دنیای اقتصاد- یک هفته پس از اجرای طرح مالیات بر ارزش افزوده سکه، با توجه به اخذ این مالیات از معاملات دسته اول، به نظر می‌رسد فعالان این بازار به منظور فرار از پرداخت این مالیات به دولت از خرید سکه از شعب بانک ملی و بانک کارگشایی خودداری می‌کنند؛ اقدامی که به گفته بهمنی باعث شده سکه بانک مرکزی در بازار بدون خریدار بماند. رییس‌کل بانک مرکزی فروش نرفتن سکه‌های ضرب شده توسط این بانک را عاملی در جهت وصول نشدن درآمد مالیاتی برای دولت نیز ارزیابی می‌کند.به اعتقاد بهمنی، با اجرای طرح مالیات بر ارزش افزوده علاوه بر اینکه بانک مرکزی از وصول درآمد ناشی از فروش سکه محروم شده و دولت نیز به درآمدهای پیش‌بینی شده خود نرسیده، این بانک مهم‌ترین ابزار کنترلی خود برای تنظیم بازار را از دست داده است.اما این مالیات در شرایطی اخذ می‌شود که مجلس، پیش‌تر بانک مرکزی را از پرداخت این مالیات معاف کرده بود.در این میان با توجه به تاثیرگذاری متقابل بازار سکه و بازار ارز، به نظر می‌رسد انتقاد بانک مرکزی از اجرای طرح مالیات بر ارزش افزوده در بازار سکه به نگرانی این نهاد نظارتی در ناتوانی احتمالی از کنترل روند آتی این دو بازار مرتبط باشد.

انتقاد شدید رییس‌کل بانک مرکزی از مالیات بر ارزش افزوده سکه
مالیات، سکه دولتی را از سکه انداخت
بهمنی: دیگر کنترلی بر بازار سکه نداریم
گروه بازار پول_ مسعود رضا طاهری: افزایش پی درپی قیمت سکه دولتی در شعب بانک ملی و اختلاف فاحش آن با قیمت‌های کاهشی بازار آزاد، نگرانی‌هایی را فراهم آورده است.طی روز‌های اخیر کارشناسان و فعالان بازار سکه از اعمال مالیات بر ارزش افزوده سکه به شدت انتقاد کرده‌اند.
رییس‌کل بانک مرکزی دیروز بالاخره سکوت خود را شکست و با انتقاد فراوان از نحوه اجرای مالیات بر ارزش افزوده در بازار سکه، تمام تقصیر‌ها را بر گردن معاون حقوقی دولت و سازمان امور مالیاتی انداخت و نهایتا با تاکید بر اینکه سکه بانک مرکزی دیگر خریدار ندارد، آب پاکی را روی دست کارشناسان دولت ریخت و گفت: از اینجا مالیاتی درنمی‌آید، چون فروشی نداریم.وی همچنین با بیان اینکه بانک مرکزی با اجرای مالیات برارزش افزوده یکی از مهم‌ترین ابزارهای خود برای تنظیم بازار را از دست داد، گلایه کرد: با خریداری نشدن سکه‌های بانک، دیگر امکان اخذ مالیات برارزش افزوده نیز از سکه‌ها وجود ندارد. در این حالت علاوه بر حذف شدن مالیات برارزش افزوده، قدرت و توان رقابتی (یکی از مهمترین ابزارهای طلا) از دست رفت.
رییس‌کل بانک مرکزی در عین حال که دولت را در این وضعیت بی تقصیر می‌داند، تاکید کرد: وقتی مجلس، بانک مرکزی را از مالیات برارزش افزوده معاف کرده چرا آقایان بازهم می‌خواهند از بانک، مالیات بگیرند؟ او رسما گفت: نمی‌توانیم مقابل دولت بایستیم.
در همین حال هشدار رییس‌کل بانک مرکزی به تزریق گسترده ارز در بازار، نرخ دلار آزاد آمریکا دیروز ۲۰ تومان کاهش یافت و به ۱۱۸۵ تومان رسید. قیمت دلار بانکی دیروز به ۱۰۶۴ تومان رسید، در حالی که نرخ مرجع دلار آمریکا در بانک مرکزی دیروز بدون تغییر ۱۰۶۲۲ ریال بود.
چرخش نقدینگی از بازار سکه به سمت بازار ارز ، پس از اعمال 4 درصدی مالیات بر ارزش افزوده، موجب افزایش تقاضا و گرانی ارزهای عمده به ویژه دلار آمریکا شد.قیمت دلارآمریکا طی یک هفته گذشته تا 1210 تومان نیز افزایش داشت که قیمت‌های خارج از عرف سکه در پی اعمال مالیات بر ارزش افزوده موجب فرار سرمایه‌ها از بازار سکه به سوی بازار ارز شد.
