در گفت‌وگو با دبیرکل کانون شرکت‌های لیزینگ بررسی شد
مشکلات آیین‌نامه لیزینگ‌ها
صنعت لیزینگ با پیشینه‌ای حدود ۴۰سال در ایران، با فراز و نشیب‌هایی روبه‌رو بوده که به عقیده محمدکاظم، دبیر کل کانون شرکت‌های لیزینگ در حال حاضر در دوران بلوغ خود به سر می‌برد.
فاطمه بهادری
صنعت لیزینگ با پیشینه‌ای حدود ۴۰سال در ایران، با فراز و نشیب‌هایی روبه‌رو بوده که به عقیده محمدکاظم، دبیر کل کانون شرکت‌های لیزینگ در حال حاضر در دوران بلوغ خود به سر می‌برد. عکس از: نسیم گلی
با افزایش تولید خودرو در کشور، صنعت لیزینگ رونق بی‌سابقه‌ای را در دهه ۸۰ تجربه کرد به گونه‌ای که رشد این صنعت برخی کاستی‌های قانونی را مشخص‌تر کرد.
نبود قانونی برای هماهنگ‌کردن این صنعت، از جمله کاستی‌ها بود که به ظاهر در سال ۸۳ و با توجه به تصویب قانون بازار غیرمتشکل پولی تصویب شد، اما تصویب آیین‌نامه اجرایی آن به سال‌جاری موکول شد تا در یک دوره چندساله این صنعت به رکودی دچار شود که همراه با کاهش نرخ سود بانکی تشدید شد.
اما آیین‌نامه با اشکالاتی مواجه بود که مورد تاکید شرکت‌های لیزینگ و مورد تایید بانک مرکزی قرار گرفت.
در حال حاضر این آیین‌نامه در حال بازنگری است؛ اما روند قانونی‌کردن فعالیت شرکت‌های لیزینگ طی می‌شود.
دبیر کل کانون شرکت‌های لیزینگ نیز در گفت‌وگو با دنیای‌اقتصاد به تبیین شرایط حاکم بر آیین‌نامه و برنامه‌های صنعت لیزینگ پرداخته است.
آیین‌نامه اجرایی صنعت لیزینگ تا چه حد با این صنعت منطبق است و با چه ایراداتی روبه‌رو است؟
آیین‌نامه بانک مرکزی، لیزینگ‌ها را در مرحله تولد قرار داده، در حالی که لیزینگ باید در مرحله بلوغ بررسی شود. عمده‌ترین مشکل آیین‌نامه، مشابه قرار دادن فعالیت لیزینگ‌ها با بانک‌ها است؛ اما در بانک‌ها پول و در لیزینگ‌ها کالا مبادله می‌شود.
چه تفاوتی بین فعالیت‌های بانکداری و لیزینگ وجود دارد؟
بانکداری فعالیت‌‌هایی مانند جذب پس‌انداز افراد و افتتاح حساب، ارائه خدمات ارزی، صدور ضمانت‌نامه بانکی، گشایش اعتبارات اسنادی، مشارکت در طرح‌ها و پروژه‌ها، امکان صدور اوراق مشارکت، امکان استفاده از وجوه اداره شده وجود دارد، اما این فعالیت‌ها در لیزینگ وجود ندارد. به علاوه اینکه نوع تسهیلات اعطایی بانک‌ها غالبا کوتاه‌مدت و در لیزینگ‌ها غالبا بلندمدت است. در بانک‌ها پول و در لیزینگ‌ها عمدتا کالا مبادله می‌شود و عقود در بانکداری متنوع و در لیزینگ عمدتا اجاره به شرط تملیک است.
