دفاع بهمنی از سهمیه‌بندی ارزی

گروه بازار پول- در حالی که برخی از خبرگزاری‌های داخلی از دو نرخی و سه نرخی شدن ارز خبر داده‌اند، رییس کل بانک مرکزی همچنان سیاست این بانک را ارائه ارز با نرخ واحد ۱۲۲۶ تومان عنوان کرده است. محمود بهمنی معتقد است: ذخایر ارزی کشور در شرایط مناسبی قرار دارد و بر این اساس مشکلی در پوشش تقاضای ارز «واقعی» وجود ندارد. به گفته رییس کل بانک مرکزی این بانک به عنوان نهاد اصلی پولی کشور تمام تلاش خود را برای یکسان کردن نرخ ارز در بازار با نرخ مرجع خواهد کرد. یکسان‌سازی‌ که به گفته وی به معنای رساندن قیمت دلار مرجع به قیمت بازار نیست. وی معتقد است نوسان ارز در بازار داخلی بیشتر ناشی از فشارها و عوامل سیاسی است و در نتیجه منطقی نیست که نرخ بازار را به عنوان مرجع انتخاب کرد. وی سیاست کاهش واردات را از برنامه‌های پیش‌روی بانک مرکزی برای سامان دادن به بازار ارز عنوان و تاکید کرد: بر اساس برنامه پنجم توسعه که به تصویب مجلس نیز رسیده است نظام ارزی کشور شناور مدیریت شده است و در نتیجه نظام چند نرخی ارز با مفاد این مصوبه مجلس در تناقض خواهد بود.

هدف حفظ نظام تک نرخی است

بهمنی در واکنش به برخی اخبار مبنی بر چند نرخی شدن ارز گفت:بانک مرکزی به هیچ عنوان در جهت به رسیمت شناختن نرخ‌های بازار غیررسمی حرکت نخواهد کرد. رییس شورای پول و اعتبار تاکید کرد: ورودی ارزی کشور در حدود ۱۴۰ میلیارد دلار است در حالی که کل فروش ارزی کمتر از ۷۵ میلیارد دلار است. او گفت: بنابراین با توجه به تراز مثبت ارزی کشور امکان پوشش این میزان تقاضا وجود دارد.وی با تاکید بر اینکه کشور کمبود ارزی ندارد، گفت: ایجاد بازار برای ارز یا به رسمیت شناختن ارز چند نرخی به معنای بازی با این متغیر کلیدی است که پیامدهای مطلوبی ندارد.بهمنی معتقد است: باید ذهن مردم از سرمایه گذاری روی ارز و طلا دور شود و این گونه کالا در جهت نیاز واقعی مصرف شود.

وی دلیل اصلی افزایش فاصله بین نرخ ارز مرجع و نرخ موجود در بازار را مسائل سیاسی توصیف کرد. به گفته وی کشور در شرایط تحریم به سرمی‌برد و بانکهای داخلی در تحریم هستند. وی با تاکید بر برخی محدودیت‌ها گفت: مشکلاتی که از سوی کشورهای غربی در زمینه نقل و انتقال پول ایجاد شده منجر به محدودیت‌هایی در این زمینه شده است. رییس کل بانک مرکزی کم شدن فشارها را موجب رفع مشکل دانست و گفت: در این خصوص برنامه‌ریزی شده و تلاش داریم با تدابیری مشکلات موجود را رفع کنیم، اما تا حل مشکل باید برخی اقدامات در اولویت قرار گیرد. او مقابله با واردات کالای قاچاق را در کاهش تقاضای ارزی موثر دانست و عنوان کرد: در شرایطی که نرخ بازار از نرخ رسمی فاصله گرفته اگر میزان کالای قاچاق رشد کند موجب افزایش تقاضا و تشدید شکاف نرخ می‌شود. وی گفت: این تشدید شکاف می‌تواند در شکل‌گیری تنش‌های روانی موثر باشد. او کنترل قاچاق را برای مدیریت تقاضای ارزی مفید عنوان و اظهار کرد: با خارج شدن تقاضای قاچاق از بازار شکاف ارزی تعدیل خواهد شد. وی ادامه داد: اگر تقاضای کاذب از بازار خارج شود نرخ ارز به واقعیت‌های خود نزدیک می‌شود و در این شرایط به همسان‌سازی نرخ مرجع و بازار پرداخت. او تاکید کرد: در شرایطی که تنش‌های سیاسی و روانی در بازار نقش ایفا می‌کنند حرکت به سوی نرخ بازار آزاد موجب شکاف بیشتر و افزایش قیمت غیررسمی ارز می‌شود.

برنامه بانک مرکزی؟

رییس کل بانک مرکزی برنامه این بانک را در مورد رفع نارسایی‌های ارزی کنترل واردات در کنار کاهش قاچاق عنوان کرد. به گفته وی زمانی که تولید می‌تواند پاسخگوی نیازها باشد باید سیاست‌های کنترلی برای واردات در نظر بگیریم. وی ادامه داد: اما وقتی احساس کردیم که ممکن است کالایی با کمبود مواجه شده باید واردات انجام دهیم. وی ادامه داد: در شرایط موجود باید جلوی واردات کالاهای لوکس و غیر ضروری گرفته شود.

ماجرای چند نرخی شدن ارز

تاکید رییس کل بانک مرکزی بر تک‌نرخی بودن نظام ارزی کشور در حالی انجام شده است که در چند روز گذشته و تحت تاثیر سخنان رییس کمیسیون اقتصادی مجلس که در پیشنهادی طرح سه نرخی شدن ارز را عنوان کرد، بسیاری از خبرگزاری‌ها از تحقق طرح چند نرخی شدن ارز در اقتصاد کشور خبر دادند. در این بین برخی خبر از دو نرخی شدن و برخی نیز خبر از سه نرخی شدن ارز در بازار کشور دادند.

به گزارش ایسنا مدیرکل ثبت سفارش سازمان توسعه تجارت ایران با اعلام اینکه از ۱۸ تیرماه و با ابلاغ روش جدید تخصیص ارز برای واردات ۱۰ کالای اولویت‌دار ارز ۱۲۲۶ تومانی در نظر گرفته شده است، اعلام کرد که از این تاریخ ارز به طور رسمی دو نرخی شده است. ساسانی خدایی با اعلام این که بر این اساس ارز ۱۲۲۶ تومانی با اولویت‌های متقدم به این ۱۰ گروه کالا تخصیص می‌یابد، گفت: بر این اساس اولویت‌ها در تخصیص ارز به طور جدی در نظر گرفته می‌شود؛ بنابراین تا زمانی که ارز کالاهای متقدم تامین نشود، ارز دولتی به کالاهای دیگر تخصیص نمی‌یابد. این اظهار نظر در حالی انجام می شود که بانک مرکزی نیز در پی جدی شدن فاصله نرخ ارز در بازار و نرخ مرجع تخصیص ارز را به تقاضای «واقعی» منسوب می کرده است. بر این اساس بانک مرکزی نیز نوعی جیره بندی را در تخصیص ارز در برنامه خود داشته است. به این معنا که در این مدت برای تقاضای «واقعی» ارز مرجع تعیین شد و دیگر تقاضاهای ارز خود را از بازار تامین کرده‌اند.

دو یا سه نرخی شدن به چه معنا؟

برداشت خبرگزاری‌ها از چند نرخی شدن ارز به ظاهر به ریشه‌هایی مربوط است که از قبلا نیز وجود داشته است. بانک مرکزی وقتی تصمیم به تعیین نرخ ۱۲۲۶ تومانی برای دلار در پایان بهمن ماه سال گذشته گرفت، ادعای خود را پوشش تمامی تقاضاهایی که آنها را «واقعی» می‌خواند قرار داد. در واقع در همان زمان هم بحث این بود که ارز به اندازه کافی و برای پوشش به تقاضای واقعی موجود است و بهمنی بارها در سخنان خود از تخصیص ارز به کالاهای لوکس انتقاد کرده بود. مشکلی که از آن به عنوان دو نرخی بودن ارز عنوان می شد فاصله بین نرخ ارز مرجع و نرخ ارز در بازار کشور بود که همچنان نیز وجود دارد.

نرخ ارز بازار غیر واقعی است!

در این بین رییس کل بانک مرکزی بار دیگر هشدار داد که نرخ ارز در بازار آزاد همچنان غیرواقعی است و خریداران و فروشندگان این بازار معاملات خود را براساس محاسبات نرخ‌های جهانی و سایر متغیرها انجام دهند.

به گزارش ایرنا بهمنی مسائل روانی و سیاسی را تاثیرگذار بر بازار ارز دانست و افزود: قیمت‌ها در بازار همچنان تابع مسائل سوداگرانه است. وی به خریداران ارز و سکه توصیه کرد: در صورتی که برای کسب سود بیشتر به سمت بازار سکه حرکت کنند، به طور حتم در اوایل مرداد ماه امسال با عرضه سکه‌های جدید پیش فروش شده توسط بانک مرکزی متضرر می‌شوند. اوایل مرداد ماه موعد تحویل حدود ۲/۲ میلیون سکه پیش فروش شده در سال قبل است و انتظار می‌رود، حداقل در کوتاه مدت اثری کاهشی در قیمت سکه در بازار در آن دوره دیده شود. هرچند تجربه تزریق بیش از ۶ میلیون سکه در بازار در ماه‌های گذشته از سال جاری نشان داده است این تاثیرگذاری بیشتر در کوتاه‌مدت وجود دارد.

رییس کل بانک مرکزی با اشاره به نوسانات نرخ طلا در بازارهای جهانی گفت: به دلیل وجود فضای سوداگرانه، در برخی از روزها بازار داخل نه تنها تاثیر چندانی از نرخ‌های جهانی نمی‌گیرد، بلکه گاهی به صورت معکوس حرکت می‌کند. وی تاکید کرد: متقاضیان در زمان خریداری سکه ارزش ذاتی آن را مدنظر قرار دهند، زیرا در صورت حبابی بودن نرخ‌ها، ارزش سکه در خارج از مرزها کمتر از رقم خریداری شده است.