آمار حراج هفته بیست و سوم نشان می‌دهد بانک‌ها پس از یک ماه و نیم که در بازار خرید و فروش اوراق بیشتر از آنکه خریدار باشند، تماشاگر بودند، دوباره به میدان آمدند و در هفته جاری ۲/ ۱ هزار میلیارد تومان اوراق دولتی خریداری کردند. در مجموع اوراق دولتی فروخته‌شده در مدت ۲۳ هفته، ۸/ ۷۲ هزار میلیارد تومان بوده است.

اوراق دو ساله در صدر فروش

بررسی‌ها نشان می‌دهد در آخرین حراج انجام شده در هفته جاری، دو اوراق با نام‌های «اراد ۴۹» و «اراد ۵۴» به فروش رسیده است. براساس گزارش بانک‌مرکزی چهار بانک سفارش‌های‌ خود را به ارزش ۲/ ۱ هزار میلیارد تومان ارسال کردند. وزارت امور اقتصادی و دارایی نیز با فروش ۹/ ۴۶ میلیارد تومان اوراق اراد۴۹ با نرخ بازده تا سررسید ۲۱ درصد و حدود ۱/ ۱ هزار میلیارد ریال اوراق اراد۵۴ با نرخ بازده تا سررسید ۲۰ درصد (در مجموع به ارزش ۲/ ۱ هزار میلیارد تومان) موافقت کرد.

اوراق اراد ۴۹ یک اوراق سه ساله با سررسید در شهریور ۱۴۰۲ و اوراق اراد ۵۴ یک نوع اوراق دوساله با سررسید در آذر ۱۴۰۱ است. بررسی‌ها نشان می‌دهد از زمان عرضه اوراق اراد ۴۹، یعنی از ۱۲ شهریور، تقریبا هر هفته این اوراق عرضه شده که در مجموع تاکنون ۶/ ۱ هزار میلیارد تومان از این اوراق فروخته شده است. البته بررسی‌ها نشان می‌دهد این اوراق بیشتر در فرآیند خارج از حراج و در بورس تقاضا داشته است. اما اراد ۵۴ که یک اوراق دو ساله است، در سه حراج عرضه شده که در مجموع ۵/ ۱ هزار میلیارد تومان فروخته شده است. نکته قابل‌توجه این است که این اوراق دوساله بیشتر در بازار بانک‌ها و موسسات مالی طرفدار داشته است. این نکته نشان می‌دهد بانک‌ها بیشتر طرفدار اوراق کوتاه‌مدت‌تر هستند. از سوی دیگر، از حراج اول مرداد ماه به بعد، اوراق دو ساله با سود در سررسید ۲۰ درصد عرضه شد و پس از آن دیگر سود این اوراق افزایشی نداشته است. سود اوراق سه ساله نیز از ۲۵ شهریور به ۲۱ درصد رسیده که پس از آن تغییری نداشته است. به‌نظر می‌رسد تلاش بانک‌ها برای متقاعد کردن دولت برای افزایش سود این اوراق به نتیجه‌ای نرسیده است.

فعالیت مجدد بانک‌ها در حراج اوراق

بررسی‌ها نشان می‌دهد تقریبا از ۲۵ شهریور به بعد یعنی ۶ حراج گذشته، بانک‌ها نقش کمرنگی در حراج بین بانکی نشان دادند. در برخی هفته‌ها هیچ تقاضایی برای خرید اوراق دولتی ثبت نکردند. این درحالی است که پیش از این بانک‌ها از حراج اوراق دولتی به خوبی استقبال کرده بودند و در برخی هفته‌ها تنها بازیگران این بازار به شمار می‌آمدند. عدم تمایل بانک‌ها برای خرید این اوراق، نگرانی‌ها را برای عدم تامین بودجه جاری کشور بیشتر می‌کرد. اما در هفته جاری به‌نظر می‌رسد بانک‌ها مجددا به صحنه بازگشتند و با تقاضای ۲/ ۱ هزار میلیارد تومانی رکورد یک ماه و نیم گذشته را شکستند. نکته قابل‌توجه این است که تا هفته پانزدهم حراج اوراق دولتی، بانک‌ها تقاضای بالایی برای خرید اوراق داشتند اما وزارت اقتصاد با بخشی از این تقاضا موافقت می‌کرد. اما از هفته شانزدهم به بعد، تقاضای بانک‌ها با کاهش مواجه شد اما هر تقاضایی که بانک‌ها داشتند با موافقت وزارت اقتصاد مواجه شده است.

نتیجه حراج ۲۳ هفته اوراق دولتی

براساس آمار منتشر شده از سوی بانک‌مرکزی، در مدت ۲۳ هفته حراج اوراق دولتی در مجموع ۸/ ۷۲ هزار میلیارد تومان اوراق دولتی به فروش رسیده است. برخی از کارشناسان اقتصادی پیش‌بینی کرده بودند دولت می‌تواند ۱۵۰ هزار میلیارد تومان از کسری بودجه خود را با فروش اوراق دولتی جبران کند. در نتیجه اگر در مدت ۳۰ هفته بتواند در هر هفته ۵ هزار میلیارد تومان اوراق به فروش برساند، به هدف خود رسیده است. اما این هدف‌گذاری تا هفته پانزدهم اجرایی شد. در واقع تا پایان شهریور حدود ۷۰ هزار میلیارد تومان از اوراق به فروش رسید. اما با شروع مهرماه بازار فروش اوراق کساد شد به‌طوری که در مدت ۷ هفته تنها حدود ۳ هزار میلیارد تومان از این اوراق به فروش رسیده است. بنابراین به‌نظر می‌رسد دولت برای تامین کسری بودجه در نظر گرفته شده، باید اقداماتی برای جذاب‌تر شدن بازار این اوراق انجام دهد. در غیر این صورت احتمالا برای تامین کسری بودجه نیازمند منابع پر هزینه‌تری مانند بانک‌مرکزی است.  علاوه بر روش حراج اوراق دولتی که با کارگزاری بانک‌مرکزی انجام می‌شود، وزارت اقتصاد می‌تواند اوراق خود را در بازار فرابورس نیز عرضه و در این بازار به فروش برساند. در برخی از هفته‌های اخیر فروش اوراق در بورس بهتر از بازار بین‌بانکی بوده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد از ۸/ ۷۲ هزار میلیارد تومان فروش اوراق دولتی، حدود ۵/ ۴۸ هزار میلیارد تومان آن با مکانیزم حراج و توسط بانک‌ها خریداری شده و ۳/ ۲۴ هزار میلیارد تومان آن در بازار فرابورس فروخته شده است. البته در حراج هفته جاری فروشی برای اوراق در بازار فرابورس ثبت نشده است.

 

اخبار مرتبط