تحلیل رسمی از علل صعود دلار

دنیای اقتصاد- با گذشت دقیقا یک هفته از ابلاغ بخشنامه فروش ارز مسافری با نرخ بازار فرعی به صرافان و عیان شدن مداخله جدید برای پایین آوردن قیمت دلار با تزریق دلار با نرخ نزدیک به قیمت بازار آزاد، نتایج به دست آمده نشان می دهد که در این مدت قیمت دلار با بیش از ۵۰ تومان افزایش به ۱۳۴۰ تومان رسیده و در همین مدت کوتاه به نتایج مد نظر بانک مرکزی نرسیده است. نرخ مرجع دلار دیروز ۳ ریال کاهش داشت. نرخ دلار بازار فرعی نیز ۱۰ریال کاهش داده شد، اما قیمت چهارم دلار ۳۵ تومان گران شد. نتایج معکوس مداخله در بازار ارز

دلار ۱۳۴۰ تومان شد

شکاف قیمت دلار رسمی و غیررسمی ۲۵۵ تومان شد

گروه بازار پول_ مسعود رضا طاهری: قیمت دلار آمریکا دیروز با افزایش ۲۰ تومانی تا قبل از ظهر به رکورد ۱۳۴۰ تومانی رسید، اما تا بعد از ظهر قدری از بهای آن کاسته شد و تا ۱۳۳۶ تومان افت کرد. بانک مرکزی قیمت دلار مرجع را ۳ ریال کاهش داد همچنین قیمت دلار در بازار فرعی را نیز با ۱۰ ریال کاهش، تعیین کرد، اما قیمت دلار برای تزریق به بازار صرافان را ۳۵ تومان گران‌تر کرد. برابری یورو در مقابل دلار آمریکا دیروز با اندکی افزایش تا ۳۸/۱ تقویت شد.

چند نرخی شدن دلار

چند نرخی شدن قیمت دلار در بازار که به مرور بر تعداد آنها نیز افزوده می‌شود از منظر کارشناسان با تردید‌هایی در کنترل شکاف قیمت ارز همراه شده است. با وجود اینکه بانک مرکزی با انگیزه برطرف کردن امکان سودجویی‌های ناروا و سفته‌بازی از بازار ارز و همچنین پاسخگویی به نیازهای واقعی واردکنندگان و بازرگانان ضمن توجه به بازار فرعی ارز، مداخله جدی را در هفته‌های اخیر آغاز کرده است، اما کارشناسان نتایج مثبتی را برای آن متصور نیستند. برخی بر این باورند که دولت خود با نوعی نگرش نسبت به افزایش پیوسته قیمت دلار به مرور درصدد افزایش قیمت آن در بازار داخلی است. برخی گفته‌های پیشین رییس کل بانک مرکزی را که گفته بود افزایش قیمت ارز به نفع کشور است، مورد استناد قرار می‌دهند. در عین حال برخی با مدنظر قرار دادن تاکیدات اخیر معاون ارزی بانک مرکزی مبنی بر اراده بانک مرکزی برای جلوگیری از افزایش قیمت ارز، به برخی اظهارنظر‌ها اکتفا می‌کنند. در این میان واقعیت بازار چیز دیگری می‌گوید. در توضیح بیشتر برای فهم اینکه در سطح بازار بالاخره چند نرخ برای دلار وجود دارد، باید گفت که قیمت دلار در بازار آزاد مشخص‌ترین نرخ و واقعی‌ترین قیمت است که همانند دماسنجی بیانگر تب اقتصاد کشور است. این قیمت تاثیر مستقیم بر قیمت تمام شده کالاهای وارداتی و انتظارات تورمی داخلی دارد.

قیمت دلار مرجع دیروز با ۳ ریال کاهش ۱۰۸۵۰ ریال بود. این ارز برای پاسخگویی به تقاضای واقعی واردات به سرزمین اصلی استفاده می‌شود.

قیمت بعدی دلار آمریکا قیمت ارز بازار فرعی است که به تازگی توسط بانک مرکزی برای پاسخگویی به واردات به مناطق آزاد تعریف شده و البته مسافران نیز باید سهم ۲۰۰۰ دلاری خود را به این قیمت از صرافی‌های تعیین شده بخرند.

دلار بعدی دلاری است با قیمت نزدیک به قیمت بازار آزاد که آخرین دستاورد نظام بانکی برای مداخله در بازار و شکستن قیمت ارز است. این دلار که ظاهرا قیافه آن با شکل و شمایل بقیه دلار‌ها تفاوتی ندارد، اما قیمتش متفاوت است. روز گذشته بانک مرکزی قیمت این دلار چهارمش را با ۳۵ تومان افزایش ۱۳۱۵ تومان تعیین کرد. دیروز برخلاف روز‌های قبل به هر صرافی به جای ۲۰۰ هزار دلار، تنها ۱۰۰ هزار دلار از این دلارها دادند. روز‌های قبل به افراد عادی با ارائه کارت ملی ۱۰ هزار دلار نیز داده بودند. به شرکت‌ها هم ۵۰ هزار دلار با نرخ ۱۲۸۰ تومان دلار فروخته بودند. اسکناس به دست‌های چهارراه استانبول و خیابان فردوسی برای سود بردن از فاصله ۳۰ تومانی قیمت این دلار‌ها دوباره صف تشکیل دادند. گفته شده قیمت مداخله‌ای دلار با هدف کم کردن فاصله قیمت ارز رسمی و غیر رسمی به بازار تزریق می‌شود. روز گذشته با وجود قیمت دلار مرجع ۱۰۸۵ تومانی و نرخ بازار آزاد ۱۳۴۰ تومانی، شکاف قیمت دلار رسمی و غیر رسمی به ۲۵۵ تومان رسید که خود رکورد بی‌سابقه‌ای است.

سایر قیمت‌ها در بازار ارز

قیمت‌ها در بازار ارز روزبه‌روز رکوردهای جدیدی کسب می‌کنند. دیروز قیمت یورو با ۲۰ تومان افزایش به ۱۸۴۰ تومان رسید. پوند انگلیس هم با افزایش ۳۰ تومانی قیمت به ۲۱۴۰ تومان رسید. صد ین ژاپن نیز با همین میزان افزایش به نرخ ۱۷۰۰ تومان فروخته شد.ریال عربستان بدون تغییر ۳۴۸ تومان باقی ماند، اما درهم امارات با ۲ تومان رشد بیشتر قیمت تا ۳۶۳ تومان بالا رفت.

قیمت دلار استرالیا هم با ۳۰تومان افزایش ۱۴۰۵ تومان فروخته شد.

بازار فرعی

دلار آمریکا در بازار فرعی با ۱۰ ریال کاهش ۱۱۹هزار و ۲۶ ریال فروخته شد. همچنین یورو با ۱۲۰ ریال افت قیمت تا ۱۶۳هزار و ۵۴ ریال کاهش یافت. قیمت پوند در بازار فرعی هم با ۸۶ ریال کاهش ۱۹۰ هزار و ۵۶ ریال تعیین شد.

نرخ درهم در بازار فرعی نیز با ۳ ریال کاهش به ۳ هزار و ۲۴۷ ریال افت کرد.

تلاطم بازار ارز همزمان با سیاست‌های جدید بانک مرکزی

ایرنا نیز در گزارشی نوشت: هر چند بانک مرکزی بر رفع نیازهای ارزی کشور و سیاست یکسان سازی نرخ آن تاکید و اهتمام جدی دارد، اما سیاست‌های جدید اتخاذ شده از سوی این بانک، بازار ارز را این روزها با تلاطم مواجه کرده و قیمت دلار روندی صعودی را طی می‌کند. بنابراین گزارش بانک مرکزی هفته گذشته برای کنترل بازار ارز برنامه‌های جدیدی در خصوص ارز مناطق آزاد و رفع مشکلات ارزی بازرگانان اعلام کرد که بر اساس آن باید قیمت ارز در بازار کنترل می‌شد و در این راستا بسیاری از فعالان این بازار منتظر کاهش نرخ ارز در بازار معاملات غیر رسمی بودند.

اما پس از اعلام سیاست‌های جدید، نه تنها نرخ دلار کاهش نیافت، بلکه از روز شنبه گذشته (هفتم آبان ماه ۱۳۹۰) نرخ آن به بیش از ۱۳۰۰ تومان در بازار معاملات غیررسمی افزایش یافت.

ازسوی دیگر اعلام سیاست‌های جدید در خصوص ارز مسافری از سوی بانک مرکزی بدون اعلام قبلی نیز بر تلاطم این بازار افزود.

متقاضیان ارز مسافرتی از ابتدای هفته جاری پس از مراجعه به صرافی‌ها متوجه شدند که تنها یک بار در سال می‌توانند ارز مسافرتی از طریق سیستم بانکی آن هم با نرخ بازار فرعی دریافت کنند.

نرخ بازار فرعی ارز مسافرتی به صورت روزانه ازسوی بانک مرکزی اعلام می‌شود و حد وسط نرخ مرجع ارز در بانک مرکزی و نرخ بازار غیررسمی است و بر همین اساس نرخ ارز مسافرتی بالاتر از نرخ مرجع خواهد بود.

محدود شدن عرضه ارز مسافری همزمان با اعلام سیاست رفع محدودیت ارزی بوده است، ضمن آنکه هفته گذشته سیدکمال سیدعلی معاون ارزی بانک مرکزی نیز اعلام کرد که در شرایط فعلی با وجود تحریم‌ها، باعث نشده وقفه‌ای در امر انتقال ارز از بانک مرکزی به شبکه بانکی و از آنجا هم به تجار و بازرگانان پدید آید.

وی افزود: خوشبختانه در کنار تامین نیازهای اساسی کشور، تامین ارز مسافری هم از قلم نیفتاده و همچنین بازار و فروشگاه‌ها مملو از جنس است و این امر نشان می‌دهد کشور از شرایط ارزی مناسبی برخوردار است.

همچنین وی از تهیه آسان ارز مسافری در فرودگاه‌ها خبر داده و گفته بود: اگر به فرودگاه بروید در عرض ۱۰ الی ۱۵ دقیقه می‌توانید ارز تهیه کنید و اکنون تهیه ارز در فرودگاه به سهولت انجام می‌گیرد.

هر چند علاوه بر شعب ارزی و صرافی‌ بانک‌ها ارز مسافرتی در فرودگاه‌های کشور نیز در اختیار مردم قرار می‌گیرد، اما شرایط جدید ارزی آن هم بدون اعلام قبلی متقاضیان را سردرگم کرده است.

از آنجا که همواره تغییر سیاست‌های ارزی بانک مرکزی در برخی موارد با تحرک دلالان و سفته بازان همراه بوده است، این روزها متقاضیان این بازار با رشد قیمت‌ها مواجه شده‌اند، به خصوص که سیاست جدید بانک مرکزی همراه با محدودیت است که این امر خود به افزایش قیمت‌ها دامن می‌زند.

در حالی که دلار در بازار آزاد روز گذشته ۱۳۴۰ تومان فروخته شد، بانک مرکزی نرخ رسمی دلار را ۱۰۸۵ تومان اعلام کرده بود که این ارقام نشان از تفاوت زیاد میان نرخ بازار رسمی و غیر رسمی است. برخی کارشناسان بازار ارز معتقدند که سیاست‌های جدید ارزی بانک مرکزی برای ارز مسافرتی دلیل اصلی افزایش قیمت‌ها در هفته جاری در بازار ارز بوده است. به گفته این کارشناسان، به دلیل کنترل نامناسب بازار ارز، مردم به خرید دلار به عنوان یک پس‌انداز و اقدام سودآور روی آورده‌اند و این امر با سیاست محدودیت عرضه ارز در تناقض است و در نهایت منجر به رشد قیمت‌ها در بازار می‌شود.