گفته می‌شود با توجه به وضعیت کنونی، حوزه عملیاتی شرکت‌های لیزینگ تغییر کرده است. نظر شما چیست؟
شرکت‌های لیزینگ در ایران دوران ظهور را پشت سر گذاشته و به مرحله بلوغ وارد شده‌اند و در‌حال‌حاضر متناسب با دیدگاه‌های صنعت لیزینگ در دنیا به دنبال طیف گسترده‌ای از ارائه خدمات به شکل‌های متفاوت هستند و در حقیقت در این مسیر هم گام‌های موثری برداشته شده که نمونه اخیر آن استفاده از ابزار لیزینگ در اجاره چهار دستگاه هواپیما از طریق فعالیت مشترک شرکت لیزینگ صنعت و معدن و شرکت هواپیمایی آسمان است که با رویکردهای قبلی که تصور از لیزینگ صرفا در حوزه عملیاتی خودرو بوده کاملا متفاوت است.
اعلام آمادگی شرکت‌های لیزینگ برای حضور در بخش‌های مسکن، تجهیزات صنعتی، عاملیت خصوصی‌سازی و ... از جمله تغییر در حوزه‌های عملیاتی شرکت‌های لیزینگ است که نشان دهنده رشد توانایی‌های شرکت لیزینگ در عرصه‌های جدید است.
نقطه نظرات کانون چه بوده که در آیین‌نامه مصوب بانک مرکزی دیده نشده؟
بحث‌های کارشناسی و تخصصی زیادی در رابطه با نحوه تامین مالی شرکت‌های لیزینگ با در نظر گرفتن هزینه‌های عملیاتی، تنوع ابزارهای مورد استفاده در این صنعت، مدیریت ریسک اعتباری در تخصیص منابع مالی و تفاوت‌های عملیاتی لیزینگ با فعالیت‌های بانکی در بحث‌های کانون و بانک مرکزی وجود داشته که توجه کارشناسان را به بازنگری در آیین‌نامه ضروری کرده است.
آیا بانک مرکزی تاکنون مجوز لازم را برای شرکت‌های لیزینگ صادر کرده است؟
فرآیند صدور مجوز از چند بخش تشکیل شده که شامل بررسی و بازرسی از سوی بانک مرکزی و تکمیل فرم‌ها و اصلاح اساسنامه‌ها و غیره توسط شرکت‌ها است، برخی از شرکت‌ها مثل شرکت لیزینگ ایران‌خودرو، رایان سایپا مرحله بررسی و بازرسی آنها تمام شده و لیزینگ خودروکار در مرحله اجرایی آن است.
شرکت‌هایی هم فرم‌ها را تکمیل و ارسال کرده‌اند ولی در مورد اصلاح اساسنامه منتظر بازنگری در مواد و تبصره‌های دستورالعمل مطابق با پیشنهادات هستیم و برای هیچ شرکتی با توجه به محدودیت‌هایی که ذکر شده نهایی نشده است.
کانون اخیرا جلساتی را با مسوولان وزارت مسکن و شهرسازی و سازمان خصوصی‌سازی برگزار کرده است، نتیجه آن چه بوده؟
کانون در جهت معرفی توانمندی‌های شرکت‌های لیزینگ همواره جلساتی را با مسوولان برگزار می‌کند، دفتر نمایندگی کانون در وزارت صنایع و معادن فعال شده و جلساتی هم با انجمن‌های صنفی داشته‌ایم، در همین رابطه هم جلساتی با مسوولان وزارت مسکن و سازمان خصوصی‌سازی داشته‌ایم و در آنجا اعلام آمادگی کردیم تا توانمندی‌های شرکت‌های لیزینگ را برای اجرایی شدن برنامه‌ها و سیاست‌هایشان به کار گیرند.
عمده‌ترین بحثی که در‌حال‌حاضر مورد توجه کارشناسان این دو بخش است بحث مربوط به شکل‌گیری روش‌های همکاری دوجانبه برای چگونگی فرآیند اجرایی جهت بهره‌گیری از ابزار لیزینگ است. خوشبختانه استقبال خوبی شده است.
در سال جدید فعالیت لیزینگ خودرو هم بسیار کاهش داشته، دلیل عمده آن چه بوده؟ آیا مردم از آن استقبال نکرده‌اند یا موارد دیگری در این کار نقش داشته است؟
واقعیت این است که صنعت لیزینگ اساسا صنعتی است که رابط بین تولیدکنندگان کالا، مصرف‌کنندگان کالا و دارندگان منابع مالی را تنظیم می‌کند و از این طریق در تعادل بین عرضه و تقاضا و جلوگیری از ایجاد رشد و توسعه رکود تورمی نقش مهمی را ایفا می‌کند. در خصوص لیزینگ خودرو در سال‌جاری خودروسازان به دلیل سیاست تولید خودروهای کار عمومی و تامین نیازهای طرح جایگزینی خودروهای فرسوده با مشکل انباشت محصول در کارخانه مواجه نبودند و تقاضای بازار برای فروش نقدی را نیز مستقیما تامین می‌کردند و مازاد عرضه‌ای برای کالای خود نداشتند که بخواهند از لیزینگ استفاده کنند.
از سوی دیگر بانک‌ها به علت ثابت شدن نرخ بهره، تسهیلات مورد نیاز لیزینگ‌ها را تامین نکردند و به همین دلیل به‌رغم استقبال مردم از لیزینگ خودرو، روند این فعالیت از اواخر سال ۱۳۸۵ و به خصوص امسال به طور محسوسی رو به کاهش
گذاشته شده است.
لیزینگ‌ها برای جبران این کاهش فعالیت چه برنامه‌ای دارند؟
تصور ما این است که این پدیده موقتی است و در آینده‌ای نه چندان دور، صنعت خودروسازی با چالش‌های تقاضا مواجه خواهد شد، اما در مورد تامین منابع محدودیت‌های استراتژیکی وجود دارد که امیدواریم بانک مرکزی و مسوولان اقتصاد کشور درباره آن چاره‌اندیشی کنند؛ البته گرایش شرکت‌های لیزینگ به سوی تخصصی شدن و بهره‌گیری از سایر ساز و کارهای تامین منابع را نیز باید مدنظر قرار داد که موفقیت در آن نیز با بازبینی دستورالعمل اجرایی ناظر بر فعالیت‌های شرکت‌های لیزینگ است که باید به طور خاص مورد حمایت مسوولان و سیاست‌گذاران اقتصادی، به ویژه ریاست بانک مرکزی جمهوری اسلامی قرار گیرد.
آیا اقداماتی نیز صورت گرفته است؟
الان ایران‌خودرو به شرکت لیزینگ، خودرو تحویل می‌دهد تا جلوی افزایش قیمت‌ها را بگیرد؛ چرا که واگذاری خودرو از طریق لیزینگ‌ها، از رشد قیمت کالا می‌کاهد با این اهرم می‌توان جلوی تورم را نیز گرفت.
از چه زمانی این برنامه در پیش گرفته شده؟
از یک ماه پیش این کار انجام شده است. منطقی هم گفته در سال آینده ۵۰درصد تولیدات خودرویی سهمیه لیزینگ و صادرات است. لیزینگ‌ها باید به سمت ساز و کارهای دیگری هم بروند. هر نوع کالا و تجهیزاتی را می‌توان لیز کرد. هیچ بعید نیست اخباری در زمینه اجاره خطوط تولیدی هم بشنوید. الان این تقاضا در بخش صنعت و خصوصی‌سازی وجود دارد. توصیه‌ام به شرکت‌های لیزینگی عضو کانون هم حرکت به سمت لیزینگ تخصصی است.
توجه کنید تا زمانی که بحث جایگزینی خودروهای فرسوده در اختیار لیزینگ‌ها بود کالا به مشتری تحویل می‌شود؛ اما حالا بانک‌ها تنها تسهیلات را در اختیار متقاضیان قرار می‌دهند و نظارتی بر نحوه مصرف آن ندارند.
ارسال نظر