میزان تحصیلات کارکنان بانک‌ها

عکس: جعفر پورحسن(عکس‌تزئینی است)

همواره در خبرها از بانک‌ها و چالش‌های آنها سخن رفته است اما به ندرت می‌توان در لابه‌لای خبرها، خبری از تعداد نیروی انسانی بانک‌ها و میزان تحصیلات آنها یافت. شاید جالب باشد بدانید اکثر کارمندان شبکه بانکی از نظر سطح تحصیلات در گروه دیپلم قرار می‌گیرند.

به گزارش ایلنا، آخرین آمار منتشر شده در این زمینه نشان می‌دهد تا پایان سال ۸۸ حدود ۱۷۷ هزار و ۳۹۵ نفر در شبکه بانکی (۱۷ بانک به همراه موسسه مالی توسعه) مشغول فعالیت هستند. حدود ۸ درصد این افراد در بانک‌های خصوصی و ۹۲ درصد آنها در بانک‌های دولتی به کار گرفته شده‌اند. البته انتظار می‌رود این آمار با ورود بانک‌های خصوصی مانند دی، تات و انصار به شبکه بانکی افزایش یافته باشد. با این حال، آخرین آمار منتشر شده تا پایان سال ۸۸ بیانگر ارقام مزبور است.

جای خالی دارندگان دکترا در بانک‌ها

از کل کارکنان شبکه بانکی ۵۴ درصد آنها در گروه دیپلم، سیکل و ابتدایی و کمتر از آن قرار می‌گیرند و تنها ۴۶ درصد آنها تحصیلات دانشگاهی دارند. البته در گروه اول تعداد افراد سیکل، ابتدایی و کمتر از آن قابل توجه نیست و ۵/۴۸ درصد افراد دارای تحصیلات با مدرک دیپلم هستند.

در گروه دوم یعنی کارمندان با تحصیلات دانشگاهی و عالی، بیشترین کارمندان دارای مدرک کارشناسی یا لیسانس هستند. تعداد افراد تحصیلکرده با مدرک کارشناسی ۸/۳۳ درصد است. پس از این بیشترین تعداد کارمندان با مدرک فوق دیپلم به میزان ۵/۹ درصد در شبکه بانکی استخدام شده‌اند. افرادی نیز در شبکه بانکی حضور دارند که مدرک آنها کارشناسی ارشد (فوق لیسانس) یا دکترا است. این افراد به طور حتم در رده‌های میانی مدیران و به بالا حضور دارند. حدود ۳/۲ درصد کارمندان دارای مدرک کارشناسی ارشد و یک دهم درصد دارای مدرک دکترا هستند. بنابراین بیشترین گروه شاغلان در بانک‌ها با مدرک دیپلم به استخدام بانک‌ها درآمده‌اند و کمترین گروه مربوط به افرادی با مدرک دکترا است. جای خالی گروه اخیر به شدت در بانک‌ها احساس می‌شود.

لیسانس‌ها در بانک‌های خصوصی

اگر آمار مربوط به تحصیلات کارمندان در بانک‌ها را به تفکیک خصوصی و دولتی بررسی کنیم نتیجه تا حدودی متفاوت است. در بانک‌های دولتی کارمندان بیشتر با مدرک دیپلم استخدام شده‌اند در حالی که در بانک‌های خصوصی بیشتر افراد استخدام شده دارای مدرک لیسانس هستند. در بانک‌های خصوصی ۶۶ درصد افراد دارای لیسانس و ۶/۲۰ درصد دارای مدرک دیپلم هستند در حالی که در بانک‌های دولتی عکس این است یعنی ۵۱ درصد افراد با مدرک دیپلم و ۳۱ درصد افراد با مدرک لیسانس استخدام شده‌اند.

