گروه بازار پول - بانک مرکزی اعلام کرد: تبلیغات رفع سوء اثر چک در جراید مورد تایید بانک مرکزی نیست. روابط عمومی بانک مرکزی با اعلام اینکه‌‌ «اخیرا تبلیغات غیرقانونی گسترده‌ای در جراید و فضای سایبری در خصوص روش‌های مختلف رفع سوءاثر چک مشاهده می‌شود» افزوده است: «این‌گونه فعالیت‌ها مورد تایید بانک مرکزی نیست و هموطنان به منظور اجتناب از سوء‌استفاده افراد متقلب و متخلف و نیز پیشگیری از ارتکاب جرایم احتمالی از جمله کلاهبرداری، می‌توانند با استفاده از «‌راهنمای رفع سوء اثر ‌از سوابق چک‌های برگشتی اشخاص» مندرج در پایگاه اطلاع‌رسانی این بانک طبق قوانین ‌‌‌و‌ مقررات‌ حاکم اقدام کنند. براساس بخشنامه‌های بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران کلیه امور مربوط به رفع سوءاثر از چک‌های برگشتی اشخاص از طریق شعب و واحدهای تابعه بانک‌ها امکان‌پذیر است. بانک مرکزی در وب‌سایت خود، در این باره توضیح داده که دارندگان چک برگشتی می‌توانند از یکی از راه‌های تعریف شده برای رفع سوء اثر چک اقدام کنند. از جمله «تامین موجودی» که مشتری مبلغ کسری موجودی را به حساب جاری خود واریز کرده و پس از دریافت مبلغ مزبور توسط ذی نفع چک، بانک نسبت به رفع سوء اثر از سابقه چک برگشتی اقدام می‌کند. مشتریان همچنین می‌توانند با «ارائه لاشه چک برگشتی» به بانک از خود رفع سوء اثر کند. بانک مرکزی «ارائه رضایت‌نامه محضری ذی نفع چک به بانک» را از دیگر راه‌های سوء اثر چک عنوان کرده و افزوده است: در صورت عدم امکان ارائه لاشه چک برگشتی به بانک بنا به دلایلی نظیر مفقود شدن، به سرقت رفتن و سوختن، ذی‌نفع چک (شخصی که گواهی‌نامه عدم پرداخت وجه چک به نام او صادر شده است) می‌تواند با حضور در دفترخانه اسناد رسمی، رضایت خود را اعلام کرده و بانک با دریافت رضایت‌نامه مزبور، نسبت به رفع سوء اثر از چک مورد نظر و ابطال آن اقدام کند. بنا بر این بخشنامه، چنانچه ذی‌نفع چک شخص حقوقی دولتی یا نهاد عمومی غیردولتی باشد، می‌تواند با ارائه نامه رسمی رضایت خود را اعلام کرده و بانک با دریافت رضایت‌نامه یاد شده، نسبت به رفع سوء اثر از چک مورد نظر و ابطال آن اقدام می‌کند. چهارمین راه رفع سوء اثر چک «واریز مبلغ چک به حساب جاری و مسدود کردن آن به مدت ۲۴ ماه» است؛ دستورالعمل بانک مرکزی در این باره می‌گوید: چنانچه ارائه لاشه چک یا رضایت‌نامه محضری ذی‌نفع به بانک امکان‌پذیر نباشد، مشروط به اینکه حساب جاری مشتری نزد شعبه مفتوح و توسط مراجع قضایی مسدود نشده باشد، مشتری می‌تواند با واریز معادل کسری موجودی به حساب جاری خود، درخواست مسدود شدن وجه مزبور را برای پرداخت چک برگشتی ذی‌ربط تا زمان تعیین تکلیف قطعی چک برگشتی یا حداکثر به مدت ۲۴ ماه، به بانک ارائه و سپس بانک نسبت به رفع سوء اثر از سابقه چک برگشتی اقدام می‌کند.

در این شرایط بانک موظف است ظرف پنج روز کاری، طی نامه‌ای تامین وجه چک را به اطلاع شخصی که گواهینامه عدم پرداخت به نام وی صادر شده است، برای مراجعه به بانک و دریافت وجه چک، برساند.

پنجمین راه رفع سوء اثر چک برگشتی نیز «ارائه حکم قضایی مبنی بر رفع سوء اثر از سوابق چک برگشتی» است. بانک مرکزی همچنین اعلام کرده که در صورت عدم اقدام مشتری نسبت به رفع سوء اثر، سابقه هر چک برگشتی صرفا پس از انقضای مدت هفت سال از تاریخ صدور گواهی‌نامه عدم پرداخت آن به صورت خودکار از سامانه اطلاعاتی بانک مرکزی رفع سوء اثر می‌شود.

بانک مرکزی عنوان کرده در صورتی که مشتری در مدت ۱۰ روز کاری پس از برگشت چک، اقدام به تامین کسری موجودی حساب جاری یا ارائه لاشه چک یا رضایت‌نامه محضری از ذی‌نفع نکند، بانک موظف است اطلاعات مربوط به گواهینامه عدم پرداخت را به سامانه اطلاعاتی بانک مرکزی ارسال کند. بانک نیز مکلف است بنا به درخواست مشتری و به منظور آگاهی وی از سوابق چک‌های برگشتی خود در سامانه اطلاعاتی بانک مرکزی، اقدام به ارائه صورت کامل تعداد و مشخصات چک‌های برگشتی وی با درج تاریخ برگشت چک کند.

در عین حال، خبرگزاری مهر به نقل از پاپی، معاون اداره اطلاعات بانکی بانک مرکزی عنوان کرده که در دستورالعمل قبلی، در صورت نداشتن شاکی و تعیین تکلیف نشدن چک، یک فقره چک برگشتی بعد از شش ماه رفع سوء اثر می‌شد، دو فقره بعد از یک سال، و سه فقره چک را بعد از دو سال رفع سوء اثر می‌کردیم.

به گفته این مقام مسوول در بانک مرکزی در دستورالعمل دیگری برای کاهش تعداد چک‌های برگشتی،‌ هر شخص حقیقی بیشتر از یک حساب جاری در یک بانک نمی‌تواند داشته باشد. بانک‌ها باید این حساب‌ها را شناسایی و برای بستن و تعیین تکلیف آنها اقدام کنند.

معاون اداره اطلاعات بانکی بانک مرکزی با بیان اینکه این دستورالعمل‌ها برای کاهش چک‌های برگشتی از آذر سال گذشته اجرایی شده است، گفت: اقدامات دیگری نیز در این زمینه در دستور کار قرار دارد که هنوز نهایی نشده است.