فعالیت ربوی با سوء استفاده از اسامی مقدس

عکس: آکو سالمی

گروه بازار پول-روز گذشته شمس‌الدین حسینی نیز به جمع منتقدان برخی فعالیت‌ها در پوشش قرض‌الحسنه پیوست و گرچه برخی از صندوق‌ها را متهم به فعالیت ربوی با سوء استفاده از اسامی مقدس کرد، اما از بانک‌ها نیز خواست برای فعالیت‌های قرض‌الحسنه صندوق تاسیس کنند. شمس‌الدین حسینی، وزیر امور اقتصادی و دارایی در همایش نقش بانکداری اسلامی در تامین مالی بار دیگر از دغدغه‌های خود سخن گفت و بر تقویت بخش نظارت تاکید کرد. البته او در این بخش که ظاهرا رسانه‌ها مخاطب او بودند تاکید کرد منظور او از تقویت بخش نظارت به معنای انتقاد از بانک مرکزی نیست، بلکه تاکید بر ضرورت ارتقای این بخش است. او در حاشیه همایش نیز در خصوص موضوعاتی چون اصلاح فضای کسب و کار، لایحه بودجه و اصلاح پول ملی سخن گفت. او از واگذاری سرخابی‌های پایتخت نیز خبر داد، اما زمانی برای خصوصی شدن استقلال و پرسپولیس مشخص نکرد.

نقش تامین مالی در رشد

وزیر اقتصاد در سخنرانی خود تامین مالی را موضوعی اساسی و یکی از الزامات دسترسی به نرخ رشد اقتصادی ۸ درصد، بیکاری ۷ درصد، تورم تک‌رقمی و توزیع عادلانه‌تر درآمد اعلام کرد.

وزیر امور اقتصادی و دارایی با تاکید براینکه برای کاهش هزینه تمام شده باید به سمت استفاده از روش‌های کاهش هزینه تامین مالی برویم، افزود: به دنبال تحول در نظام تامین مالی هستیم.

به گفته وی، تصویب قانون عملیات بانکداری بدون ربا بزرگ‌ترین اقدام در نظام بانکداری کشور بود که موجب بسته شدن بانکداری ربوی شده است.

سخنگوی اقتصادی دولت بر لزوم پرهیز از ربا در نظام مالی اسلامی تاکید کرد و افزود: هر مدل تامین مالی باید نیازهای توسعه‌ای، سرمایه‌ای،‌ عمرانی، فعالیت‌های اقتصادی و نیازهای اجتماعی را پوشش دهد.

حسینی با اشاره به اینکه فعالیت‌های اقتصادی با انگیزه سود انجام می‌شود و کارهای توسعه‌ای و زیربنایی مولفه‌هایی فراتر از سود را دربرمی‌گیرد، تصریح کرد: توسعه و ترویج قرض‌الحسنه طی سال‌های اخیر در مدیریت اقتصادی دولت مورد تاکید قرار گرفته است.

وزیر اقتصاد با بیان اینکه در سال ۸۶ در حدود ۳۵ درصد منابع صرف تسهیلات قرض‌الحسنه شده است، گفت: این رقم هم اکنون به ۶۸ درصد رسیده؛ یعنی بیش از دو برابر شده است.

وی همچنین عنوان کرد:‌ نسبت کل تسهیلات قرض الحسنه به کل تسهیلات نظام بانکی ۴درصد است که این رقم باید به ۱۰ درصد افزایش یابد.

حسینی بر شفاف‌سازی منابع قرض‌الحسنه که در بسته‌های پولی نیز اشاره شده است، تاکید کرد و گفت: همچنین نظارت بر عملکرد منابع قرض‌الحسنه باید بیشتر شود.

