بانک مرکزی به شکلی بحث جمع‌آوری اسکناس‌های مخدوش را مطرح کرد که گویی ظرف یکی دو روز از مهلت تعیین شده دیگر اثری از آثار این کتیبه‌های متحرک باقی نخواهد ماند.

به گزارش خبرگزاری فارس، دستور بانک مرکزی به جمع‌آوری اسکناس‌های مخدوش در ماه جاری که مردم و بانک‌ها دو مهره اصلی در آن به حساب می‌آیند، به اعتقاد بسیاری از کارشناسان یک تصمیم عجولانه به شمار می‌آید. بانک مرکزی در اطلاعیه‌ای و طی یک اقدام ضربتی به یک باره از مردم خواست که اسکناس‌های مخدوش را به بانک ملی تحویل دهند و در مبادلات روزمره خود از گرفتن این نوع اسکناس‌ها خودداری کنند. البته به دلیل اینکه این اطلاعیه بانک مرکزی به درستی اجرا و به عبارتی دیگر اطلاع‌رسانی بانک مرکزی به نحو احسن انجام شود، درویشی مدیر اداره نشر و اسکناس این بانک در گفت‌وگویی «تلویزیونی» خطاب به مردم گفت: «اسکناس مخدوش نگیرید» و اسکناس‌هایی که روی آن نوشته، مهر یا هر گونه علامت اضافه وجود داشته باشد، از ۱۷ دی ماه اعتبار ندارد. مدیرکل ریالی و نشر بانک مرکزی گفته بود: دارندگان اسکناس‌های مخدوش شده باید سریع‌تر با مراجعه به شعب بانک ملی در سراسر کشور در خصوص تعویض اسکناس‌های خود اقدام کنند. ولی مدیر کل ریالی بانک مرکزی چند روز مانده به اتمام مهلت مذکور بار دیگر در گفت‌وگوی «تلویزیونی» با تکرار صحبت‌های قبلی به مردم گفت که می‌توانند در تمامی‌شعب بانک‌های عامل برای ارائه اسکناس‌های مخدوش حضور یابند.

آخرین مهلت جمع‌آوری اسکناس مخدوش مشخص نیست

هم‌اکنون از آخرین مهلت بانک مرکزی برای تحویل اسکناس‌های مخدوش ۵ روز می‌گذرد، ولی هیچ یک از مقامات مربوط در این بانک حاضر نشدند در مورد نحوه و مکانیزم جمع‌آوری این اسکناس‌ها مصاحبه کنند. از طرفی شاید این اقدام بانک مرکزی در مورد جمع‌آوری اسکناس‌های مخدوش از سطح جامعه به هنگام بوده و از اثرات منفی این اسکناس‌ها جلوگیری نماید، ولی اولین سوالی که در این بین مطرح می‌شود، نوع و نحوه مبادلات پولی در معاملات روزانه‌ است؛ چراکه با این تصمیم بانک مرکزی مردم دیگر نمی‌توانند در مبادلات روزمره خود به راحتی فقط به دریافت یک بسته اسکناس اکتفا کنند، بلکه باید اسکناس‌ها را یکی یکی و پشت و رو بررسی کنند تا مبادا یکی از مصادیق مخدوش بودن را دارا باشد. سوال دیگری که به وجود می‌آید مشکلات کارمندان شعب بانک در راستای اجرای این تصمیم بانک مرکزی است و به نظر می‌رسد در صورت جدی بودن این امر، باید منتظر صف‌های طویلی که به دلیل بررسی تک تک اسکناس‌ها توسط متصدیان باجه‌ها شکل می‌گیرند، باشیم.

به طور حتم در چنین شرایطی قاعدتا دستگاه‌های پول شمار نیز به کار نخواهند آمد و باید از رده خارج شوند.

به گفته بسیاری از تحلیل‌گران بانکی، اقدام اخیر بانک مرکزی در جمع‌آوری اسکناس‌های مخدوش شده می‌تواند هزینه‌های چاپ مجدد اسکناس در کشور را که سالانه حدود ۲۸ میلیارد تومان تخمین زده می‌شود، افزایش دهد. به هرحال اینکه تا چه حد مردم و بانک‌های عامل به این دستورالعمل بانک مرکزی عمل کردند در‌هاله‌ای از ابهام است. برای اینکه بدانیم بانک‌های عامل تا چه حد به دستورالعمل بانک مرکزی عمل کرده‌اند سری به برخی از شعب این بانک‌ها زدیم.

