بانک مرکزی تازه‌ترین آمار رسمی را منتشر کرد
تجارت خارجی در بهار ۹۱
بانک مرکزی گزارش داد
تجارت خارجی ایران به روایت آمار
کاهش ۴۰ درصدی صادرات نفتی
گروه بازار پول- تازه ترین آمار منتشر شده از سوی بانک مرکزی نشان از کاهش بیش از 40 درصدی صادرات نفت ایران طی بهار امسال نسبت به بهار سال گذشته دارد. این آمار در بخش «تراز پرداخت‌ها» منتشر شده که از سوی بانک مرکزی در دو سر فصل «حساب جاری» و «حساب سرمایه» ارائه می‌شود.
تراز پرداخت‌ها جدولی است حاوی «مبادلات بدهکار و بستانکار یک کشور با کشورهای دیگر و سازمان‌های بین‌المللی که به شکل مشابه با حساب‌های درآمد و مخارج شرکت‌ها تنظیم می‌شود.» این مبادلات به دو گروه کلی «حساب جاری و حساب سرمایه» تقسیم می‌شود. اهمیت تراز پرداخت‌های کشور برای اقتصاددانان و برنامه‌ریزان به این دلیل است که اطلاعات مهمی را از موقعیت بین‌المللی و همچنین چگونگی ارتباط اقتصاد ملی با کشورهای دیگر نشان می‌دهد. مثلا نشان دهنده موقعیت تجارت خارجی کشور، همچنین موقعیت کشور به عنوان قرض‌دهنده و قرض گیرنده است؛ به‌علاوه وضعیت تغییرات در موجودی ارز و طلای کشور را تشریح می‌کند.
وضعیت حساب جاری
در تعاریف مرتبط با تراز پرداخت‌ها، «حساب جاری» شامل تجارت کالا، خدمات و پرداخت‌های بلاعوض است. این حساب علاوه بر معاملات کالایی، معادلات خدمات و پرداخت‌های بلاعوض را که به صورت جاری در اقتصاد اتفاق می‌افتد در بر می‌گیرد. حساب جاری از آن رو اهمیت دارد که منابع و مصارف درآمد ملی را منعکس می‌کند. بانک مرکزی در آمار خود از این بخش به رقم ۱۸ میلیارد و ۸۵۰ میلیون دلاری حساب جاری در سه ماه اول سال گذشته اشاره کرده و افزوده است که این متغیر در سه ماه اول امسال به ۷ میلیارد و ۸۴۹ میلیون دلار سقوط کرده است. این یعنی بیش از ۵۸ درصد کاهش در حساب جاری ایران طی بهار امسال نسبت به بهار سال گذشته.
کاهش 40 درصدی صادرات نفتی
در عین حال اجزای حساب جاری در تراز پرداخت‌ها نیز با کاهش محسوسی مواجه شده است. بر اساس آمار بانک مرکزی، صادرات کالا در بهار پارسال ۳۸ میلیارد و ۷۵۱ میلیون دلار بوده که امسال این رقم در همین زمان به ۲۵ میلیارد و ۹۱۸ میلیون دلار رسیده است. به عبارت دیگر، بیش از ۳۳ درصد افت صادرات کالا طی بهار امسال نسبت به بهار سال گذشته رخ داده است. شاید بکی از بخش‌های مهم تراز پرداخت‌ها در حساب جاری، صادرات اقلام نفتی باشد که در گزارش بانک مرکزی شامل: «ارزش نفت خام، گاز طبیعی، میعانات و مایعات گازی صادر شده از سوی شرکت ملی نفت ایران، شرکت ملی گاز ایران و شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، شرکت‌های پتروشیمی است.» بانک مرکزی در این بخش از کاهش ۴/۴۰ درصدی صادرات نفتی ایران طی بهار امسال نسبت به بهار سال گذشته خبر داده است. بر اساس گزارش بانک مرکزی، صادرات نفت ایران در سه ماه اول سال گذشته ۳۳ میلیارد و ۳۳۵ میلیون دلار بوده که طی بهار امسال این میزان به ۱۹ میلیارد و ۸۶۴ میلیون دلار رسیده است. این در حالی است که بنا به آمارهای بانک مرکزی، صادرات غیر‌نفتی ایران در این مدت به ۶ میلیارد و ۵۴ میلیون دلار رسیده که نسبت به بهار سال
گذشته نزدیک به ۱۲ درصد رشد کرده است.
افزایش 101 درصدی واردات گاز و فرآورده‌های نفتی
بانک مرکزی همچنین گزارش داده که واردات انواع کالاها نیز در بهار امسال ۱۶ میلیارد و ۴۳ میلیون دلار بوده که نسبت به بهار پارسال ۱۰ درصد کاهش پیدا کرده است، اما نکته قابل توجه رشد عجیب واردات گاز و فرآورده‌های نفتی در بهار امسال نسبت به بهار سال گذشته است. بنا به آمار بانک مرکزی، در بهار امسال یک میلیارد و ۱۲۳ میلیون دلار گاز و فرآورده‌های نفتی وارد شده که نسبت به بهار سال گذشته بیش از ۱۰۱ درصد رشد کرده است.
