«دنیای‌اقتصاد» بررسی کرد
سرایت کرونا به بازارها
نوسان شدید ارز در دوره پساکرونا
قیمت دلار در بازار داخلی پس از اعلام رسمی ویروس کرونا در روز چهارشنبه ۳۰ بهمن نسبت به همان بازه قبل از این روز نوسان بیشتری را نشان می‌دهد. با توجه به دو روز تعطیل، پس از آخرین روز ماه بهمن، ۹ روز کاری، اسکناس پشت سبز در بازار قیمت خورده است.
قیمت دلار در بازار داخلی و ۹ روز کاری قبل از اعلام رسمی ورود ویروس در کشور، ۱۳ هزار و ۸۹۰ تومان بوده است. با اینکه قیمت ارز در کشور طی این مدت تحت‌تاثیر مواردی از جمله پیوستن ایران به لیست سیاه گروه ویژه اقدام مالی (FATF)، انتخابات مجلس شورای اسلامی و نوسانات بازارهای جهانی نیز قرار داشت، اما مهم‌ترین موضوع تاثیرگذار بر بازارهای داخلی را می‌توان تهدیدهای ورود کرونا به کشور دانست. در ۹ روز منتهی به چهارشنبه ۳۰ بهمن بزرگ‌ترین نوسان روزانه قیمت دلار در کشور مربوط به دوشنبه ۲۸ بهمن بود که اسکناس آمریکایی نسبت به روز گذشته ۲۰۰ تومان افزایش پیدا کرده بود؛ این درحالی است که پس از تایید ابتلای شهروندان ایرانی به کرونا می‌توان تلاطم بیشتر را در این بازار مشاهده کرد؛ موضوعی که نشان‌دهنده بی‌ثباتی در قیمت‌ها و تاثیر معنادار نگرانی‌های ویروس کرونا بین مبادله‌گران دلار است. در روزهای شیوع ویروس کرونا در کشور، نوسانات دلار در کشور حداقل برای ۳ روز بیشتر از ۲۰۰ تومان بوده است.
بالاترین نوسان روزانه اسکناس ارز آمریکایی مربوط به شنبه ۱۰ اسفند است‌که قیمت دلار با کاهش ۸۱۰ تومانی مواجه شد.
برای تایید نوسانات بیشتر در بازار ارز کشور، پس از شیوع ویروس کرونا، می‌توان از شاخص «انحراف از معیار» استفاده کرد. این شاخص در ریاضیات یکی از شاخص‌های پراکندگی است که نشان می‌دهد به‌طور میانگین، داده‌ها چقدر از مقدار متوسط فاصله دارند. به زبان ساده‌تر هر گاه مقدار انحراف معیار یک بازه زمانی بیشتر از بازه زمانی دیگر باشد، این امر نشان‌دهنده بی‌ثباتی بیشتر در آن بازار است.
محاسبات نشان می‌دهد انحراف معیار قیمت دلار در بازار داخلی در روزهای پس از اعلام رسمی شیوع ویروس کرونا در کشور ۴۰۵ تومان است.
به نوعی می‌توان گفت قیمت طلا در روزهای شیوع کرونا در کشور، به‌طور میانگین در هر روز ۴۰۵ تومان نوسان قیمت داشته است. این درحالی است که در همین بازه زمانی قبل از اعلام ورود ویروس کرونا، انحراف معیار قیمت دلار در کشور ۱۹۱ تومان بوده است. پس می‌توان نتیجه گرفت که اعلام شیوع کرونا در کشور تاثیر بسیار معناداری در بازار دلار داشته است و مقدار انحراف از معیار روزانه این ارز پر اهمیت در روزهای پر تنش شیوع ویروس کرونا، بیشتر از ۲ برابر بازه زمانی مشابه قبل از اعلام مقامات رسمی بوده است. به‌طور دقیق‌تر میزان نوسانات قیمت دلار در کشور پس از اعلام رسمی شیوع ویروس کرونا در کشور به‌طور میانگین، روزانه ۱۱۲ درصد افزایش داشته است.
وضعیت نوسان بازار سکه
می‌توان انتظار داشت که بازار سکه نیز به تبعیت از نوسان بالای قیمت دلار در روزهای شیوع ویروس چینی در کشور، پرتلاطم بوده باشد. آمارها چنین فرضیه‌ای را تایید می‌کند. بالاترین نوسان روزانه قیمت سکه در روزهایی که هنوز خبر ورود این ویروس توسط مسوولان اعلام نشده بود، مربوط به روز شنبه، ۲۶ بهمن ماه است که قیمت سکه نسبت به پنج‌شنبه هفته قبل از خود ۱۰۰ هزار تومان افزایش پیدا کرده بود. اما پس از روز کانونی، یعنی چهارشنبه ۳۰ بهمن، مقدار نوسانات روزانه قیمت سکه به‌طور چشمگیری افزایش پیدا کرد.
۵ روز از ۹ روز کاری پس از اعلام ورود ویروس به کشور، نوسان قیمت سکه به‌طور روزانه از ۱۰۰ هزار تومان بیشتر بوده است. روز سوم اسفند ماه، یعنی ۲ روز کاری بعد از اعلام رسمی، سکه با جهشی چشمگیر، در یک روز ۵۱۰ هزار تومان افزایش قیمت را تجربه کرد و به قیمت ۵ میلیون و ۸۸۰ هزار تومان رسید. این افزایش قابل‌توجه، باعث شد که قیمت سکه دو روز پس از آن، برای اولین بار از مرز ۶ میلیون تومان عبور کند. همچنین در روزهای دیگر بازه زمانی شیوع ویروس در کشور، سکه نوسانات ۳۷۰ هزار تومانی، ۲۷۰ هزار تومانی و ۲۳۰ هزار تومانی را نیز تجربه کرده است.
با استفاده از شاخص انحراف از معیار نیز می‌توان مشاهده کرد که به‌طور میانگین، بی‌ثباتی قیمت سکه پس از ورود ویروس کرونا به کشور، به چه مقدار نسبت به بازه زمانی یکسان قبل از اعلام این خبر افزایش پیدا کرده است. محاسبات نشان می‌دهد، شاخص انحراف معیار برای ۹ روز کاری پس از اعلام شیوع ویروس کرونا در کشور، حدود ۲۲۰ هزار تومان در روز است. این عدد نشان می‌دهد، قیمت سکه در دوره بعد از کرونا، به‌طور میانگین روزانه حدود ۲۲۰ هزار تومان نوسان داشته است.
این درحالی است که مقدار انحراف از معیار در بازه زمانی یکسان، قبل از اعلام رسمی وزارت بهداشت، فقط ۸۵ هزار تومان بوده است. به عبارتی مقدار نوسان قیمت روزانه سکه، به‌طور میانگین در بازه پس از ورود کرونا به کشور ۱۵۰ درصد افزایش پیدا کرده است. این موضوع نشان می‌دهد سکه نسبت به دلار واکنش شدیدتری به خبر شیوع ویروس کرونا در کشور داشته است. البته نباید تاثیر نوسانات قابل‌توجه قیمت اونس جهانی بر بازار داخلی سکه را از یاد برد.
واکنش طلای ۱۸ عیار
سومین بازاری که نحوه واکنش آن نسبت به خبر رسمی شیوع ویروس کرونا به کشور، مورد ارزیابی قرار می‌گیرد، بازار طلای ۱۸ عیار است. سری زمانی قیمتی طلای ۱۸ عیار در دو بازه زمانی مورد ارزیابی، یعنی روزهای بعد از اعلام رسمی شیوع ویروس کرونا در کشور و بازه زمانی مشابه قبل از ۳۰ بهمن، نشان می‌دهد مقدار نوسان قیمت طلای ۱۸ عیار نیز افزایش قابل توجهی داشته است. انحراف معیار قیمت طلا در روزهای قبل از اعلام خبر رسمی ورود ویروس کرونا به کشور، ۱۰ هزار و ۶۰۰ تومان بوده است؛ این آمار نشان می‌دهد قیمت طلا به‌طور میانگین در روزهای قبل اعلام خبر حدود ۱۰ هزار تومان نوسان داشته است. اما پس از اعلام خبر رسمی، روند نوسانات قیمت طلا تغییر کرده و انحراف معیار قیمت آن به ۲۶ هزار تومان رسیده است. به‌طور دقیق‌تر، مقدار نوسانات قیمت طلا نیز بعد از اعلام خبر شیوع ویروس کرونای جدید ۱۴۵ درصد افزایش پیدا کرده است.
در نهایت می‌توان نتیجه گرفت، تمام بازارها پس از انتشار خبر رسمی شیوع ویروس کرونا، با بی‌ثباتی قیمت روبه‌رو شدند.
در واقع از این نکته نباید غافل ماند که در دو دوره مورد بررسی، اتفاقات مهم دیگری مانند تعیین سرنوشت پیوستن به گروه ویژه اقدام مالی (FATF) ، انتخابات مجلس و نوسانات بازارهای جهانی رخ داده و هر کدام سهمی در نوسانات بازارها دارد؛ اما شیوه ویروس کرونا چه در ابعاد جهانی و چه در سطح داخلی، این روزها مهم‌ترین بازیگر بازارهاست.
