عوامل مهم رشد پایه پولی

گروه بازار پول- عضو شورای پول و اعتبار با بیان اینکه پرداخت تسهیلات مسکن مهر از طریق خط اعتباری بانک مرکزی یکی از عوامل رشد پایه پولی بوده است، گفت: عامل دیگر رشد نقدینگی، نیاز شدید بنگاه‌ها به نقدینگی در پی رشد نرخ ارز بوده است. پایه پولی به نسبت میان اسکناس عرضه‌شده توسط بانک مرکزی و مجموع دارایی‌های این بانک که به عنوان پشتوانه اسکناس، قابل‌قبول باشد گفته می‌شود. هرچه این نسبت بزرگ‌تر باشد، میزان نقدینگی و به‌ تبع آن تورم بیشتر است. به عبارت دیگر بزرگ بودن این نسبت نشانگر پایین بودن ارزش پول است. کورش پرویزیان در خصوص افزایش ۲/۲۷ درصدی پایه پولی و افزایش سهم آن در رشد نقدینگی، به خبرگزاری فارس گفته است: برای بررسی جزئیات رشد پایه پولی و نقدینگی باید منتظر انتظار گزارش کامل مجمع عمومی بانک مرکزی باشیم. وی افزود: عدد افزایش دارایی‌های خارجی در ترازنامه بانک مرکزی می‌آید؛ اما با توجه به روندی که سال قبل بوده این عدد در سال‌جاری نباید رشد قابل‌ملاحظه‌ای در این بخش داشته باشد، حتما رشد داشته، اما این رشد، جهشی نبوده است تا به‌عنوان یک عامل انحرافی از آن یاد کنیم. عضو شورای پول و اعتبار با اشاره به اجزای پایه پولی تصریح کرد: بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی افزایش زیادی داشته که بخش عمده آن مربوط به خط اعتباری مسکن مهر است؛ اما طبق گزارش معاون اقتصادی بانک مرکزی این نهاد اضافه برداشت‌ها را کنترل کرده و توانسته‌است روند افزایشی آن را متوقف کند. وی ادامه داد: البته بخش عمده‌ای از این تسهیلات پرداخت شده اغلب پروژه‌های مسکن مهر در حال اتمام هستند و طبق صحبت‌هایی که با مدیرعامل بانک مسکن داشتم از سال آینده و امسال بخشی از این تسهیلات پرداختی به بانک مسکن بازگشت داده خواهد شد. به گفته وی، با توجه به اینکه این منابع متعلق به بانک مرکزی است، بخشی از این نقدینگی اضافه شده جمع آوری خواهد شد. پرویزیان با اشاره به آغاز بازپرداخت تسهیلات پرداختی مسکن مهر به بانک مسکن گفت: با توجه به این مساله بانک مرکزی می‌تواند رشد پایه پولی را در سال‌جاری کنترل کند. وی افزود: البته در سال گذشته نوسان نرخ ارز تاثیر خود را در همه بخش‌ها گذاشت؛ به طوری که نیاز به منابع ریالی را در بنگاه‌ها افزایش داد و باید راهکاری برای پوشش نیاز بخش تولید اندیشیده شود. عضو شورای پول و اعتبار ادامه داد: نقدینه‌خواهی در حوزه تولید، موضوعی است که به شدت مورد توجه جدی کارشناسان و فعالان اقتصادی است؛ وقتی هزینه تامین مالی برای بنگاه‌های اقتصادی بالا می‌رود ناشی از خود نرخ سود یا هزینه‌های مترتب بر فرآیند تامین مالی و نقدینه خواهی تاثیرگذار است. به گفته وی، واقعیت‌های اقتصادی کشور، برای تامین مالی و تخصیص بهینه به شدت باید در کانون برنامه‌ها و تصمیمات سیاست‌گذاران قرار گیرد تا یک بازنگری انجام شود؛ در واقع یکی از علل اصلی افزایش رشد نقدینگی و به ویژه پایه پولی، افزایش شدید نقدینه خواهی تولید بوده است. اجزای پایه پولی شامل خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی، بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی، بدهی بخش دولتی به بانک‌ها و بدهی دولت به بانک مرکزی است پایه پولی در واقع رشد پول و شبه پول است. پایه پولی پولی است که توسط بانک مرکزی منتشر می‌شود. ضرب پایه پولی در ضریب فزاینده (سرعت گردش پول) حجم نقدینگی را تشکیل می‌دهد. پیش از این معاون اقتصادی بانک مرکزی در همایش اخیر سیاست‌های پولی و ارزی با اشاره به وضعیت متغیرهای پولی از رشد ۸/۳۰ درصدی حجم نقدینگی و افزایش ۲/۲۷ درصدی پایه پولی در سال ۹۱، خبر داده بیشترین نقش در رشد پایه پولی را در این سال متعلق به افزایش «خالص مطالبات بانک مرکزی از بخش دولتی» و در مرحله بعدی، متعلق به «افزایش بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی» عنوان کرده بود. به گفته او، مهم‌ترین دلیل افزایش بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی در سال قبل، افزایش اضافه برداشت‌ بانک‌ها بوده است. او تاکید کرده بود: «تلاش‌های قابل‌توجهی از سوی بانک مرکزی برای کنترل اضافه برداشت بانک‌ها انجام شد که بدون در نظر گرفتن «بانک مسکن»، می‌توان گفت این تلاش‌ها موفقیت‌آمیز بود و به کاهش اضافه برداشت سایر بانک‌ها، از حدود ۱۸ هزار میلیارد تومان به ۲/۴ هزار میلیارد تومان، منجر شد.»