دسته دوم، قاچاقچیانی که می‌خواهند کالاهای قاچاق وارد کنند و به مقدار زیادی ارز نیاز دارند تا کالاهای خاص وارد کنند و نیاز خود را از بازار تامین می‌کنند. دسته سوم، سفته‌بازانی که برای کسب درآمد به خرید و فروش سفته و ارز می‌پردازند و به نوعی تجارت پول می‌کنند.

دسته چهارم، ارزهای مسافری؛ یعنی افرادی که می‌خواهند به مناطقی مثل دبی و امارات سفر کنند و نیازمند ارز هستند و وارد بازار می‌شوند. دسته پنجم، فرار سرمایه؛ یعنی افرادی که می‌خواهند زندگی خود را بفروشند و به خارج بروند که آنجا ویلا و آپارتمان بخرند و سرمایه‌شان را به این طریق از کشور خارج کنند که در سال ۹۷ و ۹۸ بانک مرکزی اعلام کرد که حدود ۳-۴ میلیارد دلار تنها از ایران در ترکیه سرمایه‌گذاری شده است.

دسته ششم، گروه‌های سازماندهی شده از سوی دشمنان که اینها سر بزنگاه‌ها در بازار دخالت کرده و با خریدهایی که انجام می‌دهند، قیمت ارز را تحت تاثیر قرار می‌دهند.

صمصامی در پاسخ به این سوال گفت: به این علت که اقتصاد ایران از یک طرف وابسته به درآمدهای نفتی است که البته اکنون با توجه به اتفاقاتی که افتاده سهم نفت بسیار کم شده است.

این استاد دانشگاه عنوان کرد، وابستگی کالاهای وارداتی به نرخ ارز در حالی که درآمدهای ارزی هم کم است، باعث گران شدن این کالاها می‌شود. او افزود: بیش از ۸۵ درصد واردات ما مواد اولیه، کالاهای واسطه‌ای و کالاهای سرمایه‌ای است که باعث می‌شود قیمت این کالاها افزایش یابد و وقتی قیمت کالایی که وابسته به ارز است بالا می‌رود، حتی قیمت کالاهایی که به‌صورت مستقیم وابسته به نرخ ارز نیستند، نیز خود به خود به سمت بالا تعدیل می‌شود.

چرا سیاست ارزپاشی در جامعه موفق نبوده است؟

این اقتصاددان در ادامه اظهار کرد: وقتی ما می‌گوییم ارزپاشی یعنی ما بازاری داریم به نام بازار ارز که در این بازار، قیمت ارز تعیین می‌شود و وقتی قیمت ارز در حال افزایش است، بانک مرکزی در این بازار ارز تزریق می‌کند و به عبارتی، عرضه ارز را افزایش می‌دهد تا قیمت را مهار ‌کند.

وی افزود: در اقتصاد ما، بازار ارز یک ویژگی بسیار اساسی و مهم دارد که به این ویژگی توجه نمی‌شود. یعنی وقتی ما از بازار حرف می‌زنیم، می‌گوییم بازار یک طرف عرضه و یک طرف تقاضا دارد. اما فراتر از این، اگر ما بخواهیم بازار را بشناسیم باید بازیگران بازار را بشناسیم.

صمصامی با طرح این پرسش که در طرف عرضه ارز، عرضه‌کنندگان ارز در این بازار چه کسانی هستند؟ خاطرنشان کرد: در این بازار افرادی هستند که باید ارز خود را به بانک مرکزی یا به سامانه نیما ارائه کرده و بفروشند چرا که طبق قانون و بخشنامه‌های بانک مرکزی تمام صادرکنندگان ارز خود را باید در سامانه نیما عرضه کنند، در حالی که در این میان تعداد زیادی ارز خود را به سامانه نیما نمی‌آورند و مستقیما به بازار آزاد عرضه می‌کنند.

وی یادآور شد: البته بانک مرکزی در سال‌های اخیر سعی کرده که نرخ ارز را در سامانه نیما و بازار آزاد یکی کند تا صادر‌کننده تشویق شود که ارز خود را بیاورد که به نظر من، این امر دارای نقاط ضعفی است. اگرچه ورود ارز امسال و پارسال تا حدودی بهتر شده است. این اقتصاددان درباره طرف عرضه بازار ارز اضافه کرد: وقتی صحبت از عرضه ارز در این سطح است، از یکسو بحث قاچاق مطرح می‌شود که سودجویان کالا قاچاق کرده و ارز خود را عرضه می‌کنند تا به فروش برسانند و از سوی دیگر، شاهد ارزهای خانگی و سفته‌بازان هستیم که این افراد ارزهای خود را نگه داشته‌اند تا هر زمان خواستند با سفته‌بازی، آن را به فروش برسانند.

اخبار مرتبط