دنیای اقتصاد- رییس کل بانک مرکزی که دیروز به همراه برخی دیگر از اعضای کابینه برای ارائه توضیحات در مورد برنامه‌های ارزی بانک مرکزی به مجلس رفته بود، بار دیگر با ارز دو نرخی یا سه نرخی مخالفت کرد و به طور تلویحی از تعیین نرخ جدیدی برای ارز به صورت «تک نرخی» خبر داد. پیش از این بانک مرکزی اعلام کرده بود که هیچ قیمتی را برای ارز به جز نرخ مرجع به رسمیت نمی‌شناسد. بر این اساس هم بود که بانک مرکزی هیچ‌گاه زیر بار ارز سه نرخی مورد پیشنهاد مجلس برای اختصاص به کالاهای وارداتی نرفت. اما حالا با چرخش از مواضع قبلی، رییس کل بانک مرکزی از تک‌نرخی شدن ارز سخن گفته است. بهمنی پس از جلسه دیروز خود با نمایندگان مجلس این موضوع را در گفت و گو با خبرنگاران پارلمانی عنوان کرد و البته در پاسخ به خبرگزاری فارس که پرسیده بود «این ارز تک نرخی، چه قیمتی خواهد داشت»؟ تنها به این نکته بسنده کرد که «بانک مرکزی در حال بررسی است و به موقع در این باره اطلاع‌رسانی خواهد شد.» صحبت‌های بهمنی این پرسش را ایجاد می‌کند که آیا بانک مرکزی به دنبال تعیین یک نرخ واحد جدید برای بازار ارز است؟ رییس کل بانک مرکزی در پایان نشست خود با نمایندگان مجلس مطرح کرد

وعده تک‌نرخی شدن ارز

گروه بازار پول- نشست رییس کل بانک مرکزی، وزیر اقتصاد و برخی مسوولان دولتی با نمایندگان عضو کمیسیون صنایع و معادن و اصل ۹۰ مجلس، بدون ارائه راهکاری مشخص برای «تک نرخی شدن ارز» پایان یافت.

روز گذشته، محمود بهمنی رییس کل بانک مرکزی، شمس‌الدین حسینی وزیر اقتصاد و برخی از مسوولان وزارت صنعت، معدن و تجارت در جلسه‌ای با حضور نمایندگان دو عضو کمیسیون صنایع و اصل ۹۰ در مجلس، بار دیگر بر این موضوع تاکید کرد که «با ارز دو نرخی یا سه نرخی مخالف است» و بانک مرکزی به دنبال «تک‌نرخی کردن ارز است.»

بهمنی پیش از این عنوان کرده بود که نرخ مرجع ارز را تنها نرخ رسمی ارز می‌داند و نرخ آزاد از سوی بانک مرکزی به رسمیت شناخته نمی‌شود اما حالا از نرخی متعادل صحبت کرده که نزدیک به نرخ بازار آزاد است. بهمنی به نرخ ارز در صورت تک‌نرخی شدن اشاره نکرد و تنها گفت که «به موقع در این باره اطلاع‌رسانی می‌شود.»

اما به گفته حسین گروسی، نماینده عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس «در این جلسه راهکاری از سوی دولتی‌ها برای تک نرخی کردن ارز مطرح نشده» بلکه تنها بر ضرورت «همسان‌سازی اطلاعات و اقدامات و هماهنگی در اجرای سیاست‌های اقتصادی» تاکید شده است.

او همچنین به نقل از رییس کل بانک مرکزی اضافه کرد: «بانک مرکزی سیاست‌هایی را در جهت تک‌نرخی کردن ارز اجرایی خواهد کرد.» به گفته این عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس راهکاری در این جلسه مطرح نشد و تنها به نحوه حمایت از تولید و نیازی‌های ارزی تولیدکنندگان بحث و بررسی صورت گرفت.

اعلام نرخ جدید ارز در موعد مقرر

در عین حال، رییس کل بانک مرکزی نیز پس از اتمام این جلسه در جمع خبرنگاران حضور یافت و از تشکیل قرارگاه جنگ‌های نامنظم اقتصادی، تاکید دوباره بر کفایت منابع ارزی، اعلام نرخ جدید برای ارز تک نرخی، حذف نشدن ارز دانشجویی و درمان و دلایل حذف ارز مسافری صحبت کرد.

