وقتی بی قانونی به قانون نانوشته تبدیل می‌شود
تخلف بانک‌ها در اخذ «سپرده وام‌خواه» برای پرداخت تسهیلات
گروه بازار پول- با وجود اینکه مقامات بانک مرکزی دریافت «سپرده وام‌خواه» توسط بانک‌ها را ممنوع و غیرقانونی اعلام کرده‌اند، اما بسیاری بانک‌ها نه تنها به این کار اقدام می‌کنند، بلکه شرایط بسیار سخت و خارج از ضوابطی را برای متقاضیان تسهیلات به‌وجود آورده‌اند.
عکس تزئینی است
گروه بازار پول- با وجود اینکه مقامات بانک مرکزی دریافت «سپرده وام‌خواه» توسط بانک‌ها را ممنوع و غیرقانونی اعلام کرده‌اند، اما بسیاری بانک‌ها نه تنها به این کار اقدام می‌کنند، بلکه شرایط بسیار سخت و خارج از ضوابطی را برای متقاضیان تسهیلات به‌وجود آورده‌اند. اجرای هدفمندی یارانه‌ها در ماه‌های پایانی سال تبدیل به یکی از عوامل تاثیرگذار بر افزایش تقاضا برای دریافت تسهیلات از بانک‌ها شده است.
مردم در این شرایط به بانک‌هایی روی می‌آورند که بارها مقامات اقتصادی کشور اعلام آمادگی آنها را یکی از نکات برجسته اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها، عنوان کرده بودند.
این در حالی است که در چنین شرایطی بانک‌ها نیز که شرایط را برای افزایش حجم سپرده‌های خود مناسب دیده‌اند، از روش‌های قانونی و غیرقانونی به این کار مبادرت می‌ورزند.
بانک‌ها این بار به روش‌هایی متوسل شده‌اند که یکی از آنها الزام متقاضیان به «سپرده‌گذاری با مبالغ مشخص» به منظور ارائه تسهیلات است.
البته این شرط مهم بانک‌ها در هیچیک از قوانین بانکی مشاهده نمی‌شود، ولی به هر حال این روزها این مورد به قانون نانوشته‌ای برای فعالان شبکه بانکی تبدیل شده است.
بماند که پیش از این یکی از مشکلات مردم برای دریافت وام از بانک‌ها شرایطی چون ضامن کارمند دولت با گواهی کسر از حقوق، فیش حقوقی همراه با چک حقوقی آن هم با شرایط خاص خود، استشهاد محلی برای اثبات حقوق وام‌گیرندگان، ارائه اسناد منزل و املاک و همچنین شرایط متفاوت و متعدد دیگر بود؛ اما از مدت‌ها قبل این بنگاه‌های اقتصادی شرط دیگری برای طی این فرآیند اضافه کرده‌اند و آن هم «سپرده وام خواه» است که به سختی وام گرفتن از بانک‌ها می‌افزاید.
این شرایط که مشابه طی کردن هفت خوان رستم برای وام گرفتن از بانک‌ها است توسط بیشتر مردم درک و لمس شده است. چرا که در جامعه فعلی و شرایط کنونی کمتر خانوار‌هایی پیدا می‌شوند که تاکنون از بانکی وام نگرفته باشند و ندانند که باید چه شرایطی را برای دریافت وام از این بنگاه‌های اقتصادی احراز کنند.
گزارش فارس حاکی است درحالی بانک‌ها برای ارائه تسهیلات به متقاضیان خود آنها را ملزم به سپرده‌گذاری در بانک می‌نمایند که حسین قضاوی به عنوان نماینده بانک مرکزی در این زمینه به صورت جدی تاکید کرده است که دریافت سپرده وام‌خواه قانونی نیست و بانک‌ها نباید از این ابزار برای افزایش منابع خود استفاده کنند. معاون اقتصادی بانک مرکزی تاکید کرده است که در قالب عقود قرض‌الحسنه «سپرده وام‌خواه» بههیچوجه مجاز نیست؛ هیچ بانکی طبق قانون بانکداری بدون ربا مجوز ندارد که به مردم بگوید برای دریافت تسهیلات قرض‌الحسنه یا مشابه باید در این بانک اقدام به سپرده‌گذاری قرض‌الحسنه نماید. این مقام مسوول در بانک مرکزی بیان کرد: اگر بانکی در قبال پرداخت تسهیلات به مردم، مشتریان را الزام نماید که بخشی از این تسهیلات را در بانک نگه‌دارند، به مفهوم ارائه تسهیلات با نرخ بیشتری است و در حقیقت این امر به معنای تخطی از مقررات بانک مرکزی است.
با این حال که بانک‌ها می‌دانند نباید این اقدامات را انجام دهند، ولی بازهم گزارش‌های میدانی و صحبت‌های مردم حکایت از عدم توجه بانک‌ها به قوانین و مقررات مکتوب و روی آوردن آنها به قوانین نامکتوب دارد.
مردم در اظهارات خود با ادبیات متعدد به سختی‌های وام گرفتن از بانک‌ها اشاره می‌کنند و از این شرایط گله‌مند هستند.
