مهدی اسماعیلی *

در روزهای اخیر به‌واسطه مشکلات ایجاد شده در مورد دریافت پول نقد از دستگاه‌های ATM در ایام تعطیلات عید فطر شاهد بی‌مهری‌های فراوان به سیستم بانکی بودیم. در این خصوص به عنوان عضو کوچکی از خانواده بزرگ نظام بانکی کشور نکاتی چند جهت آشنایی هموطنان عزیز در خصوص عملکرد شبکه بانکی در ایام تعطیل و مشکلات پیش آمده به عرض می‌رساند تا با آگاهی بیشتر، منصفانه‌تر قضاوت کنیم. سیستم بانکی همواره یار و همراه دولت خدمتگزار مردم قدردان میهن اسلامی بوده و با تمام توان سعی در بهبود ارائه خدمات و پیشرفت اقتصادی کشور دارند و با وجود اینکه بانک‌ها ذاتا بنگاه اقتصادی هستند ولی در مواقع لزوم مصالح اجتماعی را به منظور ارائه خدمات بهتر به هموطنان بر مصالح اقتصادی ترجیح می‌دهند. به جرات می‌توان پرسنل بانک‌ها را یکی از پرکارترین کارمندان دولت شمرد و اظهارنظرهای غیر واقع‌بینانه موجب دلسردی این قشر زحمتکش و خدوم خواهد شد.

همواره قبل از تعطیلات شاهد هجوم مردم به سیستم بانکی برای دریافت پول نقد هستیم و این امر بیانگر نگرانی مردم از کمبود نقدینگی در ایام تعطیل می‌باشد، در صورتی که پس از تعطیلات بخش عمده‌ای از همان وجوه گرفته شده دست نخورده به بانک‌ها برمی‌گردد به طوری که پس از تعطیلات تمامی بانک‌ها با مازاد نقدینگی مواجه می‌شوند. دلیل این اقدام را می‌توان سابقه ذهنی مشتریان بانک‌ها و وسواس پیش از حد مردم در مورد ذخیره پول نقد در ایام تعطیل دانست که این عوامل خود باعث تشدید مشکلات موجود می‌گردد و رسانه‌های گروهی و شبکه بانکی کشور ‌باید با آموزش فرهنگ صحیح استفاده از ATM مبین این نکته باشند که استفاده از خودپرداز برای رفع نیاز در مواقع ضروری و به اندازه مورد نیاز می‌باشد.

این نکته را نیز نباید از یاد برد که در تمامی بانک‌ها گروه‌های کشیک دستگاه‌های خودپرداز در ایام تعطیلات فعال بوده و از مدیران ارشد گرفته تا نیروهای صف همگی در حال آماده‌باش به سر می‌برند تا مشکلات احتمالی دستگاه‌های ATM را رفع نمایند.

مشکل اصلی دستگاه‌های ATM به جز موارد مربوط به شبکه شتاب، استفاده از اسکناس‌های با ارزش پایین است. دستگاه‌های ATM موجود در کشور از تکنولوژی روز دنیا برخوردار بوده و دقیقا همان دستگاه‌هایی هستند که در کشورهای پیشرفته اروپایی استفاده می‌شوند با یک تفاوت بزرگ و آن اینکه در اروپا این دستگاه، اسکناس ۵۰۰ یورویی با ارزش تقریبی پانصد و هشتاد هزار تومان را به مشتریان می‌دهد و یک کارمند با حقوق متوسط برای برداشت حقوق خود از دستگاه ATM تعداد ۶ الی ۱۰ برگ اسکناس دریافت می‌کند پس استهلاک این دستگاه به مراتب از استهلاک دستگاه‌های مشابه در کشور ما کمتر است.

این تفاوت بدون در نظر گرفتن عدم وجود فرهنگ صحیح نگهداری از اسکناس در کشور ما و رواج گسترده اسکناس‌های پاره و کثیف اولا، موجب اتمام سریع موجودی دستگاه ATM شده و ثانیا، باعث استهلاک بیش از حد دستگاه‌های خودپرداز می‌شود. این موضوع در مورد اول موجب نیاز به پول‌گذاری مکرر در طول روز و در مورد دوم موجب خروج زودهنگام دستگاه‌های خودپرداز از شبکه و نیاز به تعمیرات سخت‌افزاری و تحمیل هزینه‌های سنگین تعمیر و نگهداری به بانک می‌شود. مساله اخیر نیز خود به‌واسطه تعطیلی شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات سخت‌افزاری دستگاه‌های ATM در ایام تعطیل مزید علت خواهد شد و باعث از کارافتادگی دستگاه تا پس از تعطیلات می‌شود.

تنها راهکار کوتاه‌مدت در رفع بخش اعظمی از مشکلات موجود بازنگری در قوانین استفاده از چک پول و اسکناس در دستگاه‌های ATM می‌باشد که بانک‌ها راه گریزی از این راه‌حل نداشته و دیر یا زود باید به فکر استفاده از چک پول در دستگاه‌های ATM باشند.

* کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی

روابط عمومی بانک تجارت استان قم