دنیای اقتصاد - داوود دانش‌جعفری، وزیر پیشین امور اقتصادی و دارایی به دولت پیشنهاد داد برای کنترل تقاضای سفته‌بازانه ارز اقدام به تشکیل بازار آتی ارز کند؛ به اعتقاد دانش‌جعفری حدود ۵۰ درصد تقاضا در بازار ارز به سفته‌بازی برمی‌گردد؛ بنابراین برای کنترل التهاب، ایجاد بازار آتی می‌تواند راهکاری موثر باشد. دانش جعفری با اشاره به تجربه تاسیس بازار آتی برای بازار سکه گفت: چنین تجربه‌ای را می‌توان برای ارز تکرار کرد و بازار آتی خرید و فروش برای ارزهای پر تقاضای یورو و دلار را تشکیل داد. چند ماه پیش مدیرکل دفتر تحقیقات و سیاست‌های پولی و بازرگانی وزارت امور اقتصادی و دارایی نیز از راه‌اندازی بازار آتی ارز برای پوشش ریسک نوسانات ارز خبر داد و گفت: ایجاد این بازار برای افزایش جذب سرمایه‌گذاری خارجی موثر است. به گفته وی، این طرح بر اساس برنامه‌ریزی زمانی به اجرا درخواهد آمد. تاسیس بازار آتی ارز باید با نظر بانک مرکزی عملیاتی شود و این نهاد هنوز در این باره موضعی اتخاذ نکرده است. «دنیای اقتصاد» نیز چندی پیش برای مواجهه با نوسان نرخ ارز پیشنهاد بازار آتی را ارائه کرد. بازار آتی راهکاری است که بسیاری از کشورها با هدف ایجاد اطمینان برای سرمایه‌گذاران اجرایی کرده‌اند. بازارهای آتی در سطح جهانی در مورد صدها کالا، ارز و انواع زمینه‌های اقتصادی از قبیل نرخ بهره، به منظور حل مشکلات سرمایه‌گذاری به وجود آمده‌اند و از این نظر دارای کارآیی بسیار بالایی هستند. بازار آتی از یک طرف به ثبات و تشویق سرمایه‌گذاری کمک می‌کند و از طرف دیگر باعث سهولت اجرای سیاست‌های بانک مرکزی، شفافیت در تصمیم‌گیری‌ها و از بین رفتن رانت‌های ناخواسته می‌شود. برای کنترل بازار ارز پیشنهاد شد

ایجاد بازار آتی ارز

گروه بازار پول - داوود دانش جعفری، وزیر سابق امور اقتصادی و دارایی، برای کنترل بازار ارز و از بین رفتن تقاضای سفته‌بازی ۵۰ درصدی در بازار پیشنهاد تشکیل بازار آتی ارز را داد. وی با بیان اینکه مشکل فعلی اقتصاد ایران بالا بودن نرخ تورم است، گفت: بیشتر تقاضای ارز دربازار مربوط به سفته بازی است نه واردات. وی با تاکید به لزوم از بین بردن التهاب در بازار ارز، توجه به هر دوی راهکارهای بلند مدت و کوتاه‌مدت را مهم توصیف کرد.

به گزارش مهر ،داوود دانش جعفری عصر روز پنج‌شنبه در کارگاه تخصصی رسانه و سند چشم‌انداز بیست ساله کشور در پاسخ در خصوص ریشه‌ها و دلایل اصلی بروز نوسانات قیمتی در بازارهای دلار و سکه طی ماه‌های گذشته و اینکه بانک‌ها از توان کافی برای تامین مالی پروژه‌ها برخوردار نیستند، گفت: متناسب با شرایط اقتصادی کشور باید از سوی دولت‌ها سرمایه گذاری شود مانند اینکه اگر به عنوان مثال نرخ تورم ۲۱ درصد باشد نرخ سود بانکی نیز باید بین ۲۰ تا ۲۱ درصد تعیین شود.

وزیر سابق امور اقتصادی و دارایی اظهار کرد: تعیین نرخ سود بانکی متناسب با شرایط تورمی کشور می‌تواند به ایجاد جذابیت در سرمایه‌گذاری منجر شود و به عبارتی باید گفت که در زمان بالا رفتن نرخ تورم باید نرخ‌های سود جذاب تری نیز تعریف کنیم.

دانش جعفری با اشاره به اینکه موضوعی که در حال حاضر باعث افزایش نرخ سود بانکی در کشور شده تورم بالا است، اگر تورم کاهش یابد طبیعتا نرخ سود بانکی نیز کاهش خواهد یافت. وی با تاکید بر اینکه اشکال فعلی در افزایش نرخ سود بانکی تورم بالا است، بیان کرد: بنابراین لازم بود تا در قبال شرایط جدید اقتصادی نرخ تورم تصمیم گیری‌ها و سیاست‌های جدیدی نیز اتخاذ شود.

وزیر سابق امور اقتصادی و دارایی کشورمان در خصوص اعمال سیاست تک نرخی شدن ارز از سوی بانک مرکزی که طی هفته‌های گذشته با قیمت ۱۲۲۶ تومان ابلاغ و اعمال شده است، گفت: تک نرخی کردن ارز یکی از آرزوهای دولت‌ها بوده است؛ اما زمانی سیاست تک نرخی شدن نرخ ارز می‌تواند جواب بدهد که در زمان تقاضای بنگاه‌های اقتصادی ارز مورد نیاز وجود داشته باشد و در اختیار آنها قرار بگیرد.

