اعتبارهای کلان دولتی بانک‌ها را بدهکار کرده است

عکس: حمید جانی‌پور

رییس کل بانک مرکزی گفت: استقلال بانک مرکزی بر اساس حرفه‌ای بودن و کار کارشناسی کردن تبیین می‌شود. به گزارش ایرنا، «محمود بهمنی» در گفت‌و‌گویی اظهار داشت: بانک مرکزی سال گذشته یکی از مستقل‌ترین سازمان‌ها بوده و همواره طوری تصمیم‌گیری کرده که به نفع اقتصاد کشور بوده است. وی درخصوص دریافت تسهیلات از خارج از بانک مرکزی، تصریح کرد: بانک‌ها علاوه بر آنکه ۱۰۰‌درصد منابع خود را وام داده‌اند، پنج‌درصد نیز از ذخایر قانونی خود استفاده کرده‌اند.

به گفته وی، بانک مرکزی باید استقلال داشته باشد و این استقلال لازمه فعالیت بانک است، چراکه بانک مرکزی نهادی است که ذخایر کشور و سیاست‌های پولی کشور را در دست دارد و کوچک‌ترین تصمیم غیرکارشناسانه می‌تواند به سرعت تاثیرش را روی آحاد جامعه بر جای گذارد.

وی با اشاره به عدم مانع برای استقلال بانک مرکزی در دولت نهم گفت: از روز نخست که کار خود را شروع کردم، از مسوولان دولتی خواستم منتظر نتیجه فعالیت‌های واگذارشده به بانک مرکزی باشند. وی وظایف بانک مرکزی را حفظ انضباط پولی کشور، مدیریت ذخایر ارزی و کاهش تورم با یک برنامه‌ریزی یک ساله عنوان کرد.

بهمنی ادامه داد: قول داده‌ام تا شهریور ماه یکی از انواع تورم را که نقطه به نقطه بود، به ۱۵‌‌درصد برسانم، مشروط بر اینکه اجازه دهند جلوی واردات کالای لوکس و تجملی را بگیریم.

وی تصریح کرد: با اتخاذ مدیریت صحیح و به‌کارگیری مکانیزم‌های اقتصادی تورم نقطه به نقطه را در یک سال گذشته از ۵/۲۹ به ۱/۱۳ درصد در پایان تیر ماه رساندیم.

رییس کل بانک مرکزی با تاکید بر هدایت عمده منابع بانکی به سمت تولید،‌ گفت: براساس برنامه‌های مجلس برای بخش‌های مختلف اقتصادی، ۲۵درصد از این منابع به بخش کشاورزی، ۳۵‌درصد به صنعت، ۲۰درصد به بخش مسکن و فقط ۱۲درصد به خدمات بازرگانی اختصاص یافته است.

به گفته بهمنی، سیاستگذاری اتخاذ شده مناسب بوده و نتیجه عملی آن نیز در جامعه مشاهده می‌شود، همچنین میان ذخایر قانونی در سپرده‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت تفاوت قائل شدیم. سپرده‌های ما امسال در عرض سه تا چهار ماه به شدت بالا و جهت آن به سمت سپرده‌های با رسوب بالا و با ثبات بلندمدت رفت و این بود که بانک‌ها در مواقع تنش‌های اقتصادی توانستند خود را اصلاح کنند.

وی در خصوص درخواست اعتبارهای کلان، گفت: بانک مرکزی همواره از درخواست اعتبار‌های کلان و متعدد از سوی دستگاه‌های مختلف دولتی از بانک‌ها گله‌مند بوده است و این موضوع باعث شد برخی بانک‌ها مجبور شود از حساب‌های بانک مرکزی برداشت کنند.

وی تاکید کرد: بانک مرکزی نمی‌تواند حتی یک ریال یا یک دلار بدون مجوز پرداخت کند. خزانه ما حساب ذخیره ارزی کشور است و یک خزانه ارزی دیگر که ذخایر ارزی را تشکیل می‌دهد، در مقابل حساب ذخیره ارزی فقط ۲ حالت می‌تواند پیش بیاید. استفاده سازمان‌ها و موسسات دولتی که به طور ضروری باید با مجوز مجلس باشد و بانک مرکزی نمی‌تواند یک دلار، یک یورو یا یک سنت بدون مجوز مجلس به سازمان‌ها و موسسات دولتی بدهد و نخواهد داد.

وی با بیان آنکه موضوع دیگر مربوط به بخش‌خصوصی است، گفت: در صورتی که ‌بخواهیم ماشین‌آلات و تجهیزات از محل حساب ذخیره ارزی وارد کنیم، باید مصوبه کمیته تخصیص ارز مصوبه کمیسیون اقتصاد دولت را داشته باشیم. وی تصریح کرد: برداشت از حساب‌های بانک مرکزی با شرایط و ضوابط خاص خواهد بود. زمانی بانک‌ها بدهی قابل توجهی داشتند. چک‌هایی منتشر کرده بودند، بدون اینکه بانک مرکزی بتواند معادل آن پول را بلوکه کند، بنابراین خود چک‌ها مثل پول عمل کردند.

این مقام مسوول ادامه داد: وقتی متوجه شدیم ۱۲ بانک دارند چک پول چاپ می‌کنند، بنابراین بانک مرکزی شروع به انتشار ایران ‌چک‌های خودش کرد و از مردادماه سال گذشته چاپ چک‌ پول توسط سایر بانک‌ها را ممنوع کرد. هر قدر هم که بانک‌ها چک‌پول از بانک مرکزی درخواست کردند، ‌ابتدا پولش را نقد به ما دادند و ما چک در اختیارشان گذاشتیم.

به گفته بهمنی، کاهش نقدینگی در واقع از اینجا شروع شد و حدود ۱۳۷ هزار میلیارد ریال چک‌هایی را که توسط بانک‌ها در جریان بود تا پایان مرداد ماه امسال از رده خارج و به نزدیک صفر رسید.

بهمنی یادآور شد: از این پس اگر کسی چک‌های بانک‌های دیگر به جز ایران چک بانک‌مرکزی در دست داشته باشد، فقط باید به شعبه‌ای که چک را منتشر کرده برود و پولش را بگیرد.

به گفته بهمنی، بانک مرکزی به دنبال این بود که سرمایه بانک‌های دولتی را افزایش دهد و به همین علت ۲ بار از مجلس درخواست و رقم ۱۵‌میلیارد دلار را پیشنهاد کردیم و گفتیم خود بانک‌ مرکزی از محل حساب ذخیره ارزی می‌پردازد. اجازه دهید ما سرمایه بانک‌ها را بالا ببریم تا قدرت وام‌دهی‌شان بالا برود. در این صورت سرمایه‌شان ۱۵۰‌ ‌هزار میلیارد تومان بالا می‌رفت و توان آنها افزایش می‌یافت. الان بانک‌ها از تمام توان مالی و منابع‌شان استفاده کردند. در واقع باید عرض کنم بانک‌ها بیش از توان خود تسهیلات داده‌اند.

وی افزود: نسبت تسهیلات به منابع بانک‌ها ۱۰۵‌درصد است. یعنی ۵درصد هم از ذخیره قانونی آنها وام داده‌اند؛ لذا اینکه بگوییم بانک‌ها ضعیف عمل کردند یا تسهیلات ندادند، این طور نیست، توان‌شان بیش از این نبوده است. حالا برای اینکه بخواهیم به تمام نیازها پاسخ دهیم باید امکانات و سرمایه‌شان را بالا ببریم و جذب سرمایه خارجی کنیم.

رییس کل بانک مرکزی معتقد است: بانک مرکزی نمی‌تواند بدون حساب، اسکناس چاپ کند و در اختیار آنها بگذارد، چون با این کار تورم بالا می‌رود و با یک ضریب، پول وارد جامعه می‌شود و مشکل ایجاد می‌کند.

وی اظهار داشت: باید سرمایه بانک‌های خصوصی را افزایش داد. همچنین به بانک‌های خصوصی مجوز دهیم تا تاسیس شوند و نیازهای جامعه را از این طریق برطرف کنند. با این حال ما به بانک‌ها بخشنامه کردیم که تسهیلات مورد نیاز افراد را با رعایت ضوابط پرداخت کنند.

وی گفت: جهت تسهیلات خرد واحدهای تولیدی گفتیم برای درخواست‌های زیر ۵۰‌میلیون تومان نرخ عقود مبادله‌ای ۱۲‌درصد را ملاک قرار دهند و به تسهیلات خرد کمک شود، همچنین بخشنامه‌ کرده‌ایم که در بخش درخواست‌های قرض‌الحسنه ازدواج در اسرع وقت نیاز متقاضیان را برطرف کنند و در این خصوص ذخایر لازم موجود است. وی تصریح کرد: ذخایر لازم از طریق منابع سپرده‌های پس‌انداز قرض‌الحسنه که بانک‌ها مصرف نکرده بودند تامین می‌شود. ما قبلا ۳۰ تا ۴۰درصد منابع پس‌‌انداز قرض‌الحسنه‌مان را به صورت وام پرداخت کرده‌ایم و این رقم الان به ۶۰ تا ۷۰‌درصد رسیده است.

وی ادامه داد: هم‌اکنون پرداخت وام قرض‌الحسنه ازدواج به صورت سیستم یکپارچه شده است. از سوی دیگر ما در حال اجرای یکپارچه کردن اطلاعات اعتباری بانکی در کشور هستیم و اکنون مراحل آخر را می‌گذراند که در حال آزمایش قرار دارد. در آن صورت دیگر هر کسی نمی‌‌تواند به چند بانک مراجعه کند و تسهیلات بگیرد یا ۱۰ شرکت تشکیل دهد و برای هر کدام تسهیلات دریافت کند.

بهمنی درخصوص وام‌های هنگفتی که به ایران خودرو داده شده است، گفت: ما برای ایران‌خودرو فکر کردیم که نمی‌شود این بنگاه بزرگ را رها کرد، زیرا چند هزار پرسنل آن بیکار می‌شود و بیش از هزار شرکت وابسته و قطعه‌ساز خواهند خوابید و در نتیجه جامعه به شدت با مشکل مواجه می‌شود.

وی ادامه داد: از آنجا که ایران‌خودرو سهامدار بانک پارسیان است، از آنها خواستیم سهام خود را واگذار کنند، زیرا از این محل می‌‌توانست پنج تا ۶‌هزار میلیارد ریال تامین کند، بعد پنج‌هزار میلیارد ریال نیز بانک مرکزی به شما وام خواهد داد. در نتیجه بانک مرکزی پرداخت وام را مشروط کرد، زیرا باید با نظارت پیش رفت.

بهمنی تصریح کرد: آنچه را درخواست تسهیلات کلان باشد و به شورای پول و اعتبار بیاید، ملاک قرار دادیم. یعنی بازدهی و اجرای درست طرح است که می‌تواند ضامن اصلی بازگرداندن وام پرداختی باشد و اقساط را بپردازد وگرنه وثیقه کارساز نیست. شما اگر ۱۰ برابر وام هم وثیقه بگیرید، اما بازدهی در کار نباشد و طرح، توجیه اقتصادی، فنی و مالی نداشته باشد نمی‌‌تواند قسط را بدهد.

رییس کل بانک مرکزی گفت: یکی از برنامه‌های ما از سال گذشته همین بود که در بسته سیاستی - نظارتی سال ۸۸ به بانک‌ها اعلام کردیم آنها باید اول مطالبات معوق را شفاف‌سازی کنند، یعنی آن تسهیلاتی را که تاکنون به حساب معوق نرفته، سریع به معوق ببرند، لذا تحت این ضوابط شاید ابتدا روند مطالبات بالا رود.

وی تاکید کرد: به بانک‌ها گفته‌ایم بررسی کنید اگر واحدی منابع بانکی را در تولید یا سرمایه در گردش مصرف کرده، اما با توجه به شرایط اقتصادی به مشکل برخورد کرده کمکش کنید، نمی‌خواهیم کارخانه تولیدی یا واحد تولیدی را بخوابانیم.

وی ادامه داد: به افرادی که پول را درست مصرف کردند کمک می‌شود. مثلا به تازگی بخشنامه کردیم واحدهای تولیدی که تا ۲۰ میلیارد ریال بدهی دارند، اگر تایید شود مشکل دارند، بدون استثنا برای همه‌شان یک سال مهلت در نظر بگیرند که بروند خود را بازیابی کنند.