دیروز درپایان معاملات بازار‌های جهانی برابری یورو در مقابل دلار آمریکا تا ۴۳۳۲/۱ بالا رفت که نشان از افت ارزش دلار آمریکا دارد. در عین حال قیمت طلا با ۱۷ دلار افزایش تا ۱۵۳۶ دلار بالا رفت. قیمت سکه دولتی دیروز با ۱۷ هزار و ۳۶۰ تومان افزایش به ۴۵۱ هزار و ۳۶۰ تومان رسید که طبق گفته رییس‌کل بانک مرکزی دیگر خریداری ندارد. این در حالی است که قیمت سکه در بازار آزاد با ۳۰۰۰ تومان کاهش تا ۴۴۵ هزار تومان افت کرد. نیم سکه دولتی نیز ۸ هزار و ۶۸۰ تومان گران تر شدو به نرخ ۲۲۵ هزار و ۶۸۰ تومان رسید. قیمت نیم سکه در بازار آزاد ۲۲۶ هزارتومان گزارش شد.
ربع سکه بانکی دیروز تا 128 هزارو 440 تومان بالا رفت، در حالی که قیمت آن در بازار آزاد 130 هزارتومان بود.
در بازار ارز یورو با ۵ تومان کاهش قیمت تا ۱۶۹۵ تومان افت کرد.
«دل خون» بهمنی از اجرای مالیات برارزش افزوده سکه
اما همزمان با اعمال مالیات بر ارزش افزوده بر فروش سکه طی یک هفته گذشته، رییس‎کل بانک مرکزی در گفت‌و‌گو با فارس با انتقاد از این قانون و تشریح آثار منفی آن، به بیان ناگفته‌هایی از بازار سکه و آینده مبهم آن پرداخت. محمود بهمنی با تشریح دلایل اتفاقات روزهای اخیر بازار سکه و ارزان بودن قیمت‌های آزاد نسبت به قیمت‌های رسمی، گفت: بانک مرکزی به میزان کافی و چند صد تن طلا در کشور دارد و البته به این ذخایر و بازار طلا نیز کنترل کافی و لازم را دارد.
وی افزود: اما زمانی که سازمان دیگری با لحاظ کردن ارزش افزوده قیمت سکه را 18 الی 20 هزار تومان افزایش می‌دهد به معنای این نیست که بانک مرکزی قیمت‌ها را بالا برده است. رییس کل بانک مرکزی با بیان اینکه قیمت واقعی سکه منهای قیمت تمام شده با لحاظ مالیات برارزش افزوده است، گفت: اگر ارزش افزوده از قیمت سکه در روزهای اخیر کاسته شود مشخص خواهد شد که بانک مرکزی قیمت سکه را کنترل کرده است.
بهمنی ضمن تاکید براینکه قیمت سکه طلا بدون مالیات بر ارزش افزوده مطابق با بازارهای جهانی است، ادامه داد: اما حالا این ابزار را از دست بانک مرکزی را گرفتند؛ حال که فروش سکه در بانک مرکزی طی روزهای اخیر خیلی کم شده و به نزدیک صفر رسیده باید پرسید که آیا بانک مرکزی مقصر این مساله است؟
این مقام مسوول در شبکه بانکی اذعان داشت: قیمت سکه‌هایی که الان در شعب بانک ملی عرضه می‌شود به مراتب بالاتر از قیمت‌های جهانی طلا است ولی این به خاطر نرخ‌های بانک مرکزی نیست بلکه ارزش افزوده این قیمت‌ها را بالابرده است.
بهمنی با انتقاد از اخذ مالیات برارزش افزوده در سکه، تصریح کرد: در طول تاریخ، بانک مرکزی از پرداخت هرگونه مالیات برارزش افزوده، عوارض و حقوق گمرکی برای طلا معاف بوده تا قیمت‌های بازار کنترل شود.
سکه‌های تقلبی نخستین اثر اخذ مالیات برارزش افزوده
رییس کل بانک مرکزی در مورد احتمال قاچاق در بازار طلا و سکه گفت: زمانی که قیمت‌ها به این نحو باشد قاچاق و ورود سکه‌های تقلبی به کشور آغاز می‌شود. بهمنی دلایل این موارد را اخذ مالیات برارزش افزوده دانست و تصریح کرد: بانک مرکزی در حال حاضر باید به مردم هشدار بدهد که مراقب سکه‌های تقبلی در بازار باشند و از خرید آنها خودداری کنند.
