مطالبه بانکی ایران از عراق
افزایش عرضه در نیما
بانک مرکزی دیروز خبر داد که عرضه ارز در سامانه نیما طی روز دوشنبه افزایش قابل توجهی داشته است. به گزارش روابط عمومی بانک مرکزی، روز دوشنبه مورخ ۳۰ تیرماه ۱۳۹۹ حدود ۳۴۲ میلیون دلار در سامانه نیما عرضه شد که نسبت به روز قبل از آن، حدود ۱۳۱ درصد رشد داشته است. در واقع روز یکشنبه حدود ۱۴۸ میلیون دلار عرضه ارز در نیما رخ داد. این در حالی است که بانک مرکزی پیشتر در اطلاعیه‌ای خبر داده بود که در ۲ روز ابتدای هفته، حدود ۳۰۰ میلیون دلار در بازار نیما عرضه شده است، در نتیجه یک جهش قابل توجه در روز دوشنبه، با توجه به پایان مهلت صادرکنندگان برای رفع تعهد ارزی به‌وجود آمد. عرضه روز دوشنبه بیش از ۲ برابر عرضه‌های روز شنبه و یکشنبه بوده است. همچنین بانک مرکزی در این اطلاعیه اعلام کرد که بخش عمده‌ای از عرضه دوشنبه به درهم اختصاص داشت که ۴۸۱ میلیون درهم در حدود قیمتی ۴۸۰۰ تومان بوده است. بانک مرکزی در اطلاعیه دیروز، متوسط نرخ فروش دلار در این سامانه را اعلام نکرد، اما روز دوشنبه در اطلاعیه‌ای نرخ فروش دلار را ۱۸ هزار و ۳۰۰ تومان اعلام کرده بود. در نتیجه، اگر میزان درهم عرضه شده را به دلار تبدیل کنیم، حدود ۱۲۶ میلیون دلار به درهم اختصاص داشته که تقریبا ۳۷ درصد از عرضه کل می‌شود.
خبر سیاسی ارزی
خبر دومی که روز گذشته بانک مرکزی منتشر کرد، آخرین وضعیت توافق ارزی با عراق بود. در سفر اخیر وزیر امورخارجه به عراق، مدیرکل بین‌الملل بانک مرکزی نیز برای انجام مذاکرات بانکی همراه هیات ایرانی بود. به گزارش روابط عمومی بانک مرکزی، حمید قنبری، مدیرکل بین‌الملل بانک مرکزی درباره مذاکرات این سفر گفت: «در این دیدار مذاکرات مفید و سازنده‌ای با طرف عراقی انجام گرفت که نتایج آن در سفر نخست‌وزیر عراق و هیات همراه به تهران نهایی می‌شود.» قنبری افزود: «انتظار می‌رود در صورت تحقق این امر، حجم قابل توجهی از منابع ارزی که به چندین میلیارد دلار می‌رسد، وارد بازار شده و بخش زیادی از تقاضای ارز از این محل پوشش داده خواهد شد.» سال گذشته تفاهم‌نامه روابط بانکی و مالی میان روسای بانک‌های مرکزی دو کشور به امضا رسیده بود و به گفته قنبری، مذاکرات روز یکشنبه، در ادامه تفاهم‌نامه یاد شده و سفر ماه گذشته رئیس‌کل بانک مرکزی صورت گرفته است. اما عراق در کجای تجارت ایران ایستاده است؟ برای شناسایی جایگاه عراق در تجارت ایران، مراجعه به آمار گمرک کمک‌کننده است. در ۲ ماه ابتدایی سال‌جاری، میزان صادرات ایران به عراق معادل ۱/ ۱ میلیارد دلار بوده که پس از چین، دومین مقصد کالاهای ایرانی به حساب می‌آمد. ارزش صادرات ایران نسبت به مدت مشابه سال گذشته، حدود ۳۹ درصد رشد را نشان می‌دهد.
در مورد رقم طلب ایران از عراق نیز پیشتر برخی دولتمردان رقم ۵ میلیارد دلار را اعلام کرده‌اند، اما برخی فعالان اقتصادی اعداد پایین‌تر را دقیق می‌دانند. مثلا حمید حسینی عضو هیات مدیره اتاق ایران و عراق، پیشتر اعلام کرد که رقم دقیق طلب ایران از عراق معادل ۵/ ۳ میلیارد دلار است. حتی اگر فرض کنیم که به همین میزان منابع ایران در عراق مسدود است، باز هم رقم قابل توجهی است، چراکه در یک حالت خوش‌بینانه، سهم دولت از درآمدهای ارزی بین ۷ تا ۸ میلیارد دلار است. در واقع منابع ایران در عراق، معادل نصف درآمد نفتی دولت در سال‌جاری است. به همین دلیل، این حجم از منابع در صورت آزادسازی، می‌تواند نقش مهمی در بازیگری بانک مرکزی در بازار ارز ایفا کند. البته احتمالا برای برخی این شبهه وجود دارد که با تبادل دلار با غذا و کالاهای اساسی، بانک مرکزی چطور می‌تواند به ذخایر ارزی بیشتری دست یابد؛ پاسخ اینجاست که با واردات کالاهای اساسی از طریق ذخایر مسدود شده، بانک مرکزی دسترسی بیشتری به ذخایر موجود خواهد داشت.