مشکل بازار ارز

میزان بالای تقاضای سفته بازی است

دانش جعفری با اشاره به اینکه مشکل فعلی در حوزه ارز مربوط به سفته بازی است، تاکید کرد: هم اکنون ۵۰ درصد تقاضای ارز در بازار برای سفته‌بازی صورت می‌گیرد و نه برای واردات بنابراین چون عده‌ای فکر می‌کنند که نرخ ارز در آینده افزایش خواهد یافت اقداماتی را انجام داده‌اند که ما با جهش بالای قیمت ارز مواجه شدیم.

وی ادامه داد: البته در مشکلات اقتصادی فعلی دولت، مسائل دیگر نیز تاثیرگذار است. همچنین وضعیت نامناسب موجودی اسکناس هم چیزی است که باعث تمایل مردم برای در اختیار گرفتن ارز شده است و هم اکنون می‌توان گفت: چیزی که مردم را قانع می‌کند در اختیار گرفتن اسکناس است.

وزیر سابق امور اقتصادی و دارایی با بیان اینکه در ایران نسبت اسکناس به پول حول و حوش ۵/۷ درصد است، گفت: یعنی ۵/۷ درصد از حجم پول موجود در کشور اسکناس است و ۵/۹۲ درصد آن اعتبار خواهد بود و این موضوع در مورد دلار نیز وجود دارد.

دانش جعفری خاطر نشان کرد: این موضوع به این معنی است که اگر ایران بخواهد مبالغ بسیار زیادی نیز در حساب‌های مختلف داشته باشد فقط ۵ درصد آن را می‌تواند تبدیل به اسکناس کند و به خیابان فردوسی بیاورد اما در قبال توانایی دولت تقاضای دلار چند برابر و در این مورد تا ۱۵ میلیارد دلار نیز بالغ می‌شود.

بازار آتی ارز به مانند سکه

وی با بیان اینکه هر کاری که می‌تواند از پناه بردن مردم به اسکناس جلوگیری کند باید انجام شود، گفت: اقدامی که اخیرا برای خرید سکه در بازارهای آتی پیش‌بینی شده است می‌تواند یک راهکار مناسبی باشد که در قبال یورو و دلار هم بتوان بازارهای آتی دلار و یورو ایجاد کرد و اینها از ابزارها و اقدامات جدیدی است که می‌تواند برای کنترل سفته بازی و مهار تقاضاها صورت گیرد، اما از اقداماتی که باعث تحریک بازار شود باید دوری کرد.

دانش جعفری این مطلب را نیز افزود که در حال حاضر با اینکه انتشار اوراق مشارکت با نرخ سود ۲۰ درصد می‌تواند راهکار مناسبی برای جذب نقدینگی باشد، اما می‌توان از راهکارها و ابزارهای دیگری نیز در این بخش استفاده کرد.

سیاست‌های واردات و صادرات تعیین کننده نرخ ارز

دانش جعفری با اشاره به شیوه تعیین نرخ ارز در نظام‌های برابری شناور و شناور مدیریت شده گفت: سیاست‌های صادرات و واردات مهم‌ترین عامل تعیین‌کننده نرخ ارز است. به طور مثال وقتی قیمت ارز کاهش یابد تمایل کشور به واردات افزایش می‌یابد بنابراین اگر کشوری نمی‌تواند حجم واردات خود را مثلا به دلیل کمبود منابع ارزی افزایش دهد قاعدتا نباید اجازه دهد قیمت ارز پایین بیاید زیرا در این صورت دچار کسری تراز پرداخت‌های خارجی می‌شود.

وزیر سابق اقتصاد ادامه داد: در سال‌های گذشته که ما تورم بالایی داشته‌ایم و نرخ ارز حقیقی را نسبت به تورم تعدیل نکرده‌ایم در نتیجه میل به واردات در کشور بالا رفته است. بنابراین نباید تعجب کرد چرا واردات کشور در دهه اخیر از ۲۰ میلیارد دلار به ۸۰ میلیارد دلار کنونی رسیده است. مشکل این پدیده اینجا است که در حال حاضر که دولت علاقه‌مند است واردات را کاهش دهد اقتصاد مقاومت می‌کند و لذا قیمت ارز به دلیل تقاضای بالای جامعه افزایش می‌یابد.

برای کنترل بازار به راهکارهای بلند مدت توجه شود

وی در ادامه در مورد راه‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت برای از بین بردن التهاب در بازار ارز گفت: در کوتاه مدت راه‌هایی وجود دارد اما بدون برطرف کردن ریشه‌های بلند مدت آن کمتر نتیجه می‌گیریم، البته راهکار‌های کوتاه مدت را باید به کار ببندیم که وضعیت بدتر نشود ولی راهکار‌های بلند مدت برای نتیجه‌گیری خوب است. یعنی هم راه حل کوتاه مدت و هم راه‌حل بلند مدت هر دو ضروری است. باید اولویت بندی کرد و راهکارهای لازم را به‌کار برد.