گروه بازار پول- با ابلاغ مصوبه جدید دولت به وزارت اقتصاد، بانک مرکزی و معاونت برنامه‌ریزی، سه قد «استصناع»، «مرابحه» و «خرید دین» رسما به آیین‌نامه فصل سوم قانون عملیات بانکی بدون ربا (بهره) اضافه شدند. به گزارش خبرگزاری فارس، هیات وزیران بنا به پیشنهاد بانک مرکزی و به استناد ماده ۹۸ قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران، به عقود مندرج در فصل سوم قانون عملیات بانکی بدون ربا، عقوداسلامی استصناع، مرابحـه و خرید دین را اضافه کرد. بر اساس مصوبه هیات وزیران، استصناع عقدی است که به موجب آن یکی از طرفین در مقابل مبلغی معین، متعهد به ساخت (تولید، تبدیل و تغییر) اموال منقول و غیرمنقول، مادی و غیرمادی با مشخصات مورد تقاضا و تحویل آن در دوره زمانی معین به طرف دیگر می‌شود. بانک‌ها می‌توانند به منظور گسترش بخش‌های تولیدی از قبیل صنعت و معدن، مسکن و کشاورزی، تسهیلات لازم را به مشتریان در قالب عقد استصناع اعطا کنند. بانک‌ها ساخت موضوع استصناع را در قالب قرارداد استصناع دیگری به سازنده واگذار می‌کنند. بر اساس این مصوبه، اموال موضوع عقد استصناع نباید ساخته شده باشد و باید دارای مشخصات مورد تقاضا و برخوردار از استانداردهای قابل قبول در کشور بوده و ویژگی‌های آن از قبیل اندازه، حجم، کیفیت، کمیت و غیره به طور صریح در عقد ذکر شود. در عقد استصناع مبلغ و نحوه پرداخت آن باید معلوم و مشخص باشد. مرابحه مرابحه نیز قراردادی تعریف شده که به موجب آن عرضه‌کننده بهای تمام‌شده اموال و خدمات را به اطلاع متقاضی می‌رساند و سپس با افزودن مبلغ یا درصدی اضافی به عنوان سود، آن را به صورت نقدی، نسیه دفعی یا اقساطی، به اقساط مساوی یا غیرمساوی در سررسید یا سررسیدهای معین به متقاضی واگذار می‌کند. در این عقد، بانک‌ها می‌توانند به منظور رفع نیازهای واحدهای تولیدی، خدماتی و بازرگانی برای تهیه مواد اولیه، لوازم یدکی، ابزار کار، ماشین‌آلات، تاسیسات، زمین و سایر کالاها و خدمات مورد احتیاج این واحدها و نیازهای خانوارها برای تهیه مسکن، کالاهای بادوام و مصرفی و خدمات به سفارش و درخواست متقاضی مبادرت به تهیه و تملک این اموال و خدمات کرده و سپس آن را در قالب عقد مرابحه به متقاضی واگذار کنند. بانک‌ها مکلفند قبل از انعقاد عقد مرابحه اطمینان حاصل کنند که اصل منابع و سود متعلقه در طول مدت قرارداد، قابل برگشت ماست. اعطای تسهیلات در قالب عقد مرابحه با توجه به بهای تمام شده و سود بانک تعیین خواهد شد. بانک‌ها مکلفند تمهیدات لازم را برای استفاده از ابزارها و کارت‌های الکترونیکی در قالب عقد مرابحه فراهم نمایند. با عملیاتی شدن این عقد قرار است طرح خرید اعتباری کارگران و کارمندان از سوی نظام بانکی عملیاتی شود.

خرید دین

خرید دین هم قراردادی است که به موجب آن شخص ثالثی دین مدت‌دار بدهکار را به کمتر از مبلغ اسمی آن به صورت نقدی از داین خریداری می‌کند. بانک‌ها می‌توانند به منظور ایجاد تسهیلات لازم جهت تمامی بخش‌های اقتصادی، دیون موضوع اسناد و اوراق تجاری مدت‌دار متقاضیان را خریداری نمایند. اسناد و اوراق تجاری به آن دسته از اسناد و اوراق بهادار اطلاق می‌گردد که مفاد آن حاکی از طلب حقیقی متقاضی باشد.