دولت سیاست پولی انقباضی را دنبال کند
راهکارکارشناسان برای مقابله با افزایش حجم نقدینگی
فاطمه بهادری- بانک مرکزی حجم نقدینگی کشور را در تیرماه امسال ۳/۱۳۹هزار میلیارد تومان اعلام کرد. این رقم نشان از افزایش ۴۰هزار میلیارد تومانی حجم نقدینگی نسبت به اسفندماه سال گذشته با رقم ۴/۱۲۸هزار میلیارد تومان دارد. روند رو به رشد حجم نقدینگی در جامعه که همواره از سوی کارشناسان با هشدار همراه بود حتی با وجود انتشار اوراق مشارکت بانک مرکزی نیز خنثی نشده است.
بانک مرکزی در سال‌جاری چهار مرحله اوراق مشارکت منتشر کرده تا بتواند از این طریق از افزایش حجم نقدینگی و به تبع نرخ تورم بکاهد.
گرچه آمار ارائه شده توسط بانک مرکزی مربوط به تیرماه سال‌جاری است، اما با توجه به روند رو به افزایش نرخ تورم که در تیرماه ۸/۱۴، مردادماه ۴/۱۵ و شهریورماه ۸/۱۵درصد اعلام شده، می‌توان دریافت حجم نقدینگی همچنان در حال افزایش است.
یکی از دلایل افزایش حجم نقدینگی در اقتصاد ایران، بی‌انضباطی مالی دولت بوده که حتی با ایجاد حساب ذخیره ارزی نیز این بی‌انضباطی‌ها کاهش نیافت و در قالب برداشت از این حساب رقم خورد. رشد نقدینگی در سال‌جاری که پیشتر احمد مجتهد، رییس پژوهشکده پولی و بانکی نیز در سال گذشته نسبت به آن هشدار داده بود، در اردیبهشت ماه امسال به ۴۳درصد نزدیک شد؛ اما در خردادماه به ۵/۳۹درصد کاهش یافت. حجم نقدینگی کشور در دو سال اخیر رشد روزافزونی داشته و از ۹/۷۲هزار میلیارد تومان در تیرماه سال ۸۴ به ۴/۱۲۸هزار میلیارد تومان در اسفند ۸۵ و به بیش از ۳/۱۳۹هزار میلیارد تومان در تیرماه امسال افزایش یافته است.
در همین حال میزان سپرده‌های مردم نزد بانک‌ها در ۱۲ ماه منتهی به تیرماه امسال ۴۱درصد رشد کرده در حالی که میزان تسهیلات اعطایی بانک‌ها در ۴ماه نخست امسال نسبت به سال گذشته نزدیک به ۱۰درصد افزایش داشته است.
به عقیده ا...وردی رجایی سلماسی، مدیرعامل بانک سامان این افزایش نقدینگی ناشی از کسری بودجه و هزینه‌های دولت است. چرا که پول‌ها به جای جذب در بخش تولید صرف هزینه‌های جاری دولت می‌شود.
غلامرضا سلامی، عضو انجمن حسابداران خبره نیز با تایید این مطلب می‌گوید: بزرگ شدن دولت و بی‌انضباطی مالی دولت باعث کسری بودجه و به تبع آن افزایش نقدینگی شده است.
وی اظهار می‌دارد: دولت برای مخارج جاری خود نیاز به ریال دارد و به جای سرمایه‌گذاری دلارهای نفتی، آن را تبدیل به ریال کرده و هزینه می‌کند. سلامی معتقد است: تبدیل دلارهای نفتی که قابلیت جذب را در اقتصاد ندارند باعث می‌شود تا بر حجم نقدینگی افزوده شده و باعث افزایش نرخ تورم شود. فرید ضیاء‌الملکی، کارشناس بانکی نیز برداشت از حساب ذخیره ارزی، اعطای تسهیلات تکلیفی بیش از منابع بانک‌ها و هزینه‌های زیاد دولت را از عوامل موثر بر افزایش حجم نقدینگی می‌داند.
به گفته وی، بانک‌ها باید ۱۷درصد از منابع‌شان را سپرده قانونی و بین
۴-۳درصد را نقدینگی شعب نگه‌داری کنند. وی ادامه می‌دهد: این در حالی است که بانک‌ها بیش از میزان حسابشان نزد بانک مرکزی مصرف می‌کنند و این باعث بدهکاری‌شان به بانک مرکزی و تزریق پول پرفشار به جامعه و افزایش حجم نقدینگی می‌شود.
به گزارش ایسنا، مرتضی ا...داد کارشناس پولی و بانکی، افزایش پایه پولی کشور را از طریق تبدیل دلارهای نفتی به ریال دلیل عمده افزایش نقدینگی در اقتصاد ایران می‌داند. همچنین هزینه‌های دولت در بخش‌های مختلف اجرایی ناشی از برداشت بیش از حد از حساب ذخیره ارزی است، ضمن آنکه احتساب قیمت هر بشکه ۷/۳۳دلاری نفت در بودجه ۸۶ را نیز دلیل دیگر افزایش حجم نقدینگی می‌توان عنوان کرد.
نقدینگی همان پول و شبه پول به شمار می‌آید، طبق تازه‌ترین آمارهای بانک مرکزی، حجم پول در جامعه در تیر ماه امسال ۴۳۳هزار و ۱/۹۵۱میلیارد ریال بوده است که نسبت به تیر ماه ۸۵ حدود ۲/۳۵درصد افزایش یافته است.
حجم شبه پول نیز در یک سال، منتهی به تیر ماه امسال به ۹۵۹هزار و ۵/۲۲۸میلیارد ریال بالغ شده و از رشد ۴/۴۲درصدی نسبت به تیرماه ۸۵ برخوردار بوده است. آمار این دو، یعنی پول و شبه پول حاکی از رشد چشمگیر آنها در یک سال اخیر است.
در این زمینه، علی قنبری، عضو سابق شورای پول و اعتبار، افزایش نقدینگی را نتیجه عملکرد غیرصحیح انضباط مالی می‌خواند و بر این باور است، زمانی که در بودجه‌های سالانه حجم اعتبارات در دست دستگاه‌ها که همان بودجه جاری است، افزایش داده می‌شود، نقدینگی در جامعه بیشتر می‌شود.
انتشار اوراق مشارکت به عنوان یکی از اصلی‌ترین راهکارهای کنترل حجم نقدینگی در نظر کارشناسان است.
در عین حال ضیاء‌الملکی معتقد است، باید دولت سیاست پولی انقباضی را دنبال کند. این سیاست انقباضی شامل افزایش نرخ سود بانک‌ها و انتشار اوراق مشارکت می‌شود. زمانی که نرخ سود تسهیلات بانک‌ها کاهش یابد میل مردم برای سپرده‌گذاری کمتر و برای دریافت تسهیلات بیشتر می‌شود.
به گفته وی، این مساله باعث می‌شود تا مردم پولشان را خرج کنند و نقدینگی و گردش پول بیشتر شود.
سلامی نیز می‌گوید: باید حجم دولت کوچک شود و دولت انضباط مالی داشته باشد. اگر دلارهای نفتی را هزینه می‌کنیم، در بخش تولیدی باشد تا نرخ تورم ظرف یکی دو سال خود به خود کاهش یابد.
مدیرعامل بانک سامان نیز معتقد است: باید درآمد‌های دولت از محل مالیات بیشتر و تولید افزایش یابد.
وی ادامه می‌دهد: اگر به جای مصرف پول در خرید کالاهای غیرسرمایه‌ای، آن را در بخش تولیدی به کار اندازیم نقدینگی کاهش می‌یابد.
ارسال نظر