آیا رفرم اقتصادی در دوره بحران ممکن است؟
چالشهای اقتصادی نامزد دموکرات
از سوی دیگر مرور تجربههای گذشته نشان میدهد ایجاد رفرم اقتصادی، موضوعی که بایدن وعده آن را داده است، در دورههای بحران غیرممکن نیست و بایدن میتواند مانند اسلاف دموکرات خود مانند اوباما، از بحران اقتصادی کنونی سربلند خارج شود.
قدم اول بایدن؛ کنترل ویروس
در صورتی که در انتخابات ماه آینده موج آبی صحنه سیاست آمریکا را فرابگیرد و این حزب بتواند کنترل کاخ سفید و کنگره را نیز در دست بگیرد، بسیاری انتظار دارند که وعدههای تحول اقتصادی که بایدن قول آنها را داده است، با تاخیر به اجرا در بیاید. در حقیقت کارشناسان بر این باورند که بایدن در ابتدای مسیر ریاستجمهوری خود قبل از هر اقدامی برای تحولات اساسی در اقتصاد آمریکا باید ویروس کرونا را تحت کنترل دربیاورد.
اگرچه بسیاری معتقدند که پیروزی بایدن در انتخابات سوم نوامبر میتواند واکنش آمریکا را به پاندمی کرونا با تحول اساسی روبهرو کند، اما نامزد حزب دموکرات باید اعتماد عمومی را به مردم این کشور بازگرداند تا از این طریق بتواند فعالیتهای تجاری را به حالت نرمال قبل از آغاز پاندمی برساند. به نظر میرسد کمپین جوبایدن نیز به خوبی به این موضوع آگاهی دارد. جاردبرنشتاین مشاور اقتصادی بایدن در نشستی و در جواب این سوال که دولت جدید چگونه میتواند مجموعه گستردهای از اولویتهای اقتصادی را مدیریت کند، گفت: تصور یک ریکاوری اقتصادی پایدار و قدرتمند بدون تحت کنترل درآوردن ویروس بسیار سخت است و به همین دلیل غلبه بر پاندمی قدم اول دولت جدید خواهد بود.
قدم دوم؛ بسته حمایتی
برنشتاین پس از ذکر قدم اول اقتصادی بایدن، دومین گام دولت احتمالی بایدن را نیاز به تصویب بسته حمایتی جدید عنوان کرد؛ بستهای که میتواند طی رکود کنونی به کمک خانوارها و کسبوکارها بیاید. مذاکرات بسته حمایتی میان دولت ترامپ و نمایندگان کنگره، با فراز و نشیبهای بسیاری روبهرو بوده است و تحلیلگران پیشبینی میکنند در صورت پیروزی بایدن در انتخابات ماه نوامبر، احتمال تصویب بسته حمایتی جدید در ابعادی بزرگتر افزایش خواهد یافت. همچنین برنشتاین در ادامه صحبتهای خود از ضرورت اجرای برنامهای ماندگار و طولانیمدت در راستای سرمایهگذاری در بخش انرژیهای پاک تاکید کرد.
برنشتاین در ادامه صحبتهای خود گفت تمرکز بر کنترل ویروس کرونا و رکود اقتصادی کنونی، مانع دستیابی به برخی از اهداف بلندمدت نیست. به عنوان مثال افزایش هزینهها و بهبود برنامههای مراقبت از کودکان میتواند سبب شود تا والدین آنها با سرعت بیشتری به بازار کار بازگردند و همچنین سرمایهگذاری در زیرساختها نیز میتواند به بازگشت شغلهای از دست رفته بینجامد.
وضعیت اقتصادی ایالاتمتحده دو هفته مانده به برگزاری انتخابات به این معناست که بایدن قبل از پیگیری آرمانهای اقتصادی خود، باید در راستای بهبود عواقب پاندمی کرونا در اقتصاد چارهای بیندیشد. عواقبی مانند از دست رفتن ۲۲ میلیون شغل و صنایع عمدهای که اکنون با ضعف تقاضا مواجه شدهاند.
