همکاری‌های IFC و تانزانیا باعث شد
تانزانیا لپ ؛ نگاه متوازن به لیزینگ
ترجمه و تنظیم: میرزایی- موسسه تامین منابع مالی بین‌المللی (IFC) هم‌اکنون به عنوان مشاور و عامل تنظیم‌کننده امکانات و توانایی‌های کشورهای در حال توسعه و کمتر توسعه یافته که خواستار تاسیس موسسات لیزینگ با ساختار مناسب هستند، عمل می‌کند. این موسسه بین‌المللی که فعالیت خود را در حوزه لیزینگ از سال ۱۹۷۷ آغاز کرد، در بسیاری از کشورها توانسته با برگزاری دوره‌های آموزشی باعث افزایش توانایی‌های متخصصان، حسابداران، حقوقدانان، بانک‌های مرکزی و سایر موسسات اجرایی یا برنامه‌ریز در صنعت لیزینگ شود و بالطبع در این کشورها بسترساز روند فزاینده افزایش درآمد در بعد ملی و همچنین رشد و توسعه صنایع مختلف شود.
تانزانیا به عنوان یکی از جوامع کمتر توسعه یافته یکی از همین کشورها است که توانسته از طریق IFC پروژه لیزینگ خود معروف به تانزانیا لپ را با ساختارهای مناسب پایه‌ریزی کند. گزارش زیر مروری بر روند شکل‌گیری تانزالپ است که یورومانی در کتاب سال خود آن را آورده است.
نکته اساسی در پی‌ریزی ساختار لیزینگ تانزانیا، نگرشی جامع و متوازن به توسعه یک صنعت منطبق با توسعه کلان کشور است. به طوری که قوانین و مقررات متناسب با ساختارهای اقتصادی و صنعتی تانزانیا تدوین شود. اما قبل از تدوین پیش‌بینی این قوانین آموزش‌های لازم در سطوح مختلف مدیریت ارشد و میانی اجرایی و برنامه‌ریزی کشور صورت گرفته است. تانزانیالپ هم‌اکنون در تانزانیا موقعیت اجرایی گرفته و در حال بهره‌برداری است که مطالعه آن می‌تواند برای کشور در حال توسعه ما نکات آموزنده بسیاری را در بر داشته باشد.
***
دوره «خودآموز لیزینگ» درباره لیزینگ مالی تانزالپ طی روزهای ۹ تا ۱۱ ژانویه ۲۰۰۶ محل هتل Moven Pick، دارالسلام برگزار شد.
این دوره با مدیریت آقای سودهیر اممبال، مشاور تامین منابع مالی جهانی (IFC) و یکی از برجسته‌ترین متخصصان لیزینگ، برگزار گردید. وی رییس هیات مدیره و مدیر اجرایی شرکت Amembal&Associates و رهبر جهانی در آموزش لیزینگ و ناشر است . شرکت‌کنندگان در این دوره آموزشی با مفاهیم اصلی لیزینگ و دانش حسابداری اجاره، مالیات اجاره، ساختار و ارزش پولی مال‌الاجاره و منافع آن و اجاره در برابر آنالیز خرید آشنا می‌شوند.
اممبال را رهبر جهانی آموزش لقب دادند، چرا که وی از خبره‌ترین افراد در ارائه مشاوره و انتشار منابع اطلاعاتی صنعت لیزینگ است.
پیش‌نویس قوانین لیزینگ تانزانیا
موسسه تامین منابع مالی جهانی (IFC) و مسوولان تانزالپ درباره لیزینگ توسعه یافته و لیزینگی که به محصول مالی رقابتی در تانزانیا تبدیل شده، پیش‌نویس قوانینی را در باره لیزینگ تنظیم کردند که پیشنهادهایی درخصوص اصلاح و بازنگری مالیات، در برداشت.
این پیش‌نویس که به بانک تانزانیا ارائه شده، در برگیرنده اصلاح دومین نسل برنامه مالی است که در مشاوره‌های آتی سهامداران لیزینگ به طور یکسان عمل خواهد کرد.
نکات کلیدی مندرج در پیش‌نویس قانون لیزینگ و طرح مالیاتی در جلسه‌ای که ۲۸ فوریه سال ۲۰۰۶ برگزار شد، مورد بحث و بررسی مقامات دولتی قرار گرفت.
کارگاه‌های آموزشی برای مقامات دولتی
پس از ارائه پیش‌نویس قانون و مقررات لیزینگ، مسوولان تانزالپ طی روزهای ۲۷ و ۲۸ فوریه ۲۰۰۶ جلسات کاملا کارشناسی و جامع‌نگری را با مقامات دولتی تحت عنوان توسعه لیزینگ در تانزانیا برگزار کردند. نکات مورد بررسی شامل منافع اقتصادی لیزینگ، محرک‌های لیزینگ و همچنین نیاز به قوانین لیزینگ بود.
شرکت‌کنندگان این نشست را افرادی از بانک تانزانیا، zansibar، شعب قاره‌ای و همچنین وزارتخانه‌ها در کشور تانزانیا تشکیل می‌داد. این نشست توسط گروه تانزالپ و رافائیل کاستیلو- از‌تریان - مشاور موسسه تامین منابع مالی (IFC) و مشاور لیزینگ و حقوق بین‌المللی- اداره می‌شد.
آموزش لیزینگ به ارزیابان بانک مرکزی
در ادامه این دوره آموزشی، IFC به کمک مسوولان تانزالپ دوره آموزش لیزینگ ویژه‌ای را برای ارزیابان بانک مرکزی ترتیب دادند. این دوره نیز توسط مشاور لیزینگ بین‌المللی IFC دکتر رافائیل کاستیلو انجام داده شد.
آموزش روی آیین‌نامه شرکت‌های لیزینگ بانکی و غیربانکی تمرکز کرده و در آیین‌نامه‌های مربوط به فعالیت‌های لیزینگ از تجارب جهانی، تعاونی دولتی و اصول ۱ و ۲ BASEL استفاده شده بود.
دکتر رافائیل کاستیلو-تریان در ۲۸ همان ماه همچنین برای ارزیابان بانک مرکزی یک دوره آموزشی با عنوان «آیین‌نامه فعالیت‌های لیزینگ منطبق با تجارب جهانی» جهت آشنا‌سازی آنان با پروژه‌های لیزینگ بین‌الملل IFC،درسالن کنفرانس بین‌المللی دارالسلام برگزار کرد.
همچنین مقارن با اواخر فوریه سال جاری، موسسه تامین منابع مالی بین‌المللی IFC با کمک مسوولان تانزالپ نشست‌های مشاوره‌ای در خصوص «تجارب شرکت‌های لیزینگ در کشورهای در حال توسعه و عملکرد کشورهای توسعه یافته» برای شرکت‌های لیزینگ باسابقه، بانک‌های تجاری، سرمایه‌گذاران راغب در سرمایه‌گذاری لیزینگ، در محل دارالسلام برگزار کردند.
این نشست‌ها در مورد اعتبار مالی عملکرد لیزینگ، ساختار مناسب شرکت‌ها، نکات حقوق کاربردی در عملکرد لیزینگ و تعاونی دولتی، بود.
نکات کلیدی نشست‌های آموزشی:
دوره‌های آموزشی و نشست‌های برگزار شده از سوی IFC و مسوولان تانزالپ، همواره دارای نکات گوناگونی است، به طوری که بتواند جامعیت لازم را درخصوص آینده صنعت لیزینگ فراهم کند، برخی از نکات کلیدی به شرح زیر است.
عملکرد قانون لیزینگ
تجربه نشان داده لیزینگ به قانونی نیاز دارد که حداقل چارچوب حقوقی را برای عملکرد لیزینگ مالی فراهم سازد به طوری که اعتماد سرمایه‌گذاران را برای سرمایه‌گذاری در بازار جلب کند. مهم‌ترین مولفه در قانون، مشخص شدن حقوق و تعهدات طرف‌های معامله در لیزینگ مالی است به طوری که میزان حقوق سهامدار به مخاطره نیافتد. لیزینگ مالی ضرورتا آرایشی قراردادی است به طوری که قانون لیزینگ باید حداقل آن چارچوب حقوقی را دربرداشته باشد تا شرکت‌ها و مشتریان امکان انعقاد قرارداد معتبر و رسمی‌را داشته باشند.
مالیات پیشنهادی
بیشتر سهامداران تصور می‌کنند که میزان مالیات بر ارزش افزوده لیزینگ مالی غیرقابل محاسبه است. در حالی که اگر شفاف سازی در جهت قانون و یا تدوین آیین‌نامه و یا در میان یادداشت‌های تمرینی انجام گیرد، بدیهی است که ارتباط مستقیمی بین لیزینگ، سرمایه‌گذاری کلان و رشد اقتصادی وجود خواهد داشت بنابراین ایجاد محرک‌های مالیاتی مشخص، برای شرکت‌های لیزینگ کشورهای در حال توسعه به‌منظور جهشی در صنعت لیزینگ سودمند خواهد بود. بالطبع این مساله منجر به سرمایه‌گذاری کلان، رشد اقتصادی، مبتنی بر سود سهام و مالیات گسترده‌تر می‌شود.
آیین‌نامه لیزینگ بانک مرکزی
عملیات لیزینگ چه توسط موسسات مالی بانکی یا غیربانکی انجام شود نیازمند قانون نظام بانکی است تا نحوه و ترتیب ورود، خروج، تعاونی مشترک و مالی شرکت‌های لیزینگ را مشخص کند همچنین عملیات لیزینگ غیرسپرده‌گذاری باید سبک باشد و آیین‌نامه بانک مرکزی طوری تنظیم گردد که عملیات لیزینگ را به جای تحت کنترل قراردادن تسهیل نماید.
تبادل اطلاعاتی و مشارکت در حوزه لیزینگ
یکی از نکات مهم در اجرای پروژه لیزینگ تانزانیا تبادل اطلاعاتی و مشارکت طرف‌های مبادلات لیزینگ است که خانم داورکا مامور اجرای این کار شد. ضمن اینکه خانم داورکا به عنوان یک مقام اجرایی به شرکت IFC در جان برگ آفریقا پیوست، در سازمان بورس مالی نفر دوم و یکی از شرکای کلیدی IFC است و هم‌اکنون بر برنامه‌های لیزینگ IFC در آفریقا نظارت می‌کند.
داورکا طی ۵ سال گذشته به عنوان مدیر برنامه‌ریزی seco در سوئیس و معاون فنی پروژه‌های حوزه توسعه و سرمایه‌گذاری بورس مسوولیت اجرا، هماهنگی و نظارت را به عهده داشته و بیشتر کار خود را بر فعالیت‌های لیزینگ در زمینه اقتصاد رو به رشد و سرمایه‌گذاری در بازار مالی مشتمل بر لیزینگ و تعاونی‌های دولتی متمرکز کرده است و خلاصه آن که فعالیت‌های پروژه تانزانیا و سایر پروژه‌های لیزینگ در آفریقا از دانش خانم داورکا و تجارب عمیقش در لیزینگ بسیار سود برده‌اند. مبادلات اطلاعاتی در ادامه فعالیت‌های IFC- و مسوولان تانزانیالپ در همکاریشان با پروژه لیزینگ رواندا یک کارگاه آموزش لیزینگ سرمایه‌گذاران حوزه لیزینگ را در ۳۱ ژانویه ۲۰۰۶ در هتل اینترکنتینتال در کیگالی و رواندا برگزار کردند.
هدف اصلی این کارگاه آموزشی نیز انتقال اطلاعات به سرمایه‌گذاران حوزه لیزینگ بود که مبنای خرید خود را بر اساس مطالعات بورس و لیزینگ مالی قرار داده بودند اطلاعاتی که در رواندا در آگوست ۲۰۰۵ جمع‌آوری و تنظیم شده بود. مسائل متفاوتی که شامل نیاز رواندا به ابزارهای شفاف سازی رژیم مالیاتی است را، به صورت محرز نشان داد تا بتوانند مالیات بر ارزش افزوده را در مال الاجاره به وجود آورد.
نکته اساسی آنجا است که در این دوره آموزشی بانک‌ها، جامعه بازاری و مقامات دولتی حضور داشتند که افتتاحیه با حضور و تایید وزیر اقتصادی رواندا انجام شد.