اگر سپرده‌گذاری نمیکردم نمیتوانستم وام بگیرم
خانم علیپور که خود را مشتری یکی از بانک‌های دولتی معرفی می‌کند به خبرنگار فارس در مورد شرایط دریافت تسهیلات از بانک می‌گوید: ۲ سال قبل وام خودرو را با شرایط و ضامن‌های مورد نظر بانک گرفتم که مبلغ وام ۶ میلیون بود، ولی من باید علاوه بر این مبلغ ۲ میلیون سود نیز بپردازم.
وی اضافه می‌کند: قرار بود که این وام را ظرف ۵ سال بازپرداخت کنم و البته بانک قید کرده بود که برای هرروز تاخیر باید مبلغ بالایی جریمه دیرکرد پرداخت کنم. این گیرنده تسهیلات خودرو می‌گوید: یکی از شرایط دریافت این وام، باز کردن حساب و سپرده‌گذاری با مبلغ ۵۰۰ هزار تومان بود که بعد از دریافت وام این مبلغ با کسر ۲۰ هزار تومان برگشت داده شد. وی ادامه می‌دهد: برای بسته نشدن حساب سپرده‌گذاری ۲۰ هزار تومان در حساب را نگه داشته و به من برنگرداندند.
از وام گرفتن پشیمان شدم
آقای رهبری که شغل خود را آزاد اعلام می‌کند، در همین باره و درخصوص شرایط اخذ تسهیلات از بانک‌ها ابتدا به سختی وام گرفتن از شبکه بانکی اشاره و در ادامه تصریح می‌کند: در همین ماه برای گرفتن وام خودرو به شعب یکی از بانک‌های دولتی مراجعه کردم، اما شرایطی که در آنجا برای دریافت وام اعلام شد، به قدری سخت بود که به طور کلی پشیمان شدم.
وی ادامه می‌دهد: برای گرفتن وام خودرو ۲ ضامن با فیش حقوقی و گواهی کسر از حقوق، گواهینامه و داشتن حساب پسانداز قرض‌الحسنه در آن بانک به خصوص شعبه مورد نظر الزامی است. این متقاضی دریافت تسهیلات ضمن اشاره به دوندگی‌های فراوان در بانک‌ها برای گرفتن وام می‌گوید: البته با وجود اینکه باید دوندگی‌های فراوانی برای گرفتن وام انجام داد، بازهم موفقیت در این زمینه معلوم نیست.
۲ میلیون سپرده‌گذاری برای وام۷ میلیونی
خانم باجلان یک کارمند ۲۲ ساله است که به دریافت وام خودرو از یکی از موسسات اعتباری اشاره و تاکید می‌کند: قبل از اینکه وام خودرو را از این موسسه بگیرم حدود سه ماه مبلغ ۲ میلیون تومان در این شعبه سپرده‌گذاری کردم تا بتوانم وام ۷ میلیون تومانی را بگیرم.
وی می‌افزاید: البته هرچقدر مبلغ وام بیشتر باشد باید مبلغ بیشتری در بانک سپرده‌گذاری شود.
این گیرنده تسهیلات خودرو ادامه می‌دهد: زمانی که بانک‌ها این شرایط را برای پرداخت تسهیلات به مردم می‌گذارند، آنها چاره‌ای جز قبول کردن و تن دادن به این شرایط ندارند.
وی می‌گوید: به طور حتم وقتی مردم به پول احتیاج داشته باشند به بانک برای دریافت وام مراجعه می کنند و مجبورند با شرایط مورد نظر بانکی‌ها کنار بیایند. اما در این میان بانک‌ها نیز توجیهات خاصی برای خود دارند و دلایل متعددی را برای گرفتن سپرده از مشتریان به منظور پرداخت تسهیلات عنوان می‌کنند.
بانک‌ها مجبور به دریافت سپرده وام‌خواه هستند
رییس اداره اعتبارات یکی از بانک‌های دولتی در مورد نحوه ارائه تسهیلات به مردم از طریق عقود مبادله‌ای به خبرنگار فارس می‌گوید: ابتدا باید در نزدیک‌ترین شعبه محل زندگی حساب افتتاح شود و نحوه دریافت ضامن یا وثیقه بستگی به شرایط شعبه موردنظر خواهد داشت.
وی اضافه کرد: ممکن است برخی از شعب ضامن رسمی از متقاضیان بخواهند و برخی دیگر به وثیقه سند ملک اکتفا کنند.
این کارمند شعبه که در یکی از بانک‌های دولتی مشغول به کار است، ادامه می‌دهد: برخی از شعب به خاطر اینکه متقاضی دریافت تسهیلات از شرایط مالی خوبی برخوردار نیست، از وی می‌خواهند که کارمند رسمی دولت یا حقوق‌بگیر بانک مورد نظر را به عنوان ضامن معرفی کنند.
