سلسله مطالبی که در این ستون عرضه می‌شود، مجموعه‌ای از اطلاعات عمومی بیمه‌های بازرگانی است که از جلد اول و دوم کتاب دانستنی‌های بیمه تالیف آقایان علی اعظم محمدبیگی و حریری برگزیده شده است. شرح اصطلاحات عمومی در بیمه اصل جبران خسارت

اصطلاحات مشابه: ‌اصل زیان، اصل غرامت

جبران خسارت یکی از اصول بیمه است. طبق این اصل، بیمه‌گذار خسارت دیده، از طریق بیمه باید در همان وضع مالی پیش از وقوع خسارت قرار گیرد نه بیشتر، زیرا کارکرد بیمه فقط جبران مالی خسارت است و بیمه‌گذار نباید از بیمه درآمدی به دست آورد. در غیر این صورت او انگیزه ایجاد خسارت برای کسب درآمد از آن، خواهد یافت. در بیمه‌نامه‌های اموال معمولا اصل جبران خسارت درج می‌شود.

جبران خسارت در هیچ مورد از مقدار زیان بیمه‌گذار، در زمان وقوع خسارت برای موضوع بیمه، بیشتر نخواهد بود (شرط جبران خسارت در بیمه‌نامه آتش‌سوزی).

اصل حسن‌نیت

اصطلاح مشابه: اصل حد اعلای حسن‌نیت

حسن‌نیت وظیفه هر دو طرف قرارداد بیمه است اما در عمل، بیشتر بر عهده متقاضی بیمه یا بیمه‌گذار قرار دارد زیرا بیمه‌گر در موقعیتی نیست که بتواند حقایق مربوط به این قرارداد را مخفی کند. نقض حسن‌نیت در شکل‌هایی مانند کتمان حقایق بیمه‌ای رخ می‌دهد و باعث بطلان قرارداد می‌شود. وظیفه حسن‌نیت در زمان تمدید بیمه‌نامه مجددا برقرار می‌شود زیرا این تمدید قرارداد به منزله انعقاد قرارداد بیمه جدید است.در قراردادی که بر اصل حسن‌نیت استوار است هر یک از طرفین قرارداد باید اطلاعات یا حقایق موثر بر تصمیم طرف دیگر برای قبول یا رد قرارداد را اظهار کند. درواقع، اظهار این حقایق، صرف‌نظر از خواست یا عدم درخواست طرف دیگر برای اطلاع از آن، یک وظیفه تلقی می‌شود.قرارداد بیمه برخلاف قراردادهای تجاری دیگر، به جای اصل «ضرورت هوشیاری مشتری»، تابع اصل حسن‌نیت است زیرا طرفین این قرارداد در موقعیت برابر نیستند و متقاضی بیمه می‌تواند بیمه‌گر را یک طرف قراردادی کند که از حقایق آن اطلاع ندارد. درواقع، بیمه‌گر نمی‌تواند از اطلاعات مربوط به بیمه مورد تقاضا آگاه شود مگر آنکه متقاضی این بیمه، آنها را اظهار کند. در قراردادهای تجاری دیگر، مشتری با انجام بررسی لازم، خود می‌تواند از اشکالات احتمالی موجود در کالا یا خدمت مورد معامله آگاه شود.بیمه‌گذار موظف است که با دقت و صراحت، در پاسخ به پرسش‌های بیمه‌گر، تمام اطلاعات مربوط به موضوع بیمه را در اختیار او قرار دهد (شرطی در بیمه‌نامه آتش‌سوزی).

اصل نفع بیمه‌پذیر

اصطلاحات مشابه: اصل نفع بیمه‌ای، اصل نفع قابل بیمه

نفع بیمه‌پذیر یک اصل اساسی در بیمه است. طبق این اصل، شخصی که قصد تهیه بیمه دارد باید قانونا حق بیمه کردن اموال، زندگی یا حادثه مورد نظر را داشته باشد. درواقع، خطر تحت پوشش در بیمه مورد تقاضا باید باعث زیان مالی بیمه‌گذار شود. برای مثال، شما مجاز نیستید برای خانه شخص دیگری بیمه آتش سوزی تهیه کنید زیرا خسارت این حادثه باعث زیان مالی شما نخواهد شد. همچنین نمی‌توانید زندگی شخص دیگری را بیمه کنید مگر آنکه در زندگی او نفعی داشته باشید.

بیمه‌گذار نسبت به بقای آنچه بیمه می‌کند باید ذی‌نفع باشد و در ضمن، بیمه باید برای پوشش حادثه یا خطری باشد که بیمه‌گذار از وقوع آن ضرر می‌کند (قسمتی از قانون بیمه).

اعلام خسارت

اصطلاحات مشابه: اعلام خسارت و همکاری با بیمه‌گر، وظایف بیمه‌شده، بیمه‌گذار یا ذی‌نفع بیمه‌نامه در صورت وقوع حادثه

درخواست بیمه‌گذار، بیمه‌شده یا ذی‌نفع بیمه‌نامه برای دریافت خسارت یا مبلغ بیمه، با عمل اعلام خسارت انجام می‌شود. خسارت اعلام شده به شرطی پرداخت می‌شود که خطر تحت پوشش علت وقوع خسارت یا مقصر شناخته شدن بیمه‌گذار باشد.بیمه‌نامه وظایف شخص در زمان وقوع خسارت یا حادثه مانند اعلام کتبی خسارت و اثبات آن و همکاری با بیمه‌گر در بررسی خسارت را مشخص می‌کند.اعلام کتبی خسارت با تکمیل فرم اعلام خسارت در اختیار بیمه‌گذار قرار می‌گیرد، انجام می‌شود.بیمه‌گذار موظف است تا پنج روز از زمان اطلاع از وقوع حادثه بیمه‌گر را مطلع نماید تا ۱۰ روز از زمان اطلاع از وقوع حادثه کیفیت حادثه فهرست اموال نجات داده شده محل جدید آنها و مبلغ تقریبی خسارت را اعلام کند. برای جلوگیری از گسترش خسارت در زمان یا پس از وقوع حادثه کلیه اقدامات لازم را انجام دهد، بدون اجازه بیمه‌گر در موضوع بیمه تغییراتی ندهد که تعیین علت حادثه یا ارزیابی خسارت را مشکل نماید مگر آن که این تغییرات برای کاهش خسارت و یا رعایت منافع عموم ضروری بوده باشد و ضمن هر گونه همکاری لازم با بیمه‌گر برای تعیین حدود تعهدات آن تا ۱۵ روز بعد از اطلاع از وقوع حادثه، فهرست اموال موجود در روز حادثه، اموال از بین رفته و خسارت دیده و در صورت درخواست بیمه‌گر قیمت آنها در آخرین زمان پیش از حادثه را اعلام نماید