بررسی دادههای ۱۰ ماه اول امسال نشان میدهد
نزدیکی تجربه تورمی دهکها
در نتیجه با وجود تمامی نوسانات و تلاطمات قیمتی، از فقیر تا غنی تقریبا به یک شدت، تورم را در سال ۹۸ لمس کردهاند. البته اثر این میزان تورم بر دهکهای پایین تا بالا، متفاوت است. تورم در دهکهای پایین به کوچک شدن سبد اولیه و اساسی زندگی منجر میشود، درحالیکه در دهکهای بالا به کوچک شدن سبد کالاهای لوکستر منجر خواهد شد.
تورم میانگین ۱۰ ماهه
بررسی دادههای مرکز آمار حاکی از این است که میزان تورم تحمیل شده به دهکهای مختلف در طول ۱۰ ماه اول سالجاری، تفاوت چندانی با یکدیگر نداشته است. شاخص قیمت کالاها و خدمات مصرفی دهک اول از ابتدا تا انتهای دی امسال، در حدود ۶/ ۱۷ درصد رشد کرده است که پایینترین رشد بین دهکهای مختلف به حساب میآید. بالاترین میزان تورم تجربه شده، متعلق به دهکهای بالایی بوده است. شدیدترین تورم ۱۰ ماهه در دهک نهم تجربه شده که حدود ۱۹ درصد بوده است. در نتیجه سبد مصرفی دهک نهم، تنها ۴/ ۱ درصد بیشتر از دهک اول، تورم را حس کرده است. نگاهی به تورم میانگین ماهانه نیز نزدیک بودن تجربه تورمی دهکهای گوناگون را ثابت میکند. بهطور میانگین، شاخص قیمت مصرفکننده برای دهک اول در طول ۱۰ ماه ابتدایی سال، ۶/ ۱ درصد رشