با وجود کاهش نرخ سود بانک‌های دولتی به ۱۲‌درصد، نرخ سود ۵/۱۵‌درصدی اوراق مشارکت بانک مرکزی در سال جاری ثابت ماند. به گزارش خبرگزاری مهر، اوراق مشارکت پول است، پولی که کار ابزار مالی را انجام می‌دهد و با هدف کنترل نقدینگی و تورم منتشر می‌شود. از این رو، زمانی که نرخی برای آن تعیین می‌شود این نرخ باید کف سود بانکی باشد و تمام نرخ‌های سپرده‌ها و تسهیلات بانکی باید بالای این نرخ باشند.

در تمام دنیا نرخ‌های اوراق قرضه کوتاه‌مدت بانک مرکزی نوعی نرخ بین بانکی تلقی می‌شود و کف نرخ‌ها ارزیابی می‌شود و بقیه نرخ‌ها متکی بر آن و بزرگ‌تر از آن تعیین می‌شوند.

این در حالی است که براساس اطلاعات به دست آمده از بانک مرکزی، نرخ تعیین شده برای اوراق مشارکت این بانک ۵/۱۵‌درصد و بالاتر از نرخ سود بانکی تعیین شده که‌این امر آرایش نرخ‌ها را به‌هم ریخته است.

گویا دلیل این امر عدم فروش بخشی از اوراق مشارکت بانک مرکزی در سال گذشته بود. حتی این بانک قبل از تصویب نرخ جدید سود بانکی با ارائه گزارشی به شورای پول و اعتبار خواستار افزایش این نرخ در سال‌جاری شده بود.

برخی اقتصاددانان معتقدند هر زمانی که بانک مرکزی اقدام به فروش اوراق مشارکت می‌کند، همواره بخشی از اوراق مشارکت به فروش نمی رود، بنابراین با توجه به‌این امر نرخ این اوراق کاهش نیافت، در غیر این صورت نرخ اوراق مشارکت باید در حد ۶، ۷ و ۸‌درصد یعنی همانند نرخ کوتاه‌مدت بانک‌ها و به عبارت دیگر کمتر از نرخ سود یک سال بانک‌های تجاری تعیین می‌شد.

از دیگر سو، هم‌اکنون تعاریف مختلف اقتصادی نسبت به اوراق مشارکت وجود دارد، به نحوی که برخی وظیفه اوراق مشارکت را جابه‌جایی منابع در داخل اقتصاد و نه خلق پول جدید می‌دانند و معتقدند اوراق مشارکت شیوه‌ای برای تجهیز منابع تلقی می‌شود و مداخله‌ای بر سطح نقدینگی نیز ندارد. از سوی دیگر با تجهیز منابع به سمت سرمایه‌گذاری انتشار اوراق مشارکت موجب توسعه و رشد اقتصادی کشور نیز می‌شود.

همچنین برخی دیگر از اقتصاددانان نیز می‌گویند: مبنای سیاست انتشار اوراق مشارکت توسط بانک مرکزی و سایر دستگاه‌های دولتی شریک کردن مردم در انجام برخی امور است. همچنین فروش این اوراق برای جمع آوری منابع یک اقدام ضد تورمی است و بانک مرکزی در برخی امور از این روش تبعیت می‌کند.

جنس نرخ اوراق مشارکت همانند جنس نرخ سود بانکی و حتی یک درجه از آن نیز پایین تر است، برای اینکه برخلاف سپرده‌های کوتاه‌مدت ۳ و ۶ ماهه که باید در سر موعد سپرده شکسته شود تا از مزیت سود آن استفاده کرد. این نرخ نیز هر لحظه قابل شکستن است، بنابراین تمام نرخ‌ها باید بالای آن تعیین شوند که‌ این امر برهم‌ریختگی آرایش نرخ‌ها را نشان می‌دهد.

با این وجود بسیاری دیگر از کارشناسان اقتصادی دیدگاه دیگری دارند. آنان تصریح می‌کنند که تعیین نرخ سود اوراق مشارکت به میزان ۵/۱۵‌درصد یک ساله به جهت اینکه منجر به جمع آوری نقدینگی و در نتیجه کنترل تورم می‌شود، اقدامی مثبت است. کما اینکه ابراهیم شیبانی رییس کل بانک مرکزی نیز در بیان دلایل انتشار این اوراق در مجلس کنترل تورم و نقدینگی را مطرح کرده است.