نظرسنجی اینترنتی «واحد پول ملی» قابل تعمیم به کل جامعه نیست

گروه بازار پول_ بانک مرکزی دومین اطلاعیه خود را در راستای اجرایی شدن برنامه موسوم به «اصلاح پول ملی» منتشر کرد. در این اطلاعیه تصریح شده که نظر‌سنجی از مردم تا دو سال از زمان اجرایی شدن طرح اصلاح پول ملی ادامه خواهد داشت و نظرسنجی تا رسیدن به سطح مطلوبی از مشارکت مردمی ادامه خواهد یافت. همچنین بانک مرکزی از انجام یک نظر سنجی همزمان با نظرسنجی اینترنتی فعلی نیز خبر داده است.در روزهای اخیر با معرفی سایت reform.cbi.ir از سوی بانک مرکزی برای دریافت نظرات صاحبنظران اقتصادی در خصوص حذف صفر‌ها و تغییر نام پول ملی، علاوه بر مسائلی همچون وجود نرخ تورم دورقمی و در اولویت نبودن طرح اصلاح پول ملی در مقایسه با سایر زیرساخت‌های ضروری اقتصادی، انتقاداتی به این روش وارد شده است. برخی از کارشناسان با بیان اینکه اولا با نظرخواهی اینترنتی با توجه به نرخ رسمی اعلام شده ۳۲ درصدی ضریب نفوذ اینترنت در کشور، عملا مشارکت بخش اعظمی از مردم نادیده گرفته می‌شود که با عدالت اجتماعی منافات دارد و در عین حال میزان مشارکت مردم در این نظر سنجی با جامعه آماری متناسب با این طرح فاصله زیادی خواهد داشت. همچنین برخی معتقدند سوالات مطرح شده در نظر سنجی باهدف تعریف شده هماهنگی نداشته و از استاندارد‌های علمی برخوردار نیست. برخی نیز پیشنهاد داده‌اند این کار می‌توانست با هزینه مختصر از طریق شماره تلفن‌های ثابت شهروندان در قالب یک کار آماری سازمانی، آن هم توسط بخش خصوصی و فارغ از هر‌گونه مداخلات دولتی به موقع به اجرا درآید. اما در متن اصلی اطلاعیه شماره ۲ بانک مرکزی آمده است:

«بدینوسیله مراتب ذیل به استحضار مردم شریف ایران می‌رسد:

۱- بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران برخود لازم می داند از آحاد ملت شریف که در نظر‌سنجی مندرج در سایت اصلاح پول ملی شرکت کرده‌اند کمال تشکر و امتنان را داشته باشد. کماکان از سایر هموطنان عزیز دعوت می‌شود تا با مراجعه به پایگاه مزبور ضمن برخورداری از اطلاعات گسترده‌ای که موجود است، در نظرسنجی شرکت نمایند.

۲- به منظور ارائه توضیح بیشتر در جهت ارتقای شفاف سازی به اطلاع می‌رساند هدف عمده از درج نظرسنجی فوق‌الذکر در پایگاه مزبور، تشویق هموطنان به داشتن ارتباط مستمر با بانک مرکزی و پیدایش نوعی تعامل فی‌مابین بانک مرکزی و مردم است. به همین خاطر این امکان در اختیار کاربران قرار گرفته است تا در فرصت‌های آتی هم بتوانند مستمرا نتایج نظرسنجی را دنبال نمایند. این پایگاه حدودا تا دو سال بعد از اجرای طرح اصلاح واحد پول و رواج سکه و اسکناس جدید با مردم همراه خواهد بود و اطلاعات لازم را در اختیار قرار خواهد داد. فعالیت «فرم» نظرسنجی فعلی نیز تا زمانی که میزان مشارکت به سطح مطلوبی برسد، تداوم خواهد یافت.

۳- از ابتدای امر، بانک مرکزی در بالای فرم نظرسنجی اعلام کرد که «نتایج این نظرسنجی از نظر مبانی آماری قابل تعمیم به کل جامعه نمی‌باشد.» دلیل این امر آن است که نظرسنجی اینترنتی از پراکندگی نمونه آماری علمی برخوردار نیست و لذا تاکید شده است که نتایج حاصله قابل تعمیم به کل جامعه نمی‌باشد.

۴- از ابتدای راه‌اندازی پایگاه اطلاع رسانی، بانک مرکزی نظرسنجی‌های تخصصی موازی در قالب طرح‌های آماری را شروع کرده است که به صورت میدانی از اقشار گوناگون جامعه انجام شده و از پراکندگی نمونه‌ای علمی نیز برخوردار خواهد بود.

۵- جمع‌بندی «نظرسنجی‌ها» یکی از معیارهایی است که در تعیین نام واحد اصلی و فرعی پول ملی ملاک تصمیم‌‌گیری خواهد بود. اما سایر ابعاد کارشناسی و ملاحظات فرهنگی، تاریخی، آواشناسی، قومیتی و ارزشی نیز قطعا باید مورد توجه باشد. برآیند همگی این ابعاد، مشخص خواهد کرد که نام واحدهای اصلی و فرعی پول ملی چه خواهد بود.

۶- تصریح به واژه «پارسی» به عنوان یکی از گزینه‌ها برای نام‌گذاری پول ملی، الزاما به مفهوم آن نیست که این واژه برای نام‌گذاری مورد استفاده قرار گیرد. بلکه دلیل تصریح به این واژه و سایر واژه‌ها، پیشنهادها و نظرات عدیده و مکتوبی است که طی ماه‌های گذشته به بانک مرکزی واصل شده است. قاعدتا عدم ذکر واژه «پارسی»، در میان گزینه‌ها بانک مرکزی را در معرض این پرسش قرار می‌داد که چرا به‌‌رغم پیشنهادات متعدد ارائه‌شده و انتظار منعکس شده در جامعه، از ذکر آن خودداری کرده است.

۷- شرکت کنندگان در نظر سنجی‌ها آزاد هستند که جدا از واژه‌های تصریح شده، عبارت دیگری را برای نام پول‌ ملی پیشنهاد کنند.

۸- در پایان مجددا تاکید می شود نتایج نظرسنجی‌ها یکی از معیارهای چندگانه تصمیم‌گیری برای نام پول ملی است.

۹- از اصحاب رسانه و اندیشمندان، کارشناسان و کلیه اشخاص متنفذی که به رسانه‌ها دسترسی دارند انتظار می‌رود پیام بانک مرکزی را به نحوی شایسته مورد توجه قرار داده و در نوشتار و بیانات خود مراتب را به نحو مطلوب به اطلاع عموم برسانند.»

آخرین جزئیات نظرسنجی رفرم پولی

در همین رابطه مهر گزارش داد، از مجموع ۱۲ هزار نظر توسط مردم در ۶ روز از آغاز رفرم پولی، ۸۲درصدی از آنان با حذف صفر از پول ملی موافقت کرده‌اند. همچنین انتخاب «پارسی» به عنوان واحد اصلی و «دریک» به عنوان واحد پول فرعی مهم‌ترین اقدامات صورت گرفته در طرح اصلاح پول ملی بوده است.

رفرم پولی و دریافت نظر مردم در زمینه حذف صفرهای پول ملی و همچنین انتخاب واحد اصلی و فرعی آن که از روز شنبه هفته جاری (۲۵تیرماه ۹۰) آغاز شده بود تاکنون و پس از ۶ روز از آغاز فعالیت ۱۲ هزار و ۲۸۲ نظر را به ثبت رسانیده است.

وضعیت مشارکت‌کنندگان

۶۶ درصد از مشارکت‌کنندگان در نظرسنجی بانک مرکزی برای تغییر واحد پول ملی معادل ۸ هزار و ۱۲۸ نفر بین ۲۵ تا ۴۰ سال بوده‌اند و ۵۷ درصد آنان دارای تحصیلات فوق دیپلم، لیسانس و دانشجویان شامل تحصیلات مشابه حوزوی هستند که تعداد آنها از کل مشارکت‌کنندگان ۶ هزار و ۹۵۵ نفر است.

۷ هزار و ۶۴۳ مشارکت‌کننده معادل ۶۳ درصد آنان شاغل و ۲ هزار و ۷۷۷ نفر معادل ۲۳ درصد دانشجو هستند. همچنین ۳۴ درصد کل مشارکت‌کنندگان دارای تحصیلات در امور مهندسی و صنعتی هستند که تعداد آنها ۴ هزار و ۷۹ نفر است و در این رابطه هزار و ۸۵۲ نفر معادل ۱۵ درصد دارای تحصیلات در امور اقتصادی و مالی هستند.تاکنون گروه شغلی اصناف و بازرگانان شامل عمده فروشان و خرده‌فروشان با ثبت ۹ هزار و ۹۱۲ نظر معادل ۸ درصد کل گروه‌های شغلی شرکت کننده بیشترین درصد را به خود اختصاص داده‌اند و پرسنل شبکه بانکی نیز با ۵۲۶ نفر، ۴ درصد آمار را در اختیار دارند.

نتایج اولیه نظرسنجی

برای واحد پول فرعی (سکه) نیز ریال دارای ۲۲ درصد و ۲ هزار و ۸۰۲ رای است، تومان هزار و ۳۵۹ نظر و ۱۱ درصد کل آرا را دارد، پارسی در این بخش ۲ هزار و ۳۵۶ رای و معادل ۱۹ درصد را در اختیار دارد و «دریک» با ۴ هزار و ۴۲۹ رای معادل ۳۶ درصد کل پیشتاز است. گزینه هیچکدام هم ۱۰ درصد آرا معادل ۸ هزار و ۶۷ رای را به خود اختصاص داده است.

۶۶ درصد مردم نیز با افزایش سهم سکه در مبادلات مالی جامعه مخالفت و ۳۳ درصد معادل ۴ هزار و ۱۱۸ نفر موافقت کرده‌اند.

نکته مهم قابل توجه در این بخش عدم امکان دسترسی همه مردم و علاقه‌مندان به شرکت در نظرسنجی اینترنتی است که خود این موضوع باعث افت قابل توجه مشارکت‌کنندگان در نظرسنجی اصلاح پول ملی خواهد شد. نکته‌ای که طی۶ روز از آغاز نظرسنجی برای اصلاح پول ملی، توسط بسیاری از هموطنان مطرح شده است.