میراث اقتصادی کرونا و ترامپ
میراث اقتصادی ترامپ و کرونا سبب به وجود آمدن طیف وسیعی از مشکلات در اقتصاد ایالاتمتحده شده است؛ اکنون یافتن شغل به مراتب سختتر از گذشته است، ظرفیت تولید بزرگترین اقتصاد جهان کاهش پیدا کرده است و بسیاری از خانوارها و مشاغل با کاهش درآمد مواجه شدهاند. کارشناسان اقتصادی بر این باورند که این عوامل سبب خواهند شد تا میزان هزینه خانوارها کاهش پیدا کند، سطح سرمایهگذاری کمتر شود و همچنین میزان ریسکپذیری در بازارها نیز با افت مواجه شود و همه این موضوعات شکافهایی است که کم کم خود را در اقتصاد آمریکا نشان خواهد داد.
در حقیقت اکنون زمان آن است که این تصمیم گرفته شود که آیا دلارهای دولتی باید صرف کمک مستقیم به خانوارها و کسبوکارها شود یا میتواند صرف رفرمهای استراتژیک برای تاثیرات بلندمدتتر شود. بایدن با ارائه برنامهای با عنوان Build Back Better وعده داده است که حدود ۲ هزار میلیارد دلار را صرف سرمایهگذاری در بخش انرژیهای پاک خواهد کرد؛ پولی که منبع آن نیز از طریق افزایش نرخ مالیاتها تامین خواهد شد.
رفرم در بحران غیرممکن نیست
با اینکه برخی از تحلیلگران اعتقاد دارند که رفرم اقتصادی بزرگ طی دورههای بحرانی امری غیرممکن است، اما گروه دیگری از کارشناسان با تکیه بر تجربیات گذشته چنین امری را غیرممکن نمیدانند. به عنوان مثال باراک اوباما زمانی که در سال ۲۰۰۹ به ریاست جمهوری برگزیده شد، شوک بزرگ مالی و همچنین رکود اقتصادی را به عنوان میراثی از قبل دریافت کرده بود.
اما در نهایت اوباما یک سال بعد موفق شد با کمک کنگرهای که تحت کنترل دموکراتها بود، قانون اوباماکر یا همان لایحه حفاظت از بیمار و مراقبت مقرون به صرفه را به تصویب برساند. اکنون نیز در صورت پیروزی بایدن او باید به سرعت هم در راستای کنترل اپیدمی و هم در مسیر آرمانهای اقتصادی خود گام بردارد. در این صورت بحران کنونی میتواند نقطه عطفی در مسیر تغییر شکل اقتصاد آمریکا باشد؛ اقتصادی که در آن فرصتهای بیشتری برای طیف وسیعی از شهروندان آمریکایی در آن وجود دارد، شکاف اقتصادی سفیدپوستان و سیاهپوستان در آن کمتر است و همچنین اتکای بیشتری بر مصرف انرژیهای پاک دارد.
ابهام پیشروی بایدن
شاید بزرگترین ابهام اقتصادی پیشروی بایدن میزان طول کشیدن پاندمی کرونا است.
با توجه به اینکه هنوز زمان مشخصی برای استفاده از واکسن این ویروس تعیین نشده است و از طرفی بسیاری از اقتصاددانان ریکاوری اقتصادی را به طور مستقیم وابسته به مسیر کرونا میدانند، اکنون مهمترین عامل زمان کنترل و بازگشتن اعتماد به مردم است. با این حال اقتصاددانان انتظار دارند که میزان تولید ناخالص داخلی آمریکا احتمالا تا پایان سال ۲۰۲۱ در سطحی پایینتر از قبل از آغاز پاندمی کرونا باقی خواهد ماند. حال بایدن باید هر دو ماموریت کنترل بر ویروس کرونا و همچنین حرکت به سوی وعدههای اقتصادی خود را به طور همزمان مدیریت کند. موضوعی که میتواند تاثیرات بزرگی چه در اقتصاد آمریکا و چه در بازارهای بورس و فلزات ارزشمند از جمله طلا داشته باشد.