بازارهای پول و سرمایه ترکیه بعد از یک رکود نسبی، تحت‌تاثیر تحولات در بازارهای مالی جهان و در انتظار احتمال تصمیم بانک مرکزی این کشور به کاهش نرخ بهره‌ها، هفته هیجان‌انگیزی را پشت سر گذاشتند. در هفته گذشته رقم شاخص بورس استانبول به بالاترین حد تاریخ خود رسید و ارزش سهام در این بازار بیش از پنج‌درصد رشد کرد. در مقابل ارزش دلار در بازار ترکیه به‌شدت سقوط کرد و رقم ۱۷/۱ لیر ترک را دید. در هفته ماقبل رقم شاخص بورس استانبول فقط ۳۰/۰درصد رشد داشت. ولی در هفته‌ای که گذشت، رقم شاخص ۰۹/۵درصد رشد کرد، ارزش نرخ لیرترک در قبال دلار ۶۶/۱درصد و یورو ۰۵/۲‌درصد افزایش یافت.

نرخ طلا در بورس طلای استانبول ۵۹/۱درصد افت کرد، سودآوری در صندوق‌های مختلف سرمایه‌گذاری به‌طور میانگین ۲۴/۰‌درصد شد و نرخ بهره اوراق قرضه دولتی سیر نزولی یافت و به حدود ۳۰/۱۶‌درصد رسید. داغ‌ترین موضوع هفته گذشته را رشد بسیار سریع ارزش لیرترک در قبال دلار و یورو، اعلام نشدن برنامه اقتصادی جدید دولت جدید و روند رو به افزایش حاکمیت خارجیان بر بازارهای مالی ترکیه و تبعات ناشی از آن تشکیل می‌داد که البته بخشی از موضوعات دنباله‌دار و به ارث مانده از دوره‌های پیشین است. در کنار این موضوعات، سفر هیات صندوق بین‌المللی پول به ترکیه برای بررسی روند اقتصادی جاری و گفت‌وگو در مورد تعیین روابط آتی صندوق با دولت آنکارا و نیز انتظارات بازار از بانک مرکزی ترکیه برای کاهش نرخ بهره‌ها، فکر محافل اقتصادی و مالی این کشور را به خود متمرکز کرد.

در هفته‌ای که گذشت حاکم شدن فکر رو به آرامش گذاشتن تلاطم در بازارهای مالی جهان و بروز این انتظار که عملیات کاهش نرخ بهره در بانک مرکزی آمریکا ادامه خواهد داشت، به‌رغم برخی نگرانی‌ها از داده‌های اقتصادی در آمریکا و اقتصاد ترکیه، تحرکی قابل توجه به بازارهای مالی ترکیه داد.

بورس استانبول به‌ویژه در آخرین روز کاری هفته گذشته با حجم معامله‌ای بیش از سه میلیارد دلار، بیش از ۴/۳‌درصد رشد کرد و رقم شاخص آن به ۵۶هزار و ۷۹۲واحد رسید. در مقابل دلار آمریکا در بازار ترکیه به ۱۷/۱ لیرترک رسید که پایین‌ترین نرخ از سال ۲۰۰۱میلادی تاکنون است. با این کاهش، افت ارزش دلار آمریکا در قبال لیرترک از اول سال‌جاری میلادی تاکنون به ۶۲/۱۸درصد رسید. در همین دوره میزان افت ارزش یورو در قبال لیرترک نیز به ۶/۱۰‌درصد رسید.

براساس آمارهای بانک مرکزی ترکیه، ارزش لیرترک که در سایه سیاست پولی در حال اجرای ترکیه برای کنترل نرخ تورم در قبال اعمال نرخ بهره بالا در سال‌های اخیر به‌طور غیرواقعی و خطرناکی روند رو به افزایش به خود گرفته، در ماه سپتامبر گذشته به بالاترین حد خود از سال ۱۹۸۰میلادی تاکنون رسید.

بررسی جدول نرخ واقعی ارزهای مبتنی بر شاخص قیمت‌های مصرف‌کننده که بانک مرکزی ترکیه از سال ۲۰۰۰میلادی به‌طور منظم منتشر می‌کند، نشان می‌دهد در ماه سپتامبر گذشته نرخ لیرترک به بالاترین حد خود در ۲۷سال اخیر یعنی به ۹/۱۷۸واحد رسید. در ماه ژوئیه گذشته، این نسبت به ۹/۱۷۲واحد رسیده بود. آمارهای بانک مرکزی ترکیه که نرخ واقعی ارزها را با اساس قرار دادن ۱۰۰واحد مبتنی بر شاخص قیمت‌های مصرف‌کننده که در سال ۱۹۹۵میلادی محاسبه شده، نشان می‌دهد فقط در ماه سپتامبر گذشته ارزش لیرترک با ۴۷/۳درصد افزایش از رقم ۹/۱۷۲ به ۹/۱۷۸واحد رسید. کاهش روز افزون نرخ اسعار معتبر خارجی در قبال لیرترک علاوه بر تاثیر پذیری از تحولات و تغییراتی که در بازارهای جهانی در برابری نرخ دلار و یورو ایجاد می‌شود، به‌طور عمده ناشی از اعمال سیاست نرخ بهره بالا برای لیرترک است.