وضعیت حساب سرمایه
بخش دوم تراز پرداخت‌ها، یعنی «حساب سرمایه» جریان سرمایه گذاری و وام‌های بین‌المللی را نشان می‌دهد ؛ به عبارت دیگر میزان مطالبات و بدهی‌ها و تغییرات آنها از طریق حساب سرمایه مشخص می‌شود. مطالبات خارجی «حقوقی است که واحدهای اقتصادی کشور نسبت به ثروت خارج از کشور دارا هستند و بدهی‌های خارجی، آن قسمت از ثروت داخل کشور است که خارجیان نسبت به آن دارای حق هستند.» افزایش در دارایی‌های داخلی در تملک شهروندان یا دولت‌های خارجی و کاهش در دارایی‌های خارجی در تملک شهروندان و دولت، سبب ورود ارز به سمت کشور شده و در ستون بستانکار ثبت می‌شود؛ در مقابل، کاهش دارایی‌های داخلی در تملک شهروندان و دولت‌های خارجی و افزایش در دارایی‌های خارجی در تملک شهروندان و دولت، ارز را از کشور خارج کرده و در ستون بدهکار قرار می‌دهد. بانک مرکزی در این بخش از آمارهای مربوط به «تراز پرداخت‌ها» عنوان کرده که حساب سرمایه در بهار سال گذشته منفی ۱۱ میلیارد و ۳۶۵ میلیون دلار بوده است. این رقم در سه ماه اول امسال به منفی ۲ میلیارد و ۴۲۱ میلیون دلار رسیده و به این ترتیب ۸/۷۸ درصد رقم منفی آن کم‌تر شده و وضعیت بهتری پیدا کرده است.
وضعیت از قلم افتادگی‌ها
براساس نحوه ثبت «تراز پرداخت‌ها» مجموع بدهکاری‌ها و بستانکاری‌ها باید برابر شود، اما به دلیل بروز اشتباهات و از قلم افتادگی‌ها یا ثبت نشدن برخی معاملات، اختلاف آماری ایجاد می‌شود. از این رو برای ایجاد «توازن» در تراز پرداخت‌ها ثبت یک قلم ضرورت می‌یابد. این یک قلم، «حساب اشتباهات و قلم افتادگی‌ها» نام دارد. بر اساس آمارهای بانک مرکزی در این بخش، میزان از قلم افتاده‌ها در بهار سال گذشته به منفی ۱۰ میلیارد و ۶۹۵ میلیون دلار بوده است، اما بهار امسال این رقم به منفی یک میلیارد و ۵۵۹ میلیون دلار رسیده است. به عبارت دیگر این متغیر ۴/۸۵ درصد از میزان منفی بودن آن کم شده است.
افزایش بدهی دولت به بانک‌ها
در تحولی دیگر، بانک مرکزی گزارشی جدید از دارایی‌ها و بدهی‌های بانک‌ها و موسسات اعتباری غیر‌بانکی ارائه کرده است. بر اساس این گزارش، بدهی بخش دولتی به بانک‌ها در پایان خرداد ماه امسال به بیش از ۴۵ هزار میلیارد تومان رسیده است. این رقم در پایان خرداد ماه سال گذشته نزدیک ۳۰ هزار میلیارد تومان بوده است. با این حساب در یک سال گذشته رقم بدهی بخش دولتی به بانک‌ها ظرف یک سال گذشته نزدیک به ۵۴ درصد رشد کرده است. این در حالی است که بر اساس آمار بانک مرکزی بدهی بخش دولتی به بانک‌ها در پایان اسفندماه سال گذشته نیز بیش از ۴۳ هزار میلیارد تومان بوده که با این حساب، این متغیر در خرداد ۹۱ نسبت به اسفندماه سال گذشته حدود ۴ درصد رشد داشته است. بنا به آمار بانک مرکزی، بدهی شرکت‌ها و موسسات دولتی به بانک‌ها، در خرداد ۹۱ نسبت به خرداد ۹۰ نزدیک به ۱۰ درصد و در خرداد ۹۱ نسبت به اسفند ۹۰ بالغ بر ۵/۱ درصد کاهش پیدا کرده است. بانک مرکزی در گزارش خود همچنین به رشد بدهی بخش غیر‌دولتی به بانک‌ها نیز اشاره کرده و گزارش داده که در خرداد ۹۱ نسبت به خرداد ۹۰ این متغیر نزدیک به ۲۰ درصد و در خرداد ۹۱ نسبت به پایان سال گذشته بیش از ۲درصد رشد
داشته است.
افزایش سپرده‌ها؛ کاهش سپرده‌های ارزی
بانک مرکزی همچنین گزارش داده که در خرداد ۹۱ نسبت به خرداد ۹۰ سپرده‌های دیداری ۵/۱۶ درصد، سرمایه گذاری مدت‌دار بیش از ۲۸ درصد و قرض‌الحسنه بیش از ۸ درصد رشد کرده است. البته سپرده‌های قرض‌الحسنه در پایان فصل بهار امسال نسبت به پایان سال گذشته نزدیک به ۲ درصد کاهش پیدا کرده است. بانک مرکزی همچنین عنوان کرده که سپرده‌های ارزی نیز در خرداد ۹۱ نسبت به خرداد ۹۰ بیش از ۵ درصد و در خرداد ۹۱ نسبت به اسفند ۹۰ نزدیک ۵ درصد کاهش یافته است.
ارسال نظر