مورد تایید بانک مرکزی نیستند، شناسایی کنند اعلام کرد‌ه‌اند که اسامی موسسات مجاز در سایت بانک مرکزی وجود دارد و بانک مرکزی در قبال افرادی که در موسساتی که از نظر این بانک غیر مجاز است سپرده‌گذاری کنند، هیچ مسوولیتی ندارد. بانک مرکزی در اقدامی نام بانک آینده و همچنین مهر اقتصاد را نیز از فهرست بانک‌های غیر دولتی حذف کرده است. در این زمینه حمید تهران‌فر، معاون نظارتی بانک مرکزی با تاکید بر اینکه شورای پول و اعتبار درباره بانک آینده مقرر کرده که تکالیفی را انجام داده و سپس مجوز فعالیت به این بانک داده می‌شود، گفت: برای این بانک فرصت محدودی در نظر گرفته شده تا مسائل مدنظر شورای پول و اعتبار را رعایت کند.