محمود بهمنی با بر شمردن برخی ضرورت‌ها در مورد رعایت مدیریت در مصارف ارزی بار دیگر تاکید کرد که «بانک مرکزی به اندازه کافی ارز در اختیار دارد، اما ضرورتی نمی‌بیند که آنها را برای کالاهاو سفرهای غیرضروری هزینه کند.» بهمنی در عین حال با بیان اینکه قصد داریم از تولید حمایت کنیم باردیگر افزایش تولید و بالابردن کیفیت کالاهای ساخت داخل را مورد اشاره قرار داد و سخن گذشته خود را باردیگر تکرار کرد.

رییس کل بانک مرکزی تصریح کرد: انتظار ما از بخش تولید و تولیدکنندگان این است که ارتقای کیفیت را مد نظر قرار دهند و بهره‌وری خود را بالا ببرند و با منابعی که ما در اختیارشان می‌گذاریم بتوانند تولید را در حد صادرات برسانند یعنی صادرات محورباشند.

وی گفت: اگر تولیدکنندگان به این مسائل توجه کنند قطعا واردات کالاها کاهش پیدا می‌کند و ما کالاهای غیرضروری را از دستور واردات خارج می‌کنیم و انتظار داریم کالاهای تولید داخل به کیفیت بالا برسد.

بهمنی از مردم خواست مصرف خود را به سمت استفاده از کالاهای داخلی سوق دهند تا دولت بتواند به بخش تولید رونق دهد.

زیر بار ارز دو نرخی نمی‌رویم

رییس کل بانک مرکزی ادامه داد: ما به دنبال تک نرخی شدن ارز هستیم و زیربار ارز دو‌نرخی و بیشتر نخواهیم رفت و فقط یک نرخ ارز خواهیم داشت چرا که ارز تک نرخی می‌تواند جلوی مفاسد را بگیرد. وی اظهارکرد: در حال حاضر ما ارز را با قیمت ۱۲۲۶ تومان عرضه می‌کنیم ولی نمی‌دانیم کالایی که با آن خریداری می‌شود با ارز ۱۲۲۶ تومان به فروش می‌رسد یا در بازار با نرخ ۱۸۰۰ تومان فروخته می‌شود.

بهمنی ادامه داد: بانک مرکزی می‌خواهد فاصله میان قیمت ارز از میان برود و به همین دلیل حتما باید ارز را تک نرخی کنیم. رییس کل بانک مرکزی تصریح کرد: ابزار ما برای این منظور تنها تک نرخی کردن ارز است چراکه وقتی زمینه رانت ایجاد می‌شود بعد از آن معلوم نیست که مسائل چقدر قابل کنترل باشد، ما ارز را بر اساس یک درخواست تخصیص می‌دهیم و بعد از آن بانک‌های ما بررسی نمی‌کنند و نمی‌دانند این ارز چقدر فروخته شده است.

وی تصریح کرد: ما در حال حاضر کمبود منابع ارزی نداریم و فقط ارزمان را مدیریت می‌کنیم. بهمنی ادامه داد: زمانی که ارز به مقدار کافی وجود دارد لزومی ندارد که برای ورود هر کالا بخواهیم ارز تخصیص دهیم و اگر برای ورود برخی کالاها ارز تخصیص ندادیم به این معنا نیست که ارز ما کاهش پیدا کرده یا ضعف منابع ارزی داریم.

رییس کل بانک مرکزی در پاسخ به این سوال که ارز تک نرخی با چه قیمتی ارائه می‌شود گفت: باید در این زمینه بررسی‌های لازم صورت گیرد. بانک مرکزی در زمان لازم نرخ ارز را اعلام می‌کند. بهمنی ادامه داد: در جلسه‌ای که با اعضای کمیسیون صنایع و اصل نود مجلس داشتیم اطلاعاتمان را به نمایندگان ارائه دادیم، دستگاه‌های مختلف باید همه به صورت هماهنگ یک حرف بزنند و مدیریت واحد را برای اداره تحریم داشته باشند، زمانی که بانک‌های ما تحریم هستند باید مقررات تحریم را به کار گیریم.

وی اظهار کرد: اگر در زمان تحریم بخواهیم مقررات عادی را به کار بگیریم قطعا با مشکل و موانع زیادی برخورد خواهیم کرد بر این اساس همان طور که در جنگ‌های نظامی یکسری جنگ‌های نامنظم وجود دارد در بحث تحریم هم که کمتر از جنگ نظامی نیست باید یکسری جنگ‌های نامنظم اقتصادی را شروع کنیم. رییس کل بانک مرکزی ادامه داد: جمهوری اسلامی این جنگ‌های نامنظم را آغاز کرده و هفته‌ای هفت روز جلسه داریم و قرارگاهی در بانک مرکزی برای این منظور ایجاد کرده‌ایم.

بهمنی افزود: در حال حاضر همه بانک‌های ما و بانک مرکزی تحریم هستند، اما ما کارهای خود را انجام می‌دهیم، ولی در مورد اینکه چگونه کارهایمان را انجام می‌دهیم به موقع توضیح خواهیم داد. وی خاطر نشان کرد: در حال حاضر بانک مرکزی کمک‌هایی را برای خودروسازان اختصاص داده است و کمتر تولیدکننده و صنعتگری وجود دارد که دست بانک‌ها در واحد آنان نباشد. رییس کل بانک مرکزی ادامه داد: امروز کمتر واحد تولیدکننده‌ای وجود دارد که بگوید از بانک‌ها تسهیلات دریافت نکرده است، بانک‌ها در حال حاضر معادل ۱۱۱ درصد از منابع خود را تسهیلات داده‌اند و اینکه ما بگوییم بانک‌ها در این زمینه خوب عمل نکرده‌اند درست نیست.

ارز دانشجویی و بیماران را قطع نکرده‌ایم

رییس کل بانک مرکزی با بیان علل قطع ارز مسافرتی، گفت: ارز دانشجویی قطع نشده است. وی با بیان اینکه به میزان کافی ارز در اختیار داریم و سیاست‌های درستی در زمینه ارزی اتخاذ کرده‌ایم تا لطمه از این بابت به کشور وارد نشود، افزود: هیچ دلیلی وجود ندارد کسی که می‌خواهد به سفر تفریحی برود ارز دولتی دریافت کند.

پیش از این، ارسلان فتحی‌پور رییس کمیسیون اقتصادی مجلس با بیان اینکه ارز دانشجویی جزو ارزهای غیرضروری به شمار می‌آید و باید حذف شود، گفته بود: با حذف ارز دانشجویی جلوی فرار مغزها از کشور گرفته می‌شود.

بانک مرکزی تصمیمی برای حذف ارز تحصیلی ندارد

در همین راستا معاون بورس وزارت علوم گفت: مقامات بانک مرکزی به ما اعلام کردند که برنامه خاصی در ارتباط با حذف ارز دانشجویی نداشته و دستوری نیز تاکنون در این زمینه صادر نشده است. حسن مسلمی نائینی در واکنش به مطرح شدن موضوع فرار مغزها در رسانه‌ها اظهار کرد: به نظر می‌رسد بحث فرار مغزها صحیح نبوده و بهتر است به جای آن از واژه مهاجرت نخبگان استفاده شود و تعدادی از این دانشجویان پس از دریافت مدرک و کسب اطلاعات لازم به کشور باز خواهند گشت. معاون بورس وزارت علوم با یادآوری تخصیص بورس و کمک‌های مالی دیگر به دانشجویان نخبه کشور توسط دانشگاه‌ها، دولت‌ها و بنیادهای خارجی که تعداد آنها به بیش از یک هزار مورد در سال می‌رسد، گفت: این دانشجویان نیازی به ارز دانشجویی نداشته و متقاضی نیز نیستند، حتی اگر ارز دریافت کنند به عنوان پس‌اندازی برای آنها محسوب شده تا در صورت برگشت به کشور بتوانند از آن استفاده کنند.

مسلمی نائینی ابراز امیدواری کرد که دریافت این مبلغ خود باعث انگیزه برگشت دانشجویان به کشور شود. به گفته این مقام مسوول وزارت علوم، ظرفیت پایین دوره‌های تحصیلات تکمیلی در داخل کشور و حجم بالای متقاضیان ادامه تحصیل در این مقاطع، باعث اعزام دانشجویان به دانشگاه‌های خارج از کشور و پرداخت هزینه تحصیل و زندگی در خارج توسط آنها می‌شود و در صورت عدم تامین ارز مورد نیاز آنها ممکن است با مشکلات متعددی روبه‌رو شده و حتی افراد سودجو از این فرصت استفاد کنند.

عکس: آکو سالمی