تعویق حذف صفرها از پول ملی

گروه بورس - زمزمه حذف چهار صفر از پول ملی، این روزها، از محافل اقتصادی فراتر رفته و به محافل عمومی نیز پا نهاده است. گفتار عموم مردم، حکایت از این دارد که قرار است «یک تومانی» جای «هزار تومانی» را بگیرد و این از نظر آنها یعنی «کاهش ارزش پول».

اما از دیدگاه کارشناسان بانک مرکزی این کار برای «تقویت انرژی پول ملی» در مقابل دیگر ارزها انجام می‌شود.

طرح حذف چند صفر از پول ملی در شرایطی مطرح شده است که از اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها زمان زیادی نمی‌گذرد و هنوز جامعه، در حال تطبیق با تبعات اجرای این طرح به سر می‌برد.

بیشتر کارشناسان اقتصادی در این زمینه بر این باور هستند که در شرایط فعلی، حذف چند صفر از پول ملی ضرورتی ندارد و قدرت پول ملی نیز با این کار افزایش نخواهد یافت.

برخی نیز معتقدند که حذف صفرها از پول ملی در شرایطی که هدفمندی یارانه‌ها در حال اجراست، تنها به تورم موجود، دامن زده و جو روانی منفی در بین مردم ایجاد

خواهد کرد.

در مقابل، گروهی دیگر بر این اعتقاد هستند که حذف صفرها می‌تواند به بهبود وضعیت اقتصادی منجر شود. این گروه به تجربه کشورهایی چون آلمان و هلند اشاره می‌کنند که حذف صفرها در کنار سیاست‌های پولی مناسب به رشد اقتصادی در آن‌ها انجامیده است.

چند کارشناس اقتصادی در گفت‌و‌گو با «فارس» دیدگاه خود را در این زمینه ابراز کرده‌اند که از نظرتان می‌گذرد.

یک کارشناس اقتصادی در این زمینه اظهار داشت: در دنیا، کشورهایی مانند الجزایر و ترکیه تجربه این کار را داشته‌اند و در واقع حذف صفر باعث تغییر مقیاس واحد پولی می‌شود، ولی در ارزش پول تاثیری ندارد.

وی با اشاره به اینکه حذف صفر باعث تغییر ارزش ریال یا دلار نمی‌شود، بیان داشت: این امر باعث تغییر تعریف از ریال می‌شود به عنوان مثال اگر قبلا ۱۰ هزار ریال یک دلار باشد اکنون یک ریال یک دلار است.

این کارشناس عنوان کرد: به نظر می‌رسد که در ابتدای امر ممکن است برخی از فعالان و کارگزاران اقتصادی یا خانواده‌ها تحت تاثیر این مساله قرار گرفته و رفتارشان تغییر کند ولی این فقط یک رفتار کوتاه مدت خواهد بود.

اقبالی معتقد است: این امر ممکن است یک تورم روانی در جامعه بوجود آورد یا مردم فکر کنند که پول ملی تقویت و یا تضعیف شده است، ولی در بلند مدت جامعه به آرامش و وضعیت قبلی خواهد رسید.

وی با اشاره به تاثیرات مثبت حذف صفر و اهمیت این موضوع، ابراز داشت: این امر باعث سهولت و کاهش هزینه ضرب سکه، چاپ اسکناس و مسکوکات می‌شود.

این کارشناس در خصوص پیش‌نیازهای اجرای این طرح، اظهار داشت: با توجه به اینکه اطلاع‌رسانی در رسانه‌ها در کاهش اثر روانی بسیار موثر است باید برنامه‌های مستندی راجع به تجربه کشور‌های دیگر ساخته یا میزگردهایی تشکیل شود.

اقبالی راجع به واحد جدید، بیان داشت: با توجه به اینکه تغییر واحد راحت نیست و به آسانی در اذهان عمومی جا نمی‌گیرد بهتر است که از واحدهای قبلی، ولی با ارزش متفاوت استفاده شود و به نظر نمی‌رسد که مشکلی پیش بیاید.

