یوسف دلاور

یکی از عوامل کاهش استفاده از پول الکترونیک استفاده از انواع چک‌های تضمینی و بین بانکی در سطح بانک‌ها است با وجود این نوع چک‌ها مردم دیگر برای خریدهای خود و انجام معاملات تجاری از سیستم‌های الکترونیک استفاده نمی‌کنند و با... خم کردن چند فقره کاغذ مبالغ هنگفتی را با خود همراه داشته و با آن در عملیات تجاری خود شرکت می‌کنند بانک‌ها با حذف تدریجی ولی با سرعت مناسب این چک‌ها نه تنها سبب افزایش استفاده از پول الکترونیکی می‌کردند بلکه مزایای زیادی برای بانک‌ها در پی خواهد داشت که بعضی از مزایای فوق به اختصار بیان می‌شود.

مزایای حذف چک‌های بانکی برای بانک‌ها

الف- حذف هزینه چاپ و کاغذ برای صدور این چک‌‌‌ها که اکثرا دارای طول عمری بسیار کوتاه می‌باشند (در بعضی اوقات کمتر از یک ربع ساعت).

ب- حذف هزینه سنگین فروش و بازخرید این چک‌ها که توسط نیروی انسانی صورت می‌پذیرد. همانطور که می‌دانید بزرگ‌ترین و بیشترین هزینه هر موسسه‌ای هزینه حقوق آنها می‌باشد که این چک‌ها یکی از بزرگ‌ترین فعالیت‌های بانکی هستند که هزینه زیادی را در این خصوص به خود اختصاص می‌دهند.

ج- جلوگیری از سوءاستفاده‌ از این چک‌ها و صدور چک‌های تقلبی در سطح کشور و زیان‌های ناشی از این نوع چک‌ها.

د- جلوگیری از هزینه‌های استعلامات و نامه‌نگاری‌های دستگاه‌های قضایی در خصوص مراجعات مردمی با مجموعه بانکی. همانطور که می‌دانید حدود پانزده هزار شعبه بانکی در سطح کشور وجود دارد که اگر قرار باشد در خصوص یک فقره چک از همه آنها استعلام گرفته شود یا از پرداخت آنها خودداری شود نیاز به ارسال حداقل ۱۵۰۰۰ فقره فاکس برای شعب و ۱۵۰۰۰ پاسخ از شعب وجود دارد که این مقدار هزینه کلانی است که بانک‌ها به کرار در طی سال باید پرداخت کنند.

ه- با حذف این چک‌ها بانک‌ها نیز سهم بسزایی در کاهش نرخ تورم در سطح کشور خواهند داشت و پول کشور در مسیر صحیح خود گردش خواهد داشت. برای مثال فرض کنید موسسه یا شرکتی قصد خرید کالا را داشته باشد برای این امر باید یک چرخه کامل را طی نماید و با شناسایی فروشنده مناسب اقدام به خرید کند، ولی یک دلال با داشتن مقدار زیادی چک تضمینی بدون برنامه اقدام به خرید هر نوع کالایی می‌کند و با دستکاری سیستم اقتصادی سبب تورم در سطح کشور می‌شود.

استفاده از پول الکترونیک بهترین جایگزین و راه‌حل

همانطور که ذکر شد حذف چک بانکی مزایای زیادی برای بانک‌ها و مشتریان و حتی بر کاهش تورم تاثیر خواهد داشت و می‌طلبد که جایگزین مطمئن و خوبی برای سیستم کنونی ارائه شود که پول الکترونیکی بهترین و مطمئن‌ترین راه‌حل است و ما می‌توانیم از تجربیات بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته که از چندین سال قبل پول الکترونیکی را جایگزین چک‌های بانکی و سایر چک‌هایی از این نوع کرده‌اند، استفاده بهینه نماییم پس بهترین جایگزین چک‌های فوق پول الکترونیکی است که از چند سال پیش استفاده از این پول‌ها در سطوح مختلف در کشور ما آغاز شده است ولی هنوز متاسفانه این نوع پول جایگزین چک‌های بانکی نشده است که امیدواریم این امر هرچه زودتر تحقق یابد.

نتیجه‌گیری

حذف چک‌های بانکی علاوه بر کاهش هزینه‌های چاپ و نشر اسکناس و کاهش هزینه نیروی انسانی در بانک‌ها و جلوگیری از تلف شدن وقت مشتریان و کاهش خطرات امنیتی تاثیر به‌سزایی در کاهش تورم دارد که عوامل فوق می‌طلبد که بانک‌ها هرچه زودتر و هوشمندانه این جایگزینی را انجام دهند که فواید آن هم شامل حال سیستم بانکی خواهد شد هم برای مشتریان بسیار خوب خواهد شد و مهم‌تر از همه در کاهش تورم اثر خواهد گذاشت (چون نقدینگی را کاهش خواهد داد) و امیدواریم که این امر مهم در سیستم بانکی کشور هرچه سریع‌تر به وقوع بپیوندد تا همه ما از مزایای این امر منتفع شویم.

کارشناس بانک کشاورزی