گروه بازار پول- بانک مرکزی دستورالعمل جدید اعطای جوایز به سپرده‌های قرض‌الحسنه پس‌انداز (ریالی ـ ارزی) را به بانک‌ها ابلاغ کرد. در این دستورالعمل علاوه بر آنکه دوره‌های قرعه‌کشی محدود شده است، برای اعطای جوایز قرض‌الحسنه، سقف مشخصی در خصوص نوع جوایز نیز از سوی شورای پول و اعتبار تعیین شده است.

بانک مرکزی دستورالعمل اعطای جوایز به سپرده‌های قرض‌الحسنه پس‌انداز (ریالی ـ ارزی) مصوب یک هزار و یکصدو بیست و پنجمین جلسه شورای پول و اعتبار مورخ ۲۷ اردیبهشت ماه ۹۰ را برای ابلاغ به تمامی بانک‌های دولتی و خصوصی، شرکت دولتی پست بانک و موسسه اعتباری توسعه ابلاغ کرد. با ابلاغ مصوبه مذکور دستورالعمل اعطای جوایز به سپرده‌های قرض‌الحسنه پس انداز مصوب جلسه ۵۳۴ مورخ ۱۴ مردادماه سال ۶۳ شورای پول و اعتبار و اصلاحات پس از آن کان لم یکن تلقی می شود.

این دستورالعمل در ۱۶ ماده و ۱۱ تبصره به این شرح ابلاغ شده است:

در ماده یک این دستورالعمل به تعاریف پرداخته شده است و گستره تعاریف محدود به این دستورالعمل شده است.

ماده دو نیز جذب و تجهیز سپرده‌های قرض‌الحسنه را صرفا بر اساس این دستورالعمل اعلام کرده است. در ماده دو آمده است: به منظور جذب و تجهیز سپرده‌های قرض‌الحسنه پس‌انداز، موسسات اعتباری منحصرا براساس ضوابط مقرر در این دستورالعمل، می‌توانند مبادرت به اعطای جوایز به سپرده‌های قرض‌الحسنه پس‌انداز کنند. این ماده دارای سه تبصره است، که تبصره یک آن درباره نحوه اعطای جوایز به صاحبان حساب قرض‌الحسنه پس‌انداز به صورت قرعه‌کشی است. تبصره دو روش انجام قرعه‌کشی توسط هر موسسه اعتباری را در چارچوب مفاد این دستورالعمل تعیین کرده است.

تبصره سه مقرر کرده است: قرعه‌کشی حساب‌های قرض‌الحسنه پس‌انداز موسسات اعتباری با هماهنگی بانک مرکزی و به طور همزمان و حداکثر مابین ماه‌های شهریور و مهر در تمامی موسسات اعتباری انجام می‌شود.

ماده سه نیز حداکثر مبلغی که در هر دوره توسط هر موسسه اعتباری می‌تواند برای اعطای جوایز به صاحبان سپرده‌های قرض‌الحسنه پس‌انداز اختصاص یابد را تعیین کرده است. بر این اساس حداکثر جایزه، معادل دو درصد متوسط حجم سپرده‌های مذکور در همان دوره است. این ماده نیز دارای چهار تبصره است. در تبصره اول آن مشخص شده مبلغ (بودجه) جوایز در هر قرعه‌کشی با استفاده از چه رابطه ای بدست آید. بر این اساس فرمول مبلغ از این قرار است: «دو درصد» ضرب در «تعداد ماه‌های دوره» ضرب در «متوسط حجم سپرده ماه‌های دوره» مساوی «مبلغ (بودجه) جوایز برای هر دوره».

تبصره دو نیز معین کرده است: متوسط حجم سپرده‌های قرض‌الحسنه پس‌انداز در هر دوره از تقسیم مجموع مانده سپرده‌های مذکور در پایان هر ماه دوره به تعداد ماه‌های دوره بدست می‌آید.

تبصره سه نیز تصریح دارد: چنانچه تاریخ آخرین مهلت، روز آخر ماه نباشد، مانده آن ماه در محاسبات دوره بعد منظور می‌گردد. در هر صورت یک ماه نباید در محاسبات دو دوره متوالی منظور شود.

تبصره چهارمحل بودجه جوایز قرعه کشی قرض‌الحسنه پس‌انداز را درآمدهای موسسه اعتباری(منافع سهامداران)تامین کرده است.

بر اساس ماده چهار، موسسه اعتباری در هر سال می‌تواند حداکثر به میزان ۱۰ درصد از بودجه جوایز ذکر شده در ماده ۳ را برای تبلیغات قرض‌الحسنه، امور فرهنگی، مطالعاتی و تبلیغاتی در جهت ارتقای فرهنگ بانکداری اسلامی، امور عام‌المنفعه و پاداش کارکنان به شرح ذیل اختصاص دهد:

الف- حداکثر ۲ درصد برای هزینه تبلیغات جهت جذب و تجهیز سپرده‌های قرض‌الحسنه پس‌انداز؛

ب- حداکثر ۵ درصد جهت امور عام‌المنفعه به منظور مصرف در امور فرهنگی، آموزشی، بهداشتی، ورزشی و با اولویت مناطق محروم کشور؛

پ- حداکثر ۳ درصد برای پاداش کارکنان موسسه اعتباری.

ماده پنج نیز تاکید دارد، جوایز مربوط به هر دوره با توجه به مفاد مواد هشت و۹ این دستورالعمل، به دارندگان حساب‌های واجد شرایط همان دوره تعلق می‌گیرد.

ماده شش نیز انواع جوایز قابل اعطا به سپرده‌های قرض‌الحسنه پس‌انداز را تعیین کرده است. جوایز پرداخت شده عبارتند از:

الف- کمک هزینه خرید واحد مسکونی؛

ب- کمک هزینه سفر عمره، تمتع و عتبات عالیات؛

پ- کمک هزینه تحصیلی برای یک مقطع؛

ت- صنایع دستی ساخت صنعتگران داخلی یا کمک هزینه خرید آن؛

ث- خودرو ساخت داخل یا کمک هزینه خرید آن؛

ج- سکه طلا و پول نقد؛

چ- لوازم خانگی تولید داخل یا کمک هزینه خرید آن.

در تبصره یک این ماده آمده است:حداکثر میزان هر یک از جوایز اعطایی اعم از نقدی و یا غیرنقدی به یک فرد در هر دوره در سال جاری دویست و پنجاه میلیون ریال تعیین می شود. این میزان در سال‌های بعدی توسط بانک مرکزی تعیین می‌ شود.

تبصره دو تاکید کرده است: انواع جوایز پیش‌بینی شده در بندهای ت، ث، ج و چ باید از نظر مبلغ، معین و از نظر نوع، مشخص و عین آن موجود بوده و قبل از اعلام رسمی و انجام تبلیغات با رعایت ماده سه این دستورالعمل تعیین و به هیات نظارت اعلام شود. ماده هفت نیز عنوان کرده است: توزیع جوایز باید به ترتیبی انجام شود که حداقل ۱۰ درصد از تعداد صاحبان حساب‌های قرض‌الحسنه پس‌انداز واجد شرایط را در بر گیرد.

در ماده هشت آمده است: شرکت در قرعه‌کشی جوایز حساب‌های قرض‌الحسنه پس‌انداز منوط به مفتوح بودن حساب و داشتن حداقل موجودی است. چنانچه قرعه به حسابی اصابت کرد که از نظر مبلغ، کافی ولی از لحاظ مدت طی دوره قرعه‌کشی به حد تعیین شده نرسیده باشد اعطای جایزه منوط به حصول شرایط از نظر مدت خواهد بود. در هر صورت شرط اعطای جایزه، حفظ حداقل موجودی طی ۳ ماه یا ۹۰ روز متوالی در طی دوره یا از زمان آخرین مهلت افتتاح حساب یا تکمیل موجودی خواهد بود.

ماده ۹مقرر کرده است: اعطای بیش از یک جایزه به دارنده چند حساب قرض‌الحسنه پس‌انداز در یک موسسه اعتباری در هر قرعه‌کشی ممنوع است. در صورت تعلق چند جایزه به حساب‌های یک سپرده‌گذار در یک موسسه اعتباری، فقط ارزنده‌ترین جایزه به او تعلق خواهد گرفت.

ماده ۱۰ در مورد آن گروه از برندگان جوایز غیرنقدی که مجهول‌المکان یا متوفی بوده یا امکان دسترسی به آنها یا وراث آنها پس از پیگیری‌های لازم وجود نداشته باشد یا به موقع برای دریافت جایزه خود مراجعه ننمایند، تصمیم‌هایی اتخاذ کرده است . در این حالت موسسه اعتباری مجاز است حداکثر ظرف مدت شش ماه پس از تاریخ انجام قرعه‌کشی، نسبت به فروش جوایز غیرنقدی اقدام و وجوه مربوطه را به حساب ذینفع واریز کند.

ماده ۱۱ تعیین کرده است هزینه جوایز در سرفصل جداگانه در دفاتر کل موسسه اعتباری تحت عنوان «حساب هزینه جوایز سپرده‌های قرض‌الحسنه پس‌انداز» ثبت شود.

در ماده۱۲ موسسه اعتباری موظف شده است به منظور انجام هماهنگی‌های لازم، یک ماه قبل از زمان برگزاری مراسم قرعه‌کشی، کتبا از اعضای هیات نظارت جهت حضور در جلسه مقدماتی دعوت به عمل آورند.

ماده ۱۳ نیز موسسه اعتباری را موظف کرده است پس از انجام قرعه‌کشی و تایید هیات نظارت، حداکثر ظرف هفت روز کاری نتایج را کتبا به اطلاع هر یک از برندگان جوایز ارزنده رسانیده و در خصوص اسامی سایر برندگان، به نحو مناسب اطلاع‌رسانی کند.

ماده۱۴ ترکیب اعضای هیات نظارت را به شرح ذیل تعیین کرده است:

۱ـ نمایندگان بانک مرکزی (یک نفر از حوزه نظارت و یک نفر از حوزه فناوری اطلاعات)؛

۲ـ نماینده دادستانی کل کشور؛

۳ـ نماینده وزارت امور اقتصادی و دارایی (اداره کل امور اقتصادی و دارایی در استان‌ها) در خصوص موسسات اعتباری دولتی.

تبصره‌ـ حضور مدیر عامل یا یکی از اعضای هیات مدیره موسسه اعتباری به عنوان ناظر در مراسم قرعه‌کشی الزامی است.

در ماده۱۵ موسسه اعتباری موظف شده است به منظور آگاهی و جلب اعتماد عموم نسبت به صحت جریان قرعه‌کشی و اعطای جوایز، تبلیغات در رسانه‌های عمومی یا سایر روش‌های تبلیغاتی را شفاف و بدون ابهام انجام دهد.

تبصره‌ این ماده نیز تاکید دارد، موسسه اعتباری باید مقررات و روش‌های اجرایی امور مربوطه را منتشر و بین کلیه شعب توزیع کند. مقررات و روش انجام قرعه‌کشی موضوع ماده هشت و نیز مفاد ماده ۱۰ این دستورالعمل باید در دفترچه‌های حساب قرض‌الحسنه پس‌انداز درج شود.

ماده۱۶ بانک مرکزی را موظف کرده است موضوع ساماندهی تبلیغات قرض‌الحسنه در موسسات اعتباری را ظرف مدت سه ماه پس از ابلاغ این دستورالعمل تهیه و پس از تایید رییس‌کل بانک مرکزی به موسسات اعتباری ابلاغ کند.