مصطفی اسماعیل‌نیا *

اگر بانکداری کشور را به دو دوره قبل و بعد از خصوصی‌سازی تقسیم و به مقایسه فضای رقابتی موجود در آن دو دوره بپردازیم مطمئنا دو فضا کاملا متفاوت می‌باشد. با امر خصوصی‌سازی در این صنعت مهم و ورود برخی بانک‌های دولتی به سیستم خصوصی همراه با تعدد اخیر بانک‌های خصوصی و ورود آنها به بازار بورس با ایجاد شدن فضای رقابتی در زمینه ارائه خدمات و جذب مشتری، نیاز به اجرای طرح‌هایی موثر برای کسب سهم بیشتر از بازار و همچنین حفظ مشتریان فعلی به وسیله کسب رضایتمندی احساس می‌گردد. با گسترش خدمات متنوع ارائه شده توسط بانک‌های خصوصی در زمینه بانکداری الکترونیک و سایر خدمات بانکی، سبب گرایش پیدا نمودن بسیاری از مشتریان بانک‌های دولتی به سمت بانک‌های خصوصی گردیده که همین امر سبب ایجاد انگیزه در بانک‌های دولتی در جهت انجام تحقیقات گسترده و متمرکز شدن بر شناسایی نیازهای مشتریان خود در راستای حفظ و رفع نیازهای آنها و همسو شدن و کم کردن فاصله کمی و کیفی خدمات خود با بانک‌های خصوصی گردیده است. برای درک بیشتر این مطلب با نگاهی مقایسه ای به تبلیغات خدمات بانکی در دوره‌های اشاره شده در بالا (‌دوره قبل و بعد از خصوصی‌سازی) که بانک‌های دولتی بیشترین تبلیغات خود را به جشنواره‌های حساب‌های قرض‌الحسنه با جوایز وی‍ژه خود اختصاص داده، اما تبلیغات این روزهای آنها که بیشتر در زمینه خدمات بانکداری الکترونیک ( اینترنت بانک، تلفن بانک، انواع کارتها، موبایل بانک و....) و ارائه انواع خدمات و تسهیلات برای تمام اصناف و افراد مختلف جامعه با تاکید بر امر مشتری‌مداری از رسانه‌ها مشاهده می‌گردد، همه حاکی از اهمیت پیدا نمودن مشتری‌مداری و ایجاد فضای رقابتی جدید در بین بانک‌ها می‌باشد. حتی این رقابت چنان تشدید گردیده که بانک‌ها به منظور ارزش‌آفرینی هرچه بیشتر برای مشتریان و همچنین ارائه خدمات نوین و تکمیل زنجیره عرضه خدمات شایسته به مشتریان، اقدام به راه‌اندازی شرکت‌های مختلف زیرگروه مانند بیمه، کارگزاری، لیزینگ، ساختمانی و.... پرداخته‌اند که بتوانند با ارائه خدمات متنوع در زمینه‌های مختلف دیگر در کنار خدمات بانکی خود احساس رضایت را در مشتریان ایجاد نمایند. البته یکسان‌سازی نرخ سود سپرده‌ها توسط بانک مرکزی در بانک‌ها و تعدد بانک‌های خصوصی که حق انتخاب مشتریان را در جهت انتخاب بانک مورد نظر خود برای انجام اموربانکی افزایش می‌دهد، محرکی مهم نسبت به این موضوع که بانک‌ها از تمرکز خود در جذب منابع از طریق پرداخت سود بالاتر، به طراحی و تولید خدمات نوین بانکی بپردازند، بوده است و در این مسیر در آینده نزدیک و با حضور بانک‌های تازه تاسیس مطمئنا تولید و ارائه خدمات نوین بانکی بیشتر خواهد بود و این امر باعث ایجاد فضای رقابتی جدی تری در این صنعت مهم کشور خواهد شد.

*کارشناس بانک سرمایه