دفترچه راهنمای لیزینگ
پس از اجرای دوره‌های آموزشی مجری پروژه سریعا یک کتاب راهنمای لیزینگ مالی برای عوامل اجرایی منتشر کردند.
محتوی این کتاب‌های راهنما نکات اجرایی در زمینه لیزینگ مالی مثل مدارک مال‌الاجاره، لیزینگ در مقابل سایر معاملات وثیقه‌ای، اصول حسابداری و مالیات است.
مشاوره به سهامداران
چشم‌انداز بازار نشان می‌دهد که اصلاحات مالیاتی و حقوقی لیزینگ مالی نیازمند مشاوره گسترده با سهامداران است. بنابراین آموزش‌دهندگان مشاوره خود را در مورد پیش‌نویس قانون لیزینگ و پیشنهادهای مالیاتی به سهامداران و سرمایه‌گذاران ادامه دادند.
به منظور حصول نتایج و در دسترس نبودن منابع تامین مالی بازار، تانزانیا رقابت اطلاع‌رسانی جامعی به راه انداخت. به هر صورت یکی از اهداف این پروژه ایجاد رقابت اطلاعاتی در لیزینگ برای رشد و توسعه پروژه تانزالپ است.
این رقابت از طریق روزنامه، وب‌سایت، رادیو و برنامه‌های همگانی (رسانه‌های گروهی) صورت می‌گیرد.
نکته مهم آن است که IFC به وحدت دستگاه‌های اجرایی و برنامه‌ریز توسعه احترام می‌گذارد. از سوی دیگر این گروه میزبان وب‌سایت بین‌المللی و تانزانیا هستند و قرار است از موافقت وحدت موجود برای وب‌سایت ملی جهت اطلاع‌رسانی عمومی به صورت خبرنامه الکترونیکی، استفاده کنند.
وب‌سایت لیزینگ
راه‌اندازی، رشد و توسعه وب‌سایت تانزانیا تکمیل شده و وب‌سایت از هم‌اکنون آماده بهره برداری است.
به عنوان بخشی از ائتلاف بین IFC و تانزانیا لپ و اتحادیه بانکی‌های تانزانیا، سهامداران کلیدی در بورس، تیم تانزانیا اعضای اعتباری TBA (در نشستی با اعضای TBA) در جلسه‌ای در ۲۸ مارس ۲۰۰۶ محل مرکز کنفرانس بین‌المللی Dar Es Salaam ملاقات می‌کنند.
اگرچه پروژه توسط بانک‌های خصوصی تجاری به طور وسیع مورد مشاوره قرارگرفته اما هدف ایجاد هماهنگی پیشنهاد پروسه‌ای برای به حرکت در آوردن لیزینگ به عنوان یک صنعت در طرح پیشنهادی تانزانیا لپ بوده است. نقطه آغاز همکاری تانزالپ و TBA در جلسه‌ای که برخی از اعضای TBA، ۲۸ مارس ۲۰۰۶ محل دارالسلام برگزار کردند، می‌باشد.
هم‌اکنون خانم تابا کوکی به عنوان مدیر برنامه‌ریزی پروژه IFC در تانزانیا و غنا انتخاب شده است و همین طور مسوول نظارت بر سایر برنامه‌های لیزینگی IFC PP در خبررسانی آفریقا است آغاز فعالیت او در غنا شکل گرفت.وی با توجه به تجارب مالی که در نیجریه و کانادا در زمینه سرمایه‌گذاری تجاری (ارائه تسهیلات تجاری)، تعاونی مالی، تحقیق و تدوین بخش مالی در حوزه تحقیقات و مقررات مالی به دست آورده از او انتظار می‌رود که در رشد و توسعه لیزینگ آفریقا کمک چشمگیری کند. او قبل از پیوستن به پروژه IFC در بیمه اتکایی کار می‌کرده است.
نشانی الکترونیک و شماره تلفن خانم کوکی، tcookey@ifc.org است.
آغاز بهره برداری
تانزالپ رسما در ۲۴ مه ۲۰۰۵ راه‌اندازی شد. پروژه توسط IFC به عنوان کمک دستیار فنی اجرا شد که از حمایت گسترده‌ای از سوی SCO برخوردار است.
ارسال نظر