برای بهبود اقتصاد چه باید کرد؟
«علاج در زمینه مسائل اقتصاد را ما در این دو، سه ساله مرتبا تکرار کردهایم؛ علاج این است که تکیه کنیم و متمرکز بشویم بر مساله تولید و جلوگیری از سقوط پیدرپی ارزش پول ملی و بستن رخنهها. رخنههایی وجود دارد که گاهی کارهای خوبی هم که در کشور انجام میگیرد، این رخنهها مانع میشود؛ مثل قاچاق، مثل واردات بیرویه و بعضی از فسادهای مالی؛ اینها رخنه است.» اینها بیانات اخیر مقاممعظم رهبری است که در ارتباط تصویری با مراسم مشترک دانشآموختگی دانشجویان دانشگاههای افسری نیروهای مسلح عنوان کردند.
اگر نگاهی بیندازیم به کلیدواژههای «تمرکز بر مساله تولید»، «جلوگیری از سقوط پیدرپی ارزش پول ملی»، و «بستن رخنهها»، در این سخنان میفهمیم که مقام معظم رهبری بهخوبی چالشهای امروز اقتصاد ایران را دریافتهاند و نسبت به آن هشدار دادهاند. اما راهحل چیست و برای برونرفت از این وضعیت چه باید کرد؟
مهدی پازوکی، اقتصاددان و استاد دانشگاه در اینباره به «ایبنا» گفت: قطعا سیاستهای کلان کشور باید در جهت حمایت از تولید و حفظ ارزش پول ملی باشد ولی این مهم است که این عمل با چه مکانیزمی قرار است اتفاق بیفتد؛ بهنظر من، اقتصاد امروز ایران در گرو سیاست است. ما چه بخواهیم و چه نخواهیم اقتصادمان از جهان خارج تاثیر میپذیرد و نهتنها اقتصاد ما، بلکه اقتصاد تمامی ممالک کشورهای جهان حتی کشورهای توسعهیافته با مسائل جهانی و تحولات سیاسی گره خورده است. وی بسیاری از مشکلات امروز اقتصادی را ناشی از تغییر در تعاملات بینالمللی دانست و با ذکر مثالی ادامه داد: وقتی ما برجام را در سال ۹۴ پذیرفتیم، روند شاخصهای اقتصادی از جمله رشد اقتصادی مثبت شد، تولید ملی افزایش یافت و نرخ تورم روندی کاهنده در پیش گرفت، بنابراین مسائل سیاسی در افزایش یا کاهش تولید ملی نقش بسزایی دارد و اگر سیاستمداران کلان کشور ما هوشمند باشند و بتوانند سیاست را در خدمت اقتصاد و توسعه اقتصادی کشور قرار دهند، قطعا ما میتوانیم بار دیگر تولید ملی را افزایش دهیم.
این کارشناس اقتصادی تقویت سیاست خارجی را راهی برای تعامل اقتصادی بهتر با دنیا دانست و تصریح کرد: در این صورت، میتوانیم ثبات و امنیت اقتصادی را به اقتصاد کشور برگردانیم و مسلما میتوانیم ارزش پول ملی خود را حفظ کنیم؛ چراکه ارزش پول ملی بستگی به ثبات و امنیت اقتصادی و بالا رفتن توان تولیدی کشور دارد. وی به شرایطی که پس از خروج از برجام ناگزیر پیشآمد اشاره و اظهار کرد: متاسفانه در اردیبهشت سال ۹۷ که آمریکا بهطور رسمی از برجام خارج شد، شاخصهای اقتصادی ما روندی متفاوت در پیش گرفت که استراتژی ما را تغییر داد. پازوکی دلیل تاثیر اقتصاد آمریکا بر دیگر نقاط جهان را ناشی از ظرفیت بزرگتر این کشور دانست و گفت: اقتصاد آمریکا بهدلیل توان اقتصادی که در جهان اول دارد و به تنهایی ۲۵ درصد تولید ناخالص ملی جهان را تولید میکند، به همین خاطر پول آن ارزش بالایی بهعنوان معتبرترین ارز بینالمللی دارد. وی درباره رخنههایی که مقام معظم رهبری نسبت به آنها هشدار دادهاند، با بیان اینکه مشکل اصلی ما نظام تصمیمگیری است، یادآور شد: در مدیریت کشور همهچیز باید در خدمت افزایش تولید باشد. یک رویکرد همهجانبه به رونق تولید، بهطوری که حتی وزارتخارجه ما که حدودا در بیش از ۶۰ کشور دنیا دارای نماینده است، باید از ظرفیت خود در خدمت رونق تولید داخلی استفاده کند. شاید نوسانات ارزش پول ملی یکی از بارزترین تاثیرهای اقتصاد بینالملل بر اقتصاد یک کشور است. پازوکی در اینباره تاکید کرد: امروز عمدهترین چیزی که میتواند به حفظ ارزش پول ملی ایران کمک کند ثبات و امنیت اقتصادی است که به مدیریت داخلی کشور بازمیگردد که نیازمند جدیت بیشتر در نظام تصمیمگیریهاست. پازوکی درباره نقش بانک مرکزی در بهبود وضعیت کلان اقتصادی هم با اشاره به دشواری مبادلات مالی خارجی با ایران خاطرنشان کرد: ما اکنون ارز زیادی در خارج از کشور و در کشورهایی همچون کرهجنوبی و چین داریم که باید اینها را بازپس بگیریم، بنابراین نظام پولی، بانکی و مالی ما باید در راستای مدیریت ارزش پول و ورود سرمایه به بخش تولید ملی، این پولها را وصول کند.