علاوه بر این، بانک‌های خصوصی به ندرت اقدام به استخدام افراد با سطح تحصیلات سیکل، ابتدایی و کمتر از آن می‌کنند؛ در حالی که ۶ درصد افراد با چنین میزان تحصیلاتی در بانک‌های دولتی مشغول به فعالیت هستند که بیشتر آنها در سال‌های گذشته مثلا در حدود ۱۵ تا ۲۰ سال گذشته استخدام شده‌اند، اما روند استخدام افرادی با سطح سواد پایین به طور کامل در بانک‌های دولتی متوقف نشده به طوری که می‌توان به آسانی نشانه‌هایی را از استخدام این گروه از افراد در سال‌های اخیر نیز یافت. برای نمونه بانک کشاورزی در ۵ سال گذشته سه نفر را با مدرک ابتدایی و سه نفر دیگر را باز هم با همین مدرک در ۱۰ سال گذشته استخدام کرده است.

کارکنان دارای مدرک فوق لیسانس و دکترا در بانک‌های خصوصی به ترتیب ۷درصد و دو دهم درصد هستند. این آمار اگرچه کفه ترازو را به نفع بانک‌های خصوصی در جذب نیروهای تحصیلکرده سنگین‌تر می‌کند، اما نمی‌توان ادعا کرد بانک‌های دولتی از استخدام و به کارگیری نیروهای انسانی با مدارج عالی دانشگاهی گریزان هستند. قدمت بانک‌های دولتی مانند بانک ملی به بیش از ۸۰ سال بالغ می‌شود. سایر بانک‌ها نیز همین‌طور. برای نمونه بانک سپه در سال ۱۳۰۴، بانک صادرات در ۱۳۳۱ و بانک‌های ملت و تجارت در سال ۱۳۵۸تاسیس شده‌اند. این بانک‌ها در هر دوره تلاش کرده‌اند بر اساس تحصیلات رایج در آن دوره به جذب نیرو اقدام کنند. پدرانمان به یاد دارند زمانی مدرک سیکل از ابهتی ویژه برخوردار بوده است و ممکن بود فردی ۲۵ سال پیش با این مدرک استخدام شده، اما چنین مدرکی برای دوره فعلی چندان قابل پذیرش نیست. اما نباید فراموش کرد که بانک‌ها باید مقدمات تحصیل نیروهای خود را برای ارائه خدمات بهتر مد نظر قرار دهند.

به نظر می‌رسد با گذر زمان افراد با مدارک تحصیلی پایین به دلیل بازنشستگی از نظام بانکی پالایش شوند و جای خود را به تازه نفس‌های تحصیلکرده دهند.

بانک ملی همچنان پیشتاز

فارغ از تحصیلات کارکنان بانکی می‌توان به تعداد کارمندان فعال در تک‌تک بانک‌ها پرداخت. بیشترین افراد به تعداد ۴۲ هزار و ۷۳۷ نفر به استخدام بانک ملی درآمده‌اند. این افراد ۲۴ درصد کارکنان کل شبکه بانکی را تشکیل می‌دهند. پس از این بانک، بانک‌های صادرات و ملت قرار دارند که هر کدام به ترتیب ۱۷ و ۱۴ درصد کل کارکنان شبکه بانکی را در اختیار دارند. کمترین کارکنان نیز در موسسه مالی توسعه به میزان ۲۵۴ نفر مشغول به کارند. اگر بخواهیم در این زمینه از بانکی نام ببریم آن بانک، صنعت و معدن با ۹۲۸ نفر کارمند خواهد بود که کمترین کارمندان نظام بانکی را دارا است.

میزان کارمندان استخدام شده در بانک‌های خصوصی کمتر از بانک‌های دولتی است؛ زیرا آنها نسبت به بانک‌های دولتی از شعب کمتری برخوردارند. کمترین کارمندان در بانک سرمایه به تعداد ۱۱۷۱ نفر و بیشترین آنها در بانک پارسیان به میزان ۳۷۴۶ نفر مشغول به کارند.