وی گفت: براساس بسته سیاستی -نظارتی سال جاری نظام بانکی، اگر قرار است بانکی به عملیات قرض‌الحسنه مبادرت کند باید صندوق قرض‌الحسنه ایجاد کند و این موضوع مورد مطالعه قرار می‌گیرد.وزیر اقتصاد در بخش دیگری از سخنان خود به ضرورت توجه به اهمیت، فواید و مصارف قرض‌الحسنه اشاره و تصریح کرد: بنده پیش از اینکه جنبه‌های سلبی در توسعه این امر را ببینم به جنبه‌های ایجابی و توسعه این جنبه‌ها تاکید می‌کنم.وی گفت: بنده معتقدم در برخی مواقع شاهد سوءاستفاده از عناوین ائمه در صندوق‌های قرض‌الحسنه هستیم.وی تاکید کرد: بنده و آقای بهمنی که در این حوزه فعالیت می‌کنیم معتقدیم همان‌طور که قرض‌الحسنه ترویج می‌شود مانع از سوءاستفاده‌ها خواهیم شد.وی به تلاش‌های بانک مرکزی اشاره و تصریح کرد: همان‌طور که در بسته سیاستی آمده ما هم پیگیری خواهیم کرد تا امور مربوط به ترویج قرض‌الحسنه تسهیل شود.

فعالیت قرض‌الحسنه بانک‌ها از طریق صندوق

حسینی نسبت به عملکرد برخی صندوق‌های قرض‌الحسنه که با نام‌های «ائمه اطهار» کار ربوی انجام می‌دهند، انتقاد کرد و گفت: شورای پول و اعتبار، بانک مرکزی و نهاد ناظر پولی باید نسبت به این گونه مسائل دغدغه داشته باشند. وزیر اقتصاد در ادامه در توضیح صحبت‌هایی که در این همایش با محوریت عملکرد صندوق‌های قرض‌الحسنه مطرح کرده بود، گفت: بنده هیچ انتقادی از هیچ دستگاهی به خصوص بانک مرکزی نکردم. وی افزود: باید نظارت تقویت شود و این به معنای انتقاد نیست.

حسینی درباره مهم‌ترین دستاوردهای اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها گفت: مهم‌ترین دستاورد این قانون در ابتدا پی‌بردن مدیران کشور به ظرفیت‌های بالا برای حل مشکلات بزرگ در کشور بود. وزیر اقتصاد ادامه داد: در عین حال به نظر بنده مردم پی بردند آمار و ارقامی که کارگروه‌های رسمی برآورد و اعلام می‌کنند به مراتب به واقعیت نزدیک‌تر است.

حسینی البته تاکید کرد: مهم‌ترین دستاوردی که قانون هدفمندی داشته، صرفه‌جویی‌هایی است که انجام شد.حسینی تاکید کرد: امروز در تمامی حامل‌های انرژی به رغم افزایش تعداد خودروها، خانواده‌ها و کارخانجات هنوز به میزان سال گذشته مصرف صورت نگرفته است.

وزیر اقتصاد از کاهش میزان مصارف خانگی توسط مردم خبر داد و گفت: اما در مقابل مصرف کارخانجات افزایش یافته است.

وی تاکید کرد: هفته آینده خبرها و گزارش‌های خوبی در خصوص هدفمندی یارانه‌ها توسط آقای احمدی‌نژاد اعلام خواهد شد.

تلاش برای افزایش منابع قرض‌الحسنه

وزیر اقتصاد در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا تلفیق بانک قرض‌الحسنه در صندوق مهر امام رضا(ع) به معنای شکست این بانک نیست؛ گفت: خیر؛ اینکه دولت به این جمع‌بندی برسد که منابع خود را با منابع بانک قرض‌الحسنه تلفیق کند به معنای شکست است. یا پیروزی؟

حسینی در پاسخ به امکان تلفیق منابع صندوق در بانک قرض‌الحسنه گفت: موجودیت این نهاد از بین نمی‌رود، بلکه سرمایه یکی از آنها که متعلق به بانک‌ها است و یک نهاد دیگر که متعلق به دولت است در یکدیگر ادغام می‌شوند.

وی ادامه داد: با سازوکاری که قانون اجازه می‌دهد به دنبال هم‌افزایی و افزایش منابع قرض‌الحسنه هستیم.

وزیر اقتصاد تصریح کرد: علت اینکه آقای شیخ‌الاسلامی مدیرعامل بانک قرض‌الحسنه را با حفظ سمت به عنوان سرپرست صندوق مهر‌امام رضا(ع) تعیین می‌کند این است که توجه به قرض‌الحسنه وجود دارد. وی در مورد سهم قرض‌الحسنه در تسهیلات بانکی گفت: نسبت تسهیلات قرض‌الحسنه به سپرده‌ها در سال ۸۶ حدود ۳۳ درصد بود که این رقم با افزایش ۵/۲ برابری به ۶۸ درصد افزایش یافته است.

وی تاکید کرد: تلاش بر این است سنت قرض‌الحسنه توسعه پیدا کند و از همکاران مطبوعاتی و رسانه‌ای درخواست می‌شود جهت ترویج قرض‌الحسنه تلاش کند.

تکمیل فرآیند تولید بانک اطلاعاتی مشتریان

حسینی در مورد لایحه تحول بانکی گفت: طرح تحول بانکی بخش‌های مختلفی داشته و در جلسه طرح تحول بر گسترش فرهنگ‌سازی و گردش اطلاعات تاکید شد.

وی ادامه داد: در قانون برنامه پنجم توسعه حکمی وجود دارد که بانک مرکزی را موظف کرده تا در سال اول اجرای قانون بانک اطلاعات جامع مشتریان بانک‌ها را تهیه کند و این بانک اطلاعاتی تهیه شده و ظرف چند ماه آینده تا پایان سال تکمیل می‌شود.

وزیر اقتصاد همچنین ساماندهی صندوق‌های قرض‌الحسنه، موسسات مالی و اعتباری، بانک‌های خصوصی و دولتی را از دیگر سیاست‌های دولت برشمرد و گفت: ساماندهی این نهادها در جلسه شورای پول و اعتبار امروز مطرح شد.

وزیر اقتصاد در مورد اصلاح پول ملی گفت: لایحه اصلاح پول ملی در کار گروه طرح تحول بانکی تهیه شده و باید در دستور کار دولت قرار گیرد.حسینی در مورد عنوان تخلف اخیر در نظام پولی کشور گفت: این مساله را باید قاضی تشخیص دهد و انتخاب عنوان مجرمانه در یک پرونده کار قاضی است و در صلاحیت من به عنوان وزیر اقتصاد نیست. حسینی در مورد قانون بانکداری بدون ربا گفت: این قانون از ابتدای سال ۱۳۶۳ اجرا شد و تکلیف بانک‌ها را مشخص کرده و در جمهوری اسلامی بانکداری ربوی ممنوع شده و عقود مشارکتی، مبادله‌ای و قرض‌الحسنه از نوع غیرربوی است و برای اجرای دقیق‌تر قانون نیز تلاش شده از ظرفیت قانون استفاده شود.وی تاکید کرد: همکاران بانک مرکزی نیز تلاش می‌کنند عقودی که معاملات بانکی را پوشش می‌دهند براساس قانون بانکداری بدون ربا باشد و مانع از صوری شدن معاملات شود در این زمینه عقودی مانند استصناع، مرابحه و خرید دین معرفی شدند که در قانون برنامه پنجم پیش‌بینی شده بود.وی تاکید کرد: تاسیس‌ نهادهایی مانند صندوق‌های قرض‌الحسنه و پیشگیری از سوء‌استفاده از عناوین مقدس و دورزدن مقررات بانکی در این زمینه دنبال شود.

واکنش وزیر به لایحه فضای کسب و کار

حسینی در مورد لایحه بهبود فضای کسب و کار گفت: دغدغه دولت این است که امور حاکمیتی بر یک نهاد غیرحاکمیتی قرار نگیرد و به این دلیل دولت با طرح قبلی بهبود فضای کسب و کار به آن شکل مخالف بود، لذا تعامل دولت و بخش خصوصی باید تقویت شود و در این راستا تاکنون ۱۵ جلسه شورای گفت‌وگو تشکیل شده و تداوم پیدا می‌کند. وزیر اقتصاد افزود: در عین حال اختیارات و مسوولیت‌ها باید در چارچوب قانون اساسی تعیین شود و تفکیک قوا مشخص شده و فرآیند لایحه بهبود فضای کسب و کار و تهیه قانون آن به کمیسیون ویژه اصل ۴۴ برگشت داده شده که در آنجا بحث‌های دولت و بخش خصوصی به هم نزدیک شود.حسینی در مورد لایحه بودجه ۹۱ گفت: یکشنبه هفته جاری کلیات ارقام کلان لایحه بودجه در دولت بحث و به تصویب رسید.