اسکناس‌های فاقد اعتبار

یکی از کارمندان بانک تجارت در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا اسکناس‌های ممهور و مخدوش نیز از سوی این بانک تحویل گرفته می‌شود یا خیر؟، گفت: هنوز دستورالعملی به این بانک ابلاغ نشده، ولی به بانک‌ها گفته شده که فقط اسکناس‌های «شعارنویسی» شده را از مردم تحویل بگیرند. وی ادامه داد: به‌رغم اعلام بانک مرکزی در مورد گرفتن تمام اسکناس‌های مخدوش، بانک‌هایی که این وظیفه به آنها محول شده فقط اسکناس‌های «شعارنویسی» شده را می‌گیرند. به گزارش فارس، بانک مرکزی دلیل این اقدام ضربتی را کاهش ضریب امنیتی اسکناس‌های مخدوش عنوان کرده و گفته بود که مخدوش بودن اسکناس‌ها باعث می‌شود امکان تشخیص اسکناس‌های جعلی از اصلی از بین برود.

گزارش فارس حاکی است در این اطلاعیه اشاره‌ای به مصادیق مخدوش بودن اسکناس‌ها نشده بود.

گفته‌های این کارمند بانک تجارت درحالی است که درویشی در آخرین مصاحبه «تلویزیونی» خود اعلام کرده بود: به خاطر رفاه و آسایش مردم به کلیه بانک‌ها و موسسات اعتباری مجاز تعمیم داده شد که مردم می‌توانند به کلیه شعب بانک‌ها و موسسات اعتباری مجاز مراجعه و اسکناس‌های آسیب دیده را تحویل دهند و اسکناس جدید را تحویل بگیرند و چنانچه احساس شد که این مدت کافی نیست، آن را تمدید و سعی خواهیم کرد که مشکلی برای مردم پیش نیاید.

بانک خصوصی اسکناس مخدوش نمی‌گیرد

برای کسب اطلاعات بیشتر سری به یکی از بانک‌های خصوصی زدیم و برای اینکه بدانیم این اطلاعیه بانک مرکزی به این بانک‌ها ابلاغ شده است یا خیر،‌ وارد شعبه یکی از بانک‌های خصوصی شدیم.

یکی از کارمندان این بانک در واکنش به فارس، از دریافت اسکناس‌های مخدوش خودداری کرد و گفت: این ابلاغیه فقط مربوط به بانک‌های دولتی است و هیچ ابلاغی به بانک‌های خصوصی نشده است.

وی ادامه داد: به ما گفته شده که اصلا هیچ اسکناس مخدوش را از مردم نگیریم؛ چه اسکناس شعارنویس شده و چه اسکناس مهر زده. اظهارات کارمند این بانک جالب بود و باز هم تفاوت بخش خصوصی و دولتی را نمایان کرد.

بانک ملی و اسکناس‌های مخدوش

برای اینکه اطلاعات خود را در این زمینه تکمیل کنیم، به یکی از شعب بانک ملی به‌عنوان اولین بانکی که مسوولیت اجرای این کار را برعهده داشت، رفتیم. کارمند بانک ملی با تاکید بر اینکه دستورالعمل بانک مرکزی به این بانک ابلاغ شده است‌، گفت: به ما ابلاغ شده هر اسکناس مخدوشی را که از سوی مردم ارائه می‌شود، دریافت کنیم و هیچ فرقی بین اسکناس‌ها وجود ندارد. وی گفت: هنوز بخشنامه‌ای مبنی بر تعیین زمان معین برای دریافت اسکناس مخدوش ارائه نشده است.

نکته‌ای که در اظهارات کارمندان این سه بانک دولتی،‌ خصوصی و همچنین یکی از بانک‌های اصل ۴۴ وجود دارد تناقض صحبت‌های آنها با اطلاعیه بانک مرکزی است.