گروه بازار پول- بانک مرکزی در حالی از راه‌اندازی سامانه «چکاوک» برای ساماندهی امور چک و حذف اتاق پایاپای اسناد بانکی خبر داده است که نزدیک به سه ماه پیش نیز اجرای آزمایشی طرح «سما» با هدفی مشابه سامانه «چکاوک» در سیستم بانکی آغاز شد و به گفته مدیران بانک‌ها، «موفقیت‌آمیز» نیز بوده است. اردیبهشت‌ماه سال‌جاری بانک مرکزی از اجرای طرح «سما» به صورت آزمایشی در استان البرز برای جایگزینی «کلر» در سیستم بانکی خبر داد و عنوان کرد که در صورت موفقیت‌آمیز بودن این سامانه، به زودی در تمام کشور اجرا می‌شود. البته این سامانه پیش از این در شهرستان ابهر (استان زنجان) اجرایی شده بود. در آن زمان بانک مرکزی عنوان کرد که «با اجرای طرح سما، لاشه چک‌ها که پیش از این، از طریق «کلر» میان بانک‌ها جابه‌جا می‌شد، در شعبه پذیرنده باقی می‌ماند و مبلغ چک از طریق سامانه وصول می‌شود یا در صورت نبود موجودی برگشت می‌خورد.» به عبارت دیگر «با اجرای این سامانه، صدور چک‌های بین‌بانکی (رمزدار) از دسترس خارج شد و نقل وجوه به سامانه‌های بانکی «پایا و ساتنا» منتقل شد. از جمله مزیت‌های سامانه «سما» افزایش سرعت وصل برای مشتری و کاهش اتلاف وقت و هزینه برای برگرداندن لاشه چک به بانک صادر کننده چک عنوان شده بود. کلر از اواسط دهه ۱۳۷۰ در نظام بانکی ایران ایجاد شد و به افراد اجازه می‌داد چک‌های خود را که متعلق به سایر بانک‌های کشور بود، به حساب خود در هر بانکی بخوابانند و پس از مدتی بین ۴۸ تا ۷۲ ساعت، مبلغ چک به حساب آنها واریز می‌شد. یکی از دلایل تلاش بانک مرکزی برای عبور از سازوکارهایی به مانند اتاق پایاپای اسناد بانکی، کلر، هزینه‌های حمل و نقل فیزیکی چک و احتمال بروز خطای انسانی در جریان نقل‌وانتقال چک بود. اما به تازگی، شورای پول و اعتبار، اجرای طرح مشابهی را تحت عنوان «چکاوک» تصویب و چندی پیش، مدیر اداره نظام‌های پرداخت بانک مرکزی نیز ویژگی‌های این سامانه را تشریح کرد. او اعلام کرد که با این سامانه، بانک مرکزی در تلاش است با نظام‌مند کردن ‌فرآیند از نقطه آغازین که درخواست مشتری برای دریافت دسته چک است تا نقطه پایانی که در واقع تسویه بین بانک و مشتری انجام می‌شود، امکان سوء‌استفاده را به حداقل میزان ممکن برساند. به گفته این مقام مسوول در بانک مرکزی، با اجرای پروژه چکاوک، بانک مرکزی سامانه‌ای در اختیار بانک‌ها قرار می‌دهد که عملا آنها را از گردش لاشه چک بی‌نیاز می‌کند. در واقع اصل چک پس از اسکن در بانک بستانکار و درج اقلام اطلاعاتی آن در سامانه بایگانی خواهد شد. با اینکه هنوز طرح «چکاوک» به طور رسمی پیاده‌سازی نشده است؛ مسوولان بانک مرکزی تاکنون در مورد دلایل اجرای دو طرح مشابه به فاصله اندکی از یکدیگر پاسخی نداده‌اند.