فرشاد امیری جوبنی

این روزها بحث اصلی محافل اقتصادی حذف صفر و تغییر نام پول ملی است و در بسیاری از این بحث‌ها و دست نوشته‌ها مزایا و معایب این امر بررسی شده است که دیدگاه اقتصادی، مالی و سیاسی داشته است، ولی متاسفانه کمتر به دیدگاه اجتماعی و اثرات روانی آن بر اقشار مختلف جامعه پرداخته شده است. بنابراین قصد این نیست که مجددا این مسائل را تکرار کرده، بلکه هدف این است که بخش‌های ناگفته و شاید نادیده این مطالب و اثرات اجتماعی و روانی آن برجامعه البته با دیدگاه اقتصادی را هرچند کوتاه بررسی کنم.با نگاهی گذرا بر رفرم‌های پولی در اقتصاد جهان مشاهده می‌شود که بسیاری کشورهای جهان چندین بار حذف صفر یا تغییر نام پول را انجام داده‌اند که این تغییرات مداوم و هرچند سال بوده است و اثرات فرهنگی و اجتماعی زیادی بر جامعه داشته است و جالب است بدانیم تورم در این کشورها پس از این تغییرات مجددا افزایش یافته است و به ناچار دوباره این رفرم پولی انجام شده است.از مهم‌ترین کشور‌هایی که چندین بار صفر‌های پول خود را حذف کرده اند می‌توان به برزیل(۶بار)، صربستان و مونته نگرو(۶بار) روسیه(۴بار) آرژانتین(۳ بار) و زیمبابوه (۳بار)اشاره کرد و رکورددار حذف تعداد صفر‌ها نیز به ترتیب کشورهای زیمبابوه(۲۵ صفر)، صربستان(۲۲صفر) برزیل(۱۷صفر) و آلمان (۱۳ صفر) می‌باشند.بسیاری از کشورها مانند برزیل(۳بار)، آرژانتین(۲بار)، رومانی(۲بار) و بولیوی (۲بار) نام پول خود را تغییر داده‌اند که این تغییرات همواره با سردر گمی‌هایی روبه‌رو بوده است و اثرات زیادی بر عامه مردم دارد.حذف صفر یا تغییر نام پول ملی امری غیر ممکن و اشتباه نیست، ولی زمان آن بسیار مهم است در کشور ما با توجه به گستردگی فرهنگی و جغرافیایی، به نظر می‌رسد زمان این تغییرات هنوز فرا نرسیده است و می‌بایست از هم اکنون با اطلاع‌رسانی بر اذهان عمومی نقش بندد و در زمان اجرای آن نیز با تبلیغات فراوان باید به اطلاع عامه مردم برسد، چراکه در نقاط دور افتاده این سرزمین پهناور افراد پیر و کهنسال کشور این تغییرات را به سختی قبول نموده و اثرات منفی زیادی بر زندگی روزمره آنان دارد.بحث نام و نامگذاری نیز امری ضروری‌تر از موارد مطرح شده در بالا است که به دلیل اهمیت بیش از حد موضوع بایستی به طور ویژه به آن نگریسته شود.تعاریف مختلفی از پول آمده است که همه آنها بر این دلالت دارند که پول وسیله مبادله و حفظ و نگهداری ارزش اقتصادی است، بنابراین پول نیز یک کالاست و می‌بایست برای آن نام انتخاب کرد، نامی که وجه مناسبی در بازارهای بین‌المللی همانند یک کالا داشته باشد، انتخاب نام، فرهنگی نیکو و پسندیده است که سال‌ها است رسم کهن ما ایرانیان است و به فرموده پیامبر اعظم اسلام انتخاب نام نیکو را از وظایف پدر و مادر دانسته است، بنابراین اگر پول را فرزند ایران بنامیم وظیفه هر ایرانی است که در انتخاب نام پول کلیه جوانب را مد نظر قرار دهد.از طرفی نیز در علم بازاریابی نامگذاری و تغییر نام کالاهاخود فرآیندی دارد که بسیار حساس و پیچیده است، نام و نشان تجاری را باید با دقت زیاد انتخاب کرد باید عوامل فرهنگی و خرده فرهنگی را کاملا مدنظر قرار داد یک نام خوب می‌تواند به مقدار زیادی موفقیت محصول را تضمین نماید.برای انتخاب یک نام تجاری مطلوب بایستی ویژگی‌هایی را مدنظر قرار داد:

۱- نام تجاری باید درباره مزایای کالا چیزی را برساند

۲- نام تجاری باید خواص کالا مثل طرز عمل یا رنگ آن را برساند.

۳- تلفظ، شناخت و به خاطر سپردن نام تجاری باید آسان باشد. (اسامی کوچک و کوتاه مطلوب‌تر است)

۴- نام باید شاخص، برجسته، گویا، سلیس و روان باشد.

۵- معنی نام تجاری انتخابی باید در همه نقاط کشور و کشورهای دیگر و به زبان‌های بیگانه، با معنا و مربوط باشد.

بنابراین وقتی درباره نام تجاری تصمیم می‌گیریم، باید از شاخص‌هایی مثل نام یک شخص، یک محل، کیفیت، سبک زندگی و نام مصنوعی(غیر واقعی)یا تلفیقی از موارد استفاده نمود. کلام آخر اینکه حذف صفر و تغییر نام پول ملی دو کار متفاوت و البته پسندیده است که بایستی انجام پذیرد، ولی ابتدا باید تورم کاهش یابد، تا به سرنوشت کشورهای دیگر گرفتار نشویم که چندین بار این تغییرات را تجربه کرده‌اند و زمانی که تورم کاهش یافت، نامی نیکو و برازنده ایران و ایرانیان انتخاب نمود که در جهان سرآمد باشد و در تجارت بین‌الملل نیز سلیس، روان و وجهه خوبی داشته و در فرهنگ‌های مختلف نیز معنی بسیار خوب و تاثیرگذاری داشته و اثر منفی نداشته باشد.می‌توان نظرسنجی را به‌صورت گسترده‌تر انجام داد نه اینکه از میان نام‌های انتخابی، نامی به نظرسنجی گذاشته شود بدین منظور می‌توان از اساتید دانشگاه‌ها، کارشناسان علوم بانکی و ...، نیز استفاده کرد که کلیه دیدگاه‌ها در آن لحاظ شده باشد و همانطور که گفته شد پول فرزند ایران است و فرزند ایران باید نامی نکو و برازنده ما ایرانیان داشته باشد.