ادامه‌ بحران در بازارهای مالی و بانکی جهان

بحران مالی و بانکی بین‌المللی که از اوت سـال گذشـته آغاز شده همچنان ادامه دارد و بنا به برخی ارزیابی‌ها هنوز به اوج خود نرسیده است.

به گزارش ایسنا، روز سه‌شنبه اول آوریل، با اعلام این خبر که بانک یو بی اس سوئیس (UBS) در سه‌ ماهه اول سال‌جاری چند میلیارد دلار ضرر و زیان داشته، ابعاد تازه‌ای از بحران در بازارهای مالی جهان به بیرون درز یافت. یو بی اس از معروف‌ترین بانک‌های جهان است و بنا به داده‌های مسوولان آن بیشترین سپرده‌ مالی دنیا در آن جمع است. از آغاز بروز بحران در بازارهای مالی جهان این بانک مجموعا ۴۰میلیارد دلار ضرر و زیان دیده است.

بحران مالی یو بی اس عملا سوئیس را نیز با مشکلات عمده‌ای مواجه کرده است. این کشور در میان کشورهای ثروتمند دنیا، جزو پنج کشور صدرنشین است. بخش بزرگی از رفاه و ثروت سوئیس مدیون فعالیت‌های بین‌المللی بانک‌های معتبر آن در بازارهای مالی و اعتماد ثروتمندان دنیا به حفظ اسرار مالی‌شان در این بانک‌هاست. از همین رو، سوئیس در دهه‌های اخیر حجم بزرگی از سپرده‌های جهان را به سوی خود جلب کرده و به «بزرگ‌ترین گاو صندوق دنیا» معروف شده است.

بحران بزرگ بانکی در سوئیس از آنجا ناشی می‌شود که هیچ بانکی به اندازه یو بی اس در معاملات بانکی و اعطای وام مسکن و مستغلات در آمریکا درگیر نبوده است. این وام‌ها که با شرایط سهل و آسان به شهروندان آمریکایی اعطا شده‌اند در ۵/۶ سال گذشته که قیمت املاک و ساختمان در آمریکا رو به افزایش بود، سود هنگفتی را نصیب یو اس بی کردند. اما با سیر نزولی قیمت‌های یادشده و ناتوانی وام‌گیرندگان در آمریکا به بازپرداخت اصل و فرع وام خویش، بحران بانکی آمریکا را فراگرفت و طبعا به سایر بانک‌های بین‌المللی که مستقیم یا غیرمستقیم در بازار آمریکا فعال بودند نیز سرایت کرد.

علاوه بر یو بی اس، بانک معروف به «کردیت سوئیس» نیز از بحران مالی در آمریکا زیان هنفگتی دیده است. در مجموع بانک‌های سوئیس بزرگ‌ترین بازنده‌ سقوط ارزش املاک و مسکن در آمریکا به شمار می‌آیند. ابعاد بحران در یو بی اس هم اکنون اولین قربانی خود را گرفته است: رییس مقتدر بانک، مارسل اوسپل ناچار به استعفا شده است.

بانک‌های آلمان نیز از بحران در بازار مسکن آمریکا و تلاطم مالی ناشی از آن در امان نمانده‌اند. در ماه‌های اخیر دویچه بانک، بزرگترین موسسه‌ مالی آلمان این اطمینان را القا می‌کرد که بحران آمریکا ضرر و زیانی متوجه این بانک نخواهد کرد. روز سه‌شنبه گذشته اما اعلام شد که دویچه بانک در سه ماه اول سال‌جاری با کاهش ارزش سرمایه‌ای معادل دو و نیم میلیارد یورو مواجه بوده است. با احتساب زیان سال۲۰۰۷ این مبلغ به چهار میلیارد و هفت‌میلیون یورو می‌رسد.

در همین حال بنا به گزارش رسانه‌های آلمان، نهاد مسوول نظارت بر امور مالی و بانکی آلمان (BaFin) میزان کلی ضرر و زیان بانک‌های بین‌المللی از بحران کنونی را بر ۶۰۰میلیارد دلار برآورد کرده است.

در مجموع به نظر می‌رسد که تلاطم گسترده کنونی در بازارهای مالی جهان تاثیر گسترده‌ای بر روند رشد اقتصاد دنیا در سال‌جاری خواهد داشت که رکود، بیکاری و ورشکستگی شماری از موسسات اقتصادی می‌تواند از پیامدهای آن باشد.

روز چهارشنبه، صندوق بین‌المللی پول در تازه‌ترین ارزیابی خود گفته است که رشد اقتصادی جهان در سال ۲۰۰۸ از ۷/۳درصد فراتر نخواهد رفت. این رقم تاکنون ۱/۴درصد پیش‌بینی می‌شد. رشد اقتصادی آمریکا نیز بنا به ارزیابی صندوق بین‌المللی پول از ۵/۱درصد به ۵/۰درصد کاهش خواهد یافت. این نهاد با تصحیح ارزیابی قبلی خود، رشد اقتصادی اروپا را هم به جای ۶/۱درصد، ۳/۱درصد برآورد کرده است.

صندوق بین‌المللی پول همزمان هشدار داده است که تلاطم کنونی در بازارهای مالی و بانکی، اقتصاد جهان را در آستانه‌ بحرانی قرار داده که به لحاظ ابعاد و پیامدها از رکود اقتصادی دهه‌ ۳۰ قرن گذشته تا کنون سابقه نداشته است.

خواکین آلمونیا، کمیسر مالی اتحادیه اروپا، نیز در مصاحبه‌ با روزنامه فرانکفورتر روندشاو از ابهام و سردرگمی نسبت به ابعاد بحران بانکی کنونی و ادامه بی‌اعتمادی به سیستم بانکی جهان سخن گفته است. او با رد این ارزیابی که قیمت بالای یورو عامل بخشی از بحران کنونی است، این نرخ را تنها برای برخی از شاخه‌های اقتصادی که تنها به صادرات به خارج از حوزه یورو متکی هستند مشکل ساز دانسته است. ولی اکثر رشته‌ها به گفته‌ وی با چنین مشکلی مواجه نیستند، ضمن این که نرخ بالای یورو تا حدودی قیمت بالای نفت را هم جبران می‌کند.

در این میان، آکسل وبر، رییس بانک مرکزی آلمان، هشدار داده‌ است که اوج بحران مالی هنوز در راه است.

وبر در مصاحبه با روزنامه‌ بیلد گفته است تا زمانی که سقوط ارزش ساختمان و املاک در آمریکا ادامه دارد، باید منتظر نوسانات جدیدی در بازارهای مالی دنیا بود.

او از بحران کاهش اعتماد نسبت به بانک‌ها سخن گفته و برای جلوگیری از کاهش بیشتر اعتبار و حیثیت بانک‌ها، از بانک‌هایی که بیشترین ضرر و زیان را دیده‌اند، خواسته است ابعاد این خسارت‌ها را لاپوشانی نکنند. وبر در عین حال سیستم مالی آلمان را کماکان باثبات و پایدار توصیف کرده و گفته است که کماکان نیازی به مداخله‌ دولت در حل بحران نیست.