گروه بنگاه‌ها - مدیرعامل بانک مهر اقتصاد در نهمین همایش سالانه انجمن حسابداری ایران مطالبی در خصوص اثر بخشی حسابرسی داخلی در بانک‌ها و موسسات مالی عنوان کرد. دکتر غلامحسن تقی نتاج، مدیر عامل بانک در این همایش با بیان اینکه بانک‌ها و موسسات مالی با توجه به قوانین و مقررات حاکم بر کشور شرایط خاصی دارند، به بررسی وضعیت بنگاه‌های اقتصادی در بخش مالکیتی پرداخت و گفت: این بنگاه‌ها از لحاظ مالکیت معمولا در قالب‌های مالکیت انفرادی، مالکیت تفکیک شخصیت، حقوق باقیمانده، حساب مستقل و مدیریت اداره و بهره برداری می‌شوند.

وی با تاکید بر اینکه هیچ یک از این نظریه‌ها پاسخگوی استقرار نظام بانکداری اسلامی نیست، اظهار کرد: اگر بتوان از لحاظ ساز و کارهای اجرایی، نظریه حساب مستقل و از لحاظ مالکیتی، نظریه مشارکت جامع را در نظام بانکی اجرا کرد، کار ارزشمندی صورت گرفته؛ چرا که از لحاظ عملیاتی باعث می‌شود مبانی مطروحه در بانکداری اسلامی عملیاتی شود.

نتاج با تاکید بر اینکه تئوری جدیدی تحت عنوان تئوری مشارکتی جامع (سپرده‌گذاران و سهامداران) مورد نیاز است، گفت: اقتصاد اسلامی، برای مالکان و سپرده‌گذاران حق و حقوق منصفانه قائل است، به گونه‌ای که پس از پایان هر سال مالی هر آنچه به عنوان منافع حاصل از فعالیت‌های اقتصادی بانک کسب شده است بین سهامداران و سپرده‌گذاران تقسیم می‌شود که متاسفانه در حال حاضر به دلیل عدم حاکمیت این نوع نگاه بر مالکیت بنگاه‌ها، منافع به نفع سهامداران مصادره می‌شود که این یکی از نقیصه‌هایی است که در سطح نظریه‌پردازی نیازمند کار است.

نتاج در ادامه بر ضرورت استقرار نظام موثر کنترلی یکپارچه در بانک‌ها و موسسات مالی تاکید کرد و افزود: توسعه اعتماد عمومی نسبت به نظام اقتصادی و بانکی کشور، آماده‌سازی بنگاه‌های داخلی قبل از واگذاری به منظور مواجهه هوشمند با قوانین تجارت جهانی در یک فرآیند تدریجی و هدفمند و با در نظر گرفتن سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی در رابطه با خصوصی‌سازی بنگاه‌ها بخشی از این ضرورت‌ها است.

وی یادآور شد: اطمینان معقول از اهداف، سیاست‌ها و برنامه‌های سازمانی، شناسایی و مدیریت ریسک‌های ناشی از انواع سوء جریان‌ها و تقلب‌ها و تداوم فعالیت بنگاه‌ها با توجه به تشدید رقابت در محیط کار نیز موارد دیگری است که باید در رابطه با ضرورت استقرار نظام موثر کنترلی یکپارچه در بانک‌ها و موسسات مالی مورد توجه قرار گیرد.

مدیر عامل بانک مهر اقتصاد با بیان اینکه حاکمیت شرکتی در نهایت می‌تواند منجر به تقویت سرمایه اجتماعی شود، عنوان کرد: بانک مرکزی از نظر قانون گذاری و تبدیل دستور‌العمل‌ها در زمینه کنترل‌های داخلی اقدامات موثری انجام داده است، اما از نظر اجرا، سوالات جدی در رابطه با اجرای آن وجود دارد؛ چرا که تا کنون ساماندهی عمیقی در خصوص صندوق‌های قرض‌الحسنه، تعاونی‌ها و موسسات مالی و اعتباری صورت نگرفته و فقط به‌صورت شکلی اقداماتی انجام شده است.

وی با اشاره به اهمیت اثر بخشی و کارآیی عملیات بانکی، گفت: از زمانی که نرخ سود تسهیلات بانکی زیر نرخ بهای تمام شده پول در بانک‌ها تعریف شد، شاهد ضعف تدریجی موسسات پولی و بانکی هستیم و این یکی از نکاتی است که از لحاظ هزینه کرد، برای تقویت سامانه کنترل داخلی با سیستم یکپارچه، یک چالش جدی محسوب می‌شود.

نتاج افزود: مدیریت کارآمد ریسک‌های بانکی، عملکرد نامناسب نظام گزارشگری در ارتقای شفافیت آن، رعایت قوانین و مقررات که بیشتر اهداف رعایتی است، حفاظت از دارایی‌ها و منابع موسسات اعتباری در مقابل هر گونه زیان و سوء استفاده، از جمله اهداف کنترل‌های داخلی بر اساس نظام موثر ارائه شده توسط بانک مرکزی است.