وی در مورد دریافت وام خودرو می‌گوید: تسهیلات خودرو معمولا هفت میلیون تومان با بازپرداخت پنج ساله و سود ۱۴ درصد است که متقاضی باید ماهانه ۱۶۰ هزار تومان قسط پرداخت کند. وی ضمن اشاره به اینکه تمام شرایط لازم برای دریافت تسهیلات بستگی به وضعیت شعبه نزدیک محل زندگی افراد دارد، افزود: در صورتی که شعبه منابع کافی داشته باشد نیازی به سپرده‌گذاری نیست، اما اگر این شعبه از نظر منابع دچار کمبود باشد، به متقاضی قید می‌کنند باید مدتی در بانک سپرده‌گذاری انجام دهد. وی ادامه می‌دهد: معمولا شعب پایین شهر از طریق سپرده‌های دریافتی از مردم به سایر متقاضیان وام پرداخت می‌کنند.
وی که مسوولیت بخش اعتبارات را در این شعبه عهده‌دار است، می‌گوید: سپرده وام‌ها را معمولا شعب نباید از مردم بگیرند، ولی اگر بانکی چاره‌ای جز این کار برای وام دادن نداشته باشد مجبور به قید این شرط برای مشتریان خود می‌شود. وی در مورد نحوه پرداخت تسهیلات از طریق سپرده‌گذاری می‌گوید: به عنوان مثال، شخصی قصد خرید خودروی ۱۴ میلیون تومانی را دارد؛ این شخص باید هفت میلیون تومان نزد شعبه برای مدت کوتاهی سپرده‌گذاری کند تا بهازای این سپرده‌گذاری بانک معادل هفت میلیون تومان به وی وام خودرو پرداخت کند.
این کارمند شعبه بانک دولتی ادامه می‌دهد: سپرده مذکور تنها مدت کوتاهی نزد بانک باقی می‌ماند؛ البته این شرایط مختص بانک‌های دولتی است چرا که بانک‌های خصوصی و تعاونی‌های اعتباری بیشتر بهازای سپرده‌گذاری بلندمدت به مردم وام می‌دهند. وی تاکید می‌کند: شعب بانک‌های بزرگ و البته شعبه‌های مرکزی آنها نیازی به دریافت سپرده برای ارائه تسهیلات ندارند.
وی می‌گوید: برای تسهیلات خودرو و خرید کالا حتما باید فاکتور به بانک ارائه شود، ولی برای تسهیلات جعاله یعنی رفع احتیاجات ضروری نیازی به این موارد نیست.
این مسوول اداره اعتبارات می‌گوید: معمولا اگر متقاضی دریافت تسهیلات نزد بانک شناخته شده باشد و دارای درآمد متعادلی نیز باشد نیازی نیست که کارمند رسمی دولت را به عنوان ضامن نزد بانک معرفی نمایند.
تسهیلات مبادله‌ای نداریم؛ مشارکتی‌ها را هم به افراد خاص می‌دهیم
مسوول اداره اعتبارات یکی از شعب بانک‌های خصوصی ضمن اشاره به اینکه این بانک فقط تسهیلات مشارکتی به متقاضیان پرداخت می‌کند، گفت: مشتری باید برای دریافت تسهیلات مشارکتی از تمامی شعب این بانک ابتدا در شعبه موردنظر خود اقدام به افتتاح حساب نماید و بعد از اینکه حساب وی چند ماه کار کرد از طریق اعتبارسنجی به وی تسهیلات پرداخت می‌شود.
وی تاکید کرد: تسهیلات مشارکتی هیچ حداقل و حداکثری در شعب این بانک ندارد.
این مقام مسوول در شعبه یکی از بانک‌های خصوصی در مورد سپرده وام‌ها در قبال ارائه تسهیلات افزود: تنها موسسات مالی و اعتباری از این طریق به متقاضیان خود تسهیلات می‌دهند.
وی ادامه داد: فقط بانک‌های دولتی اقدام به ارائه تسهیلات ضروری، خرید کالا و خودرو می‌کنند. این بانک به عنوان بانک خصوصی فقط تسهیلات مشارکتی ارائه می‌دهد؛ البته آن هم بهازای افتتاح حساب شرکت‌های حقوقی و فعالیت آنها طی چند ماه.
طرحی که دست بانک‌های دیگر را در سپرده‌گذاری از رو بست
یکی دیگر از مسوولین اداره تسهیلات یکی از شعب بانک‌های تازه خصوصی شده در مورد نحوه ارائه تسهیلات به خبرنگار فارس گفت: این بانک با ارائه طرح جدیدی اقدام به ارائه وام‌های خودرو می‌نماید.
وی با بیان اینکه در طرح مذکور به هیچ عنوان سفته و ضامن برای پرداخت تسهیلات مورد پذیرش قرار نمی‌گیرد، افزود: تنها اوراق مشارکت، گواهی سپرده، سپرده بلندمدت یا ملک را به عنوان وثیقه برای پرداخت وام قبول می‌کنند. کارمند این بانک خصوصی واگذار شده، ادامه می‌دهد: این بانک وام‌های خرید کالا، خودرو و تعمیرات مسکن را در قالب عقود مشارکتی به مردم پرداخت می‌کند.
ارسال نظر