دلایل بانک مرکزی برای کاهش نرخ ارز رسمی

گروه بازار پول- مهدی نوروزیان: به گفته یکی از اعضای کمیسیون جهاد اقتصادی رییس کل بانک مرکزی با اشاره به وضعیت نقدینگی در اقتصاد ایران به اعلام دلایل التهابات اخیر در بازار ارز و طلا و علت افزایش و کاهش مجدد نرخ ارز رسمی از سوی این بانک پرداخته است.جعفر قادری عضو کمیسیون جهاد اقتصادی مجلس،از حضور محمود بهمنی رییس کل بانک مرکزی در این کمیسیون خبر داد. بهمنی برای دومین بار است که در یک هفته گذشته در یکی از جلسه های کمیسیون‌های مجلس حاضر می‌شود.پیش از این او به همراه وزیر امور اقتصادی و دارایی برای پاسخ به التهابات بازار ارز و طلا به کمیسیون اقتصادی فراخوانده شده بود.به گفته نماینده شیراز محوریت جلسه کمیسیون جهاد اقتصادی نیز در خصوص بازار ارز و این سوال بود که چرا بانک مرکزی نرخ ارز مرجع را یکباره افزایش و در ادامه کاهش داد.قادری با روایت اظهارات بهمنی گفت:رییس کل بانک مرکزی با واکاوی دلایل اتفاقات اخیر در بازار ارز و طلا،نقدینگی سرگردان را عامل اصلی التهاب اخیر عنوان کرد.

قادری ادامه داد:رییس کل بانک مرکزی در جلسه کمیسیون جهاد اقتصادی یکی از دلایل افزایش رشد نقدینگی را تامین منابع طرح مسکن مهر اعلام کرد.

قادری به نقل از بهمنی گفت: در سال گذشته ۱۴ هزار میلیارد تومان تسهیلات به طرح مسکن مهر اختصاص یافته است نیمی از این رقم در قالب فروش اوراق مشارکت و نیمی دیگر از طریق ایجاد خط اعتباری از سوی بانک مرکزی برای بانک‌ها ایجاد شده است.

بهمنی خط اعتباری ایجاد شده از سوی بانک مرکزی را به‌دلیل آنکه از منابع این بانک تامین شده در حکم پول بدون پشتوانه توصیف کرده که زمینه ساز افزایش پایه پولی می‌شود.در ادبیات اقتصادی، مجموع مقدار کل پول نقد، اسکناس و مسکوک در دست مردم و ذخایر نزد بانک‌ها را پایه پولی می‌گویند که مستقیما توسط بانک مرکزی کنترل می‌شود.

قادری با اشاره به اینکه رییس کل بانک مرکزی «سرعت گردش پول» در اقتصاد ایران را ۵/۴ عنوان کرده، گفت: رییس‌کل معتقد است هفت هزار میلیارد تومان اضافه شده به پایه پولی حدود ۳۰ هزار میلیارد تومان به حجم نقدینگی کشور در سال گذشته اضافه کرده است.در گزارش بهمنی به کمیسیون جهاد اقتصادی نرخ رشد نقدینگی در سال گذشته۵/۲۵ درصد و در سال ۸۸ معادل ۵/۲۴ درصد اعلام شده است. نماینده شیراز افزود: رییس‌کل در بحث خود نتیجه‌گیری کرده، رشد نقدینگی موجب التهابات اخیر در بازارها شده است. قادری گفت بهمنی در پاسخ به این سوال که سیاست بانک مرکزی برای جذب نقدینگی سرگردان در بازار چیست؟ اظهار کرد: قرار بوده نقدینگی ایجاد شده به سوی تولید هدایت شود اما متاسفانه چنین اقدامی صورت نگرفته و بخشی از این نقدینگی از مسیر اصلی خود منحرف شده است.

بهمنی در جمع اعضای کمیسیون جهاد اقتصادی یکی دیگر از سیاست های جذب نقدینگی را در این شرایط، افزایش نرخ سود سپرده ها معرفی و اظهار کرد:به‌دلیل آنکه شورای پول و اعتبار با این اقدام مخالفت کرد بانک مرکزی عملا در این زمینه نمی تواند کاری انجام دهد.

قادری ادامه داد: رییس‌کل بانک مرکزی با اشاره به سفته بازی و سوداگری ها در بازار، تنها راه باقی مانده برای بانک مرکزی را افزایش عرضه ارز و طلا یا افزایش قیمت عنوان کرد.

به گفته قادری بانک مرکزی می‌توانست با عرضه طلا و ارز بخشی از نقدینگی موجود در بازار را جذب کند، اما این کار را به بهای از دست رفتن ذخایر کشور عنوان کرد.این نماینده مجلس افزود:به همین دلیل بانک مرکزی در کنار افزایش عرضه، دست به افزایش قیمت نیز زد تا بخشی از تقاضای کاذب را از بازار خارج کند.

عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس در پاسخ به این سوال که رییس‌کل بانک مرکزی در خصوص کاهش نرخ ارز رسمی در روزهای گذشته چه پاسخی داد؟ گفت: بهمنی سیاست کاهش نرخ ارز را به‌دلیل فشارهای اعمال شده از سوی دولت اعلام کرد. بهمنی در این کمیسیون گفته است: کاهش نرخ ارز مرجع در روزهای اخیر با نظر کارشناسی بانک مرکزی صورت نگرفته، بلکه به دلیل فشارهای برون سازمانی انجام شده است.