اما پیش از اینکه بتوان اقدامات و سیاست‌های کشورهای مختلف در راستای اقتصاد مقاومتی را بررسی کرد، ابتدا باید به تبیین مفهوم اقتصاد مقاومتی پرداخت. به گفته متخصصان، اقتصاد مقاومتی صرفا شامل راهبردهایی نیست که فقط هنگام فشار یا تهدید دشمن چاره‌ساز باشد یا فقط به‌عنوان یک استراتژی تحریم مطرح شود. طبق تعریف صاحب‌نظران، اقتصاد مقاومتی یک اقتصاد فعال و پویاست، نه یک اقتصاد منفعل و بسته. اقتصاد مقاومتی برای دفع موانع پیشرفت و کوشش در مسیر حرکت تعریف می‌شود. به عقیده آنها، اقتصاد مقاومتی را می‌توان قدرت از عهده برآمدن معنی کرد. یعنی در تعریف، اقتصادی را مقاوم گویند که بتواند از شوک‌های وارد شده به آن خارج شود و احتمال عمیق‌تر شدن بحران مالی در آن کم و حداقل کردن آثار بحران در آن مطرح باشد. شرایط فعلی کشور ما که با انواع و اقسام تحریم‌ها مواجه شده است، محققانی از دانشگاه امام صادق (ع) را به انجام پژوهشی برای بررسی تجربیات کشورهای مختلف در حوزه مقاوم‌سازی اقتصاد ترغیب کرده است.

در این مطالعه، پژوهشگران با استفاده از روش مطالعات اسنادی-کتابخانه‌ای و با روشی توصیفی-تحلیلی، تجربه‌ها و اقدامات کشورهای مختلف را در این خصوص، واکاوی کرده و درنهایت جهت الگوسازی بهتر برای پیاده‌سازی اقتصاد مقاومتی در ایران ایده‌هایی را مطرح کرده‌اند. بنا بر یافته‌های این پژوهش، اقتصاد مقاومتی صرفا یک برنامه کوتاه‌مدت و استراتژی مقابل تحریم نیست، بلکه یک فرآیند و راهبرد کلان است و باید در یک چارچوب نظام‌مند برای تدوین این راهبرد تلاش کرد. محمد سلیمانی، استادیار و پژوهشگر دانشگاه امام صادق و همکارش در این رابطه می‌گویند: «استفاده از تجربیات کشورهای موفق در حوزه مقاوم‌سازی اقتصاد می‌تواند در شکل‌گیری راهبرد اقتصاد مقاومتی موثر باشد. مطالعه ما نشان می‌دهد که بسیاری از کشورها جهت رسیدن به اهداف خود، اقدامات و سیاست‌هایی را پیاده کرده‌اند که در راستای مقاوم‌سازی اقتصاد و مولفه‌های اصلی اقتصاد مقاومتی بوده است». به گفته آنها، «بومی‌سازی این تجربیات می‌تواند زمینه‌ساز تحقق برخی از عوامل افزایش مقاومت و انعطاف‌پذیری اقتصاد ازجمله رفع وابستگی بودجه دولت و نیازهای ارزی کشور به درآمدهای نفتی، تخفیف مشکل بیکاری، افزایش نقش مردم در اقتصاد، مدیریت بهینه انرژی و ایجاد چارچوب بهینه برای تعامل با سایر کشورها باشد».

طبق یافته‌های این تحقیق، آشنایی با تجربه دیگران، زمینه‌ای برای جلوگیری از تکرار اشتباه‌های آنها و به‌کارگیری روش‌های صحیح با توجه به امکانات کشور را فراهم می‌کند. درواقع با استفاده از تجارب کشورهای مختلف می‌توان الگوی عملیاتی و متناسب با اقتصاد ایران را استخراج کرد و به اقتصادی مقاومتی دست یافت که در برابر انواع مشکلات مقاومت خواهد کرد.

سلیمانی و همکارش در مورد تجربه برخی از کشورها در راستای مولفه‌های مورد اشاره، می‌گویند: «طبق یافته‌های ما، تجربیات و راهکارهای کشورهای مورد مطالعه شامل موارد زیر بوده است:

۱) ژاپن و آلمان: مردمی کردن اقتصاد و فعال کردن بخش خصوصی

۲) برزیل، کره‌جنوبی و مالزی: حمایت از تولید ملی

۳) انگلستان: مدیریت مصرف

۴) مالزی: مدیریت منابع ارزی

۵) نروژ: کاهش وابستگی به صنعت نفت

۶) هند و چین: رویکرد اقتصاد دانش‌بنیان»

این نتایج علمی-پژوهشی که در صورت به‌کارگیری صحیح در حوزه کلان اقتصاد کشور، می‌تواند مفید واقع شود، در فصل‌نامه «سیاست‌های مالی و اقتصادی» متعلق به معاونت امور اقتصادی وزارت امور اقتصادی و دارایی منتشر شده‌اند.

اخبار مرتبط