وی ضمن بیان اینکه بانک مرکزی با اجرای مالیات برارزش افزوده یکی از مهم‌ترین ابزارهای خود برای تنظیم بازار را از دست داد، گفت: اگر الان طلای قاچاق با این قانون وارد کشور شود، بانک مرکزی باید چطور وضعیت را کنترل کند؟ بانک مرکزی باید معادل قیمت‌ جهانی یا پایین‌تر طلا را به بازار عرضه کند اما زمانی که ارز، گرانتر باشد به طور حتم طلای قاچاق وارد کشور می شود.
رییس کل بانک مرکزی دلیل قاچاق طلا را پایین بودن قیمت سکه در بازار آزاد عنوان کرد و افزود: وقتی قیمت بازار پایین‌تر باشد، آیا بانک مرکزی باید بازار را کنترل کند یا کنترل بانک مرکزی دست بازار باشد؟ وی خطاب به سودجویان این روزهای بازار سکه، تاکید کرد:‌ بانک مرکزی به شدت جلوی قاچاق طلا را می‌گیرد. همچنین مانع از ورود سکه‌های تقلبی به دلیل کاهش قیمت‌ها ناشی از مالیات برارزش افزوده خواهد شد.
رییس کل بانک مرکزی با بیان اینکه باید به شدت مراقب هرگونه تخلف و سودجویی در این وضعیت بود، تصریح کرد:‌ همکاران ما در مرزها نیز باید مراقب باشند که طلا قاچاق نشود.
سکه بانک مرکزی دیگر خریدار ندارد
وی درباره دلیل اجرای مالیات بر ارزش افزوده در بانک مرکزی و عدم اجرای آن در بازار گفت:‌ بانک مرکزی «دولتی» است. پس از اعلام اخذ مالیات برارزش افزوده از سکه نیز بانک مرکزی این طرح را از معاونت حقوقی رییس جمهور استعلام کرد و ایشان نیز گفتند قانون است و باید آن‌را اجرا کنید. این مقام مسوول در بانک مرکزی تاکید کرد: وقتی که معاونت حقوقی می‌گوید باید مالیات برارزش افزوده سکه در بانک مرکزی اعمال شود این بانک که نمی‌تواند تخلف کند، اما بازار در مسیر خود حرکت می‌کند.
بهمنی افزود: برخی می‌خواستند که از سکه مالیات بگیرند و حاصل این اقدام موجب نابسامانی بازار سکه طی هفته اخیر شد؛ با این وصف دیگر خریداری برای سکه بانک وجود ندارد. رییس کل بانک مرکزی با بیان اینکه با خریداری نشدن سکه‌های بانک، دیگر امکان اخذ مالیات برارزش افزوده نیز از سکه‌ها وجود ندارد، تصریح کرد: در این حالت علاوه بر حذف شدن مالیات برارزش افزوده، قدرت و توان رقابتی (یکی از مهم‌ترین ابزارهای طلا) از دست رفت.
مالیات موجب 20 هزار تومان گرانی سکه شد
رییس کل بانک مرکزی در ادامه تاکید کرد: با اجرا شدن مالیات برارزش افزوده در بازار سکه، ۲۰ هزار تومان به مردم جامعه سکه گرانتر فروخته می‌شود. وی درباره دلیل اعمال مالیات برارزش افزوده در بازار سکه، تصریح کرد:‌ اگر آقایان مالیات برارزش افزوده را در بازار سکه اجرا نمی‌کردند به هیچ وجه بانک مرکزی اجازه نمی‌داد طلا از بازار جهانی به میزان ۱۶ الی ۱۸ هزار تومان بالاتر برود. این مقام مسوول در نظام بانکی گفت: مگر قیمت جهانی به قدری افزایش پیدا کند که این فاصله پوشانده شود البته بانک مرکزی هم به همان میزان قیمت تمام شده را بالا می‌برد.
بهمنی حذف ارزش افزوده از قیمت‌های فروش انواع سکه طی روزهای اخیر را تاییدی بر سخنان خود دانست و خاطرنشان کرد: با انجام این امر مشخص می‌شود که بانک مرکزی قیمت‌های پایه را مطابق بازارهای جهانی تعیین می‌کند اما با افزودن مالیات بر ارزش افزوده قیمت‌ها در بازار داخلی سیر صعودی گرفته است.
سازمان امور مالیاتی مصوبه بالاتر گرفت
رییس کل بانک مرکزی همچنین درباره احتمال حذف مالیات برارزش افزوده از سکه، گفت: بانک مرکزی نمی تواند این مالیات را حذف کند اما از سوی دیگر در طول تاریخ هم مشاهده نشده که از سکه مالیات اخذ شود. بهمنی با اشاره به مصوبه مجلس مبنی بر معاف بودن بانک مرکزی از مالیات برارزش افزوده، تصریح کرد:‌ با این وجود سازمان امور مالیاتی می‌گوید که مجوز خاص در این‌باره گرفته است. وی افزود: به همین دلیل بود که از معاونت حقوقی رییس جمهور اجرای مالیات برارزش افزوده را استعلام کردیم؛ ما که نمی‌توانیم مقابل دولت بایستیم. این مقام مسوول در شبکه بانکی با بیان اینکه بانک مرکزی مالیات برارزش افزوده را اجرا می‌کند، اظهار کرد: سوال اینجاست وقتی مجلس، بانک مرکزی را از مالیات برارزش افزوده معاف کرده چرا آقایان بازهم می‌خواهند از بانک مالیات بگیرند؟ وی با تاکید براینکه بانک مرکزی باید بازار را کنترل کند، تصریح کرد: در این مواقع باید دید علت گران فروختن سکه در بانک مرکزی چیست؟ طبیعی است با اعمال تکلیف قانونی (مالیات برارزش افزوده) بانک مرکزی این قانون را باید اجرا کند و به دنبال آن نیز سکه گران می شود.
بهمنی گفت: آقایان باید به این مسائل توجه کنند؛ البته درصورتی که این آثار را در بازار مشاهده کنند حتما اصلاح خواهند کرد؛ شاید خودشان متوجه بشوند که این وضعیت طبیعی نیست.
بانک مرکزی بار طلای خود را چند سال قبل جمع کرد
وی در پاسخ به این سوال که در خبرها آمده بود بانک‌های مرکزی دنیا ظرف سه ماه به اندازه یک سال طلا خریداری کرده اند؛ آیا بانک مرکزی ایران نیز جزء این بانک‌ها بوده است؟پاسخ داد: این بانک‌ها کار بسیار خوبی کرده اند اما بانک مرکزی ایران پیش از اینکه بانک‌های مرکزی دیگر کشورها به فکر بیفتند به ذخیره سازی طلا پرداخته است.
بهمنی با تاکید براینکه بانک مرکزی در قیمت‌های بالا خرید طلا نداشته است، تصریح کرد: همان موقع که قیمت بسیار پایین بود به میزان خیلی زیاد و در حجم چند صد تن طلا خریداری کرده است. وی تاکید کرد: بانک مرکزی می خواست طلاهای ذخیره سازی خود را ارزان به ملت خود بفروشد اما با مالیات بر ارزش افزوده دیگر نمی تواند این کار را انجام دهد. اگر کمتر از قیمت جهانی سکه به بازار عرضه شود همه انتقاد می کنند که چرا ذخایر کشور را حراج می کنید. رییس کل بانک مرکزی ادامه داد: افزایش 18 الی 20 هزار تومانی قیمت سکه در یک روز به خاطر اعمال مالیات برارزش افزوده دیگر به بانک مرکزی ارتباطی ندارد.
دیگر نمی‌توانیم بازار طلا را کنترل کنیم
رییس کل بانک مرکزی در باره وضعیت نرخ فروش سکه‌ها در بازار از هفته آینده، گفت:‌ اگر طلا بدین ترتیب باشد دیگر بانک مرکزی فروشی ندارد که بتواند بازار طلا را کنترل کند؛ کسی نمی‌آید سکه را 20 هزار تومان بیشتر از قیمت جهانی از بانک بخرد.
بهمنی تاکید کرد:‌ مگر اینکه بازار حبابی شود به گونه‌ای که این حباب به قدری باشد که ۲۰ هزار تومان را نیز خنثی کند و بیشتر از آن حبابی شود که بانک مرکزی بخواهد وارد قسمتی از حباب آن شود. رییس کل به پشتوانه قوی بانک مرکزی در خصوص طلا اشاره و تصریح کرد:‌ حتی اگر ۱۰ سال این روند پیش می‌رفت بانک مرکزی به راحتی بازار را کنترل می‌کرد اما با اجرای مالیات برارزش افزوده عملا این ابزار بسیار خوب را فعلا ساقط کردند.
بهمنی در پاسخ به این سوال که آیا بانک مرکزی اعتراض خود را در مورد اجرای مالیات برارزش افزوده به دولت مطرح نکرد؟ گفت: دولت مقصر نبود؛ اما به هر حال قانونا بانک مرکزی باید این قانون را اجرا کند.
حاضریم درآمد طلا را نقدا به خزانه بریزیم
به گفته بهمنی،‌ بانک مرکزی هیچ وقت برای کنترل بازار، مالیات و عوارض نداده بود و الان هم که با لحاظ مالیات سکه‌ها را به بازار می‌دهد به دنبال سود نیست بلکه به دنبال تنظیم بازار است. این مقام مسوول در شبکه بانکی ضمن تاکید براینکه بانک مرکزی هرچه قدر طلا بفروشد درآمد آن را به خزانه واریز می‌کند، بیان کرد:‌ اصلا‌ به بانک مرکزی بگویند نقدا‌ هر چه قدر طلا فروختید بریزید به خزانه چرا قیمت‌ها را بالا می‌برند؛ اگر این را می‌گفتند بانک مرکزی بلافاصله به حساب خزانه واریز می‌کرد. رییس کل بانک مرکزی درباره درآمد فروش سکه در ماه‌های گذشته که بازار نوسان زیادی داشت، گفت: در این مدت بانک مرکزی بازار را تنظیم می‌کرد و هر چه قدر پایان سال از مابه‌التفاوت خرید و فروش طلا سود ببرد، درآمد را به حساب خزانه واریز می‌کند. وی با بیان اینکه بانک مرکزی بخش خصوصی نیست که درآمدها را به حساب خود واریز کند، تاکید کرد:‌ اگر این درآمدها را پایان سال به حساب خزانه واریز کنیم بهتر است یا اینکه یکباره با بالابردن قیمت‌ها فروشمان را صفر کنیم.
از بانک مرکزی مالیات در نمی‌آید
بهمنی افزود:‌ به هیچ وجه از صفر شدن فروش سکه و طلا در بانک خوشحال نیستیم چراکه بانک مرکزی به قدری آماده بود که می‌توانست کاملا بازار را در اختیار داشته باشد.
رییس کل بانک مرکزی با ابراز ناراحتی از وضعیت اخیر بازار سکه و ارز ناشی از اجرای مالیات برارزش افزوده، گفت: بالاخره این هم سبکی است که اجرا شده ولی باید گفت که از اینجا مالیاتی درنمی‌آید چون فروشی نداریم. وی اضافه کرد:‌ طبق این برنامه‌ریزی فروش سکه نداریم که بخواهیم مالیات برارزش افزوده را پرداخت کنیم؛ اگر دوستان دنبال مالیات برارزش افزوده بودند راه درستی را انتخاب نکردند و این راهش نبود.

جداسازی قرض‌الحسنه از سایر منابع
رییس‌کل بانک مرکزی از ابلاغ افزایش وام 10 میلیون تومانی خودروهای فرسوده به بانک‌ها خبر داد و گفت: جداسازی منابع قرض‌الحسنه از سایر منابع بانکی بر اساس طرح تحول نظام بانکی در دستور کار قرار دارد.
رییس کل بانک مرکزی در گفت‌وگو با مهر با بیان اینکه در بسته سیاستی- نظارتی امسال بانک مرکزی موضوع افزایش وام بانکی مدنظر قرار گرفته است، تصریح کرد: مشتریان با تقاضایی که به بانک‌ها می‌دهند می‌توانند از وام ۱۰ میلیون تومانی خرید خودرو استفاده کنند. وی با اشاره به اینکه مشتریان از این طریق خودروهای فرسوده خود را می‌توانند از رده خارج کنند، اظهار داشت: وثیقه وام ۱۰ میلیون تومانی خودروهای فرسوده دوضامن یا خود خودرو است. بهمنی از ابلاغ پرداخت وام ۵ میلیون تومانی ازدواج به بانک‌ها خبر داد و مدت زمان بازپرداخت این وام را ۳ سال اعلام کرد. وی افزود: اگر مدت زمان بازپرداخت به جز این زمان باشد، بانک‌ها متخلف محسوب خواهند شد. وی حذف صفرها از پول ملی و ادامه ساماندهی‌های موسسات مالی و اعتباری، صندوق‌های قرض‌الحسنه، صرافی‌ها و غیره را از جمله برنامه‌های طرح تحول نظام بانکی کشور اعلام کرد. رییس‌کل بانک مرکزی تفکیک منابع قرض‌الحسنه از سایر منابع بانکی را از دیگر برنامه‌های طرح تحول نظام بانکی کشور دانست و یکی از اهداف بانک مرکزی از این برنامه را کنترل بر روی تسهیلات بانک‌ها اعلام کرد.
وی افزود: با جداسازی منابع قرض‌الحسنه بانک‌ها از سایر منابع بانکی، بانک مرکزی می‌تواند کنترل بیشتری بر روی نحوه تسهیلات‌دهی بانک‌ها داشته باشند.