وی با اعتقاد به اینکه اکنون زمان مناسبی برای تغییر پول ملی نیست، گفت: زمان زیادی از اجرای حذف یارانه‌ها نمی‌گذرد و در حالی که هنوز بحث‌های هدفمندی یارانه از بین نرفته و تاثیرات آن به طور کامل نمایان نشده است بهتر است که این مساله حداقل به سال دیگر موکول شود.

این کارشناس با بیان اینکه تغییر در واحد پولی تاثیری بر مبادلات بین‌المللی ندارد، پیشنهاد کرد: برای جلوگیری از ایجاد چالش در اقتصاد، حذف صفر از پول ملی در شرایط آرام‌تری از نظر اقتصاد صورت بگیرد.

کاهش سرمایه‌گذاری و افزایش بیکاری

یک کارشناس دیگر در خصوص حذف صفر از پول ملی کشور معتقد است: در حذف صفر از پول ملی افرادی که اوراق مشارکت داشته یا سپرده‌گذاری نقدی نزد بانک‌ها دارند متضرر می‌شوند و با توجه به اینکه یک ریال یک دلار می‌شود افرادی که دلار دارند

سود می‌برند.

پورمتین ادامه داد: میل به سرمایه‌گذاری کاهش می‌یابد، زیرا هیچ‌کس در بحران‌های اقتصادی و کاهش ارزش پول سرمایه‌گذاری نکرده و افرادی که کالا دارند در مقابل کاهش قیمت‌ها مقاومت می‌کنند و در مقابل افزایش قیمت عکس‌العمل نشان می‌دهند.

این کارشناس با بیان اینکه حدود ۳ تا ۴ سال پس از تغییرات و تا ثبات اقتصادی، سرمایه‌گذاری صورت نمی‌گیرد، گفت:‌ کاهش سرمایه‌گذاری باعث افزایش بیکاری شده و حذف صفر در این شرایط موجب نابسامانی اقتصاد می‌شود.

ثبات اقتصادی، لازمه حذف صفرها

استاد اقتصاد دانشگاه مفید در خصوص حذف صفر از پول ملی، اظهار داشت: با توجه به اینکه این تجربه در کشورهایی مانند ترکیه در شرایط ثبات اقتصادی انجام گرفته است، به نظر می‌رسد که اکنون زمان مناسبی برای این مساله نیست.

عنوان کرد: برای حذف صفر ابتدا باید تمام متغیر‌های اقتصادی مانند یارانه‌ها، ارز، صادرات و واردات که به دلایل مثبت و یا منفی ثابت نگه‌داشته شده‌اند به حالت عادی و بلند مدت خود برسند تا این سیاست معنا پیدا کند.

این استاد دانشگاه بیان داشت: در شرایط بازنگشتن به حالت عادی فاکتور‌های اقتصادی، هر فرآیند آزادسازی و یا شوک اقتصادی باعث ایجاد تلاطم قیمت‌ها در آن بخش خواهد شد.

کیاحسینی با اشاره به محدودیت‌های موجود در صادرات و واردات، ابراز داشت: اگر محدودیت‌ها برداشته شوند و نرخ ارز تغییر کند مطمئنا قیمت پول ملی نیز تغییر کرده و صفرها دوباره نمایان خواهند شد.

وی با بیان اینکه هدفمندی یارانه‌ها هنوز به سرانجام و ثبات نرسیده، گفت: با نمایان شدن آثار هدفمندی، صفرها دوباره ایجاد خواهند شد بنابراین اکنون زمان مناسبی نیست.

این کارشناس ابراز داشت: در ضمن اینکه تغییر ارزش پول فقط تاثیرات کوتاه مدت روانی بر تورم دارد، به نظر می‌رسد که حذف صفر در مبادلات بین‌المللی نیز تاثیری

نداشته باشد.

کیاحسینی در خصوص نظر برخی از کارشناسان مبنی بر گسترش تجارت الکترونیک بجای حذف صفر، اظهار داشت: گسترش تجارت الکترونیک با وجودی که مانع پولشویی می‌شود، اما نیاز به فناوری و سیستم امنیتی بالا دارد.

تورم شدید نداریم

یک عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در این باره اظهار داشت: این کار پیش از این در کشورهای زیادی تجربه شده اما حذف صفر از پول ملی باید زمانی انجام شود که کشور تورم شدید داشته باشد.

یوسف نجفی با اشاره به اینکه تورم ۴/۱۲ درصدی اعلامی بانک مرکزی، تورم شدید نیست، خاطرنشان کرد: شرایط فعلی، زمان مناسبی برای حذف صفر از پول ملی نیست.

وی ادامه داد: دولت تاکنون در این خصوص مطلبی به صورت مکتوب به مجلس یا کمیسیون اقتصادی ارائه نکرده و همچنین اظهارنظری در این موضوع نداشته است.

نجفی همچنین در خصوص موضوع تغییر واحد پولی کشور، افزود: پس از بررسی مزایا و معایب این طرح، اگر به نفع اقتصاد باشد در کمیته پولی از آن حمایت خواهیم کرد. البته مبانی اقتصادی این گونه طرح‌ها باید توسط دولت تشریح شود.

نجفی تصریح کرد: کشورهایی که طرح حذف صفر از پول ملی را انجام داده‌اند دارای تورم بالای ۸۰ درصد بوده‌اند ولی کشور ما در حال حاضر چنین شرایطی ندارد.

افزایش قدرت پول ملی

یک عضو دیگر کمیسیون اقتصادی نیز در خصوص موضوع حذف صفر از پول ملی، گفت: این اقدام موجب کاهش حجم تولید پول می‌‌شود و هیچ تورمی ایجاد نمی‌کند.

سیدکاظم دلخوش ادامه داد: همچنین از نظر تبلیغاتی در کنار واحدهای پولی سایر کشورها قدرت نمایش دارد و تاثیری بر قدرت خرید مردم ندارد.

نایب رییس کمیسیون اقتصادی با بیان اینکه حذف صفر از پول ملی به منظور تسهیل مبادلات صورت می‌گیرد، خاطرنشان کرد: این موضوع ارتباطی با ارزش پایه پولی و تورم ندارد و تنها کاهش حجم پول مدنظر است.

نحوه اجرای حذف صفرها، چگونگی خروج اسکناس‌ها را مشخص می‌کند

ایسنا- دبیرکل بانک مرکزی درباره خروج اسکناس و مسکوکات کنونی با توجه به حذف سه یا چهار صفر از پول ملی گفت: نحوه اجرای حذف صفرها، مشخص‌کننده‌ چگونگی خروج پول‌ها از گردش خواهد بود.

سیدمحمود احمدی درباره‌ میزان خروج اسکناس و مسکوکات از چرخه پولی کشور با توجه به حذف سه یا چهار صفر از پول ملی اظهار کرد:‌ نحوه اجرا و اینکه جایگزینی پول‌های جدید طی چه مدت زمانی انجام خواهد شد، مشخص‌کننده میزان چگونگی خروج سکه و اسکناس‌های کنونی خواهد بود.

به گفته وی معاونت اقتصادی بانک مرکزی پیگیر اجرای طرح حذف صفرها از پول ملی است و با اجرای این طرح، کلیه پول‌های رایج کنونی از چرخه مبادلات اقتصادی کشور خارج خواهند شد.

دبیرکل بانک مرکزی گفت:‌ اینکه این طرح طی چه مدت زمانی و در چند مرحله انجام خواهد شد، برنامه‌ریزی‌های ما برای حذف اسکناس و مسکوکات کنونی را مشخص خواهد کرد، باید دید اجرای این طرح تدریجی است یا به صورت ناگهانی. وی ارائه آمار دقیق درباره میزان اسکناس و مسکوکات کنونی کشور را به بعد موکول کرد.

محمود بهمنی، رییس‌کل بانک مرکزی، پیش از این اعلام کرده بود: «هر اسکناس بین ۳۵ تا ۴۰ تومان هزینه ارزی برای کشور دارد.» وی در اسفند ۸۸ تعداد اسکناس‌های موجود در کشور را هشت میلیارد برگ عنوان کرده بود. عمر مفید اسکناس در ایران حداکثر پنج سال است که در کشورهای دیگر به ۱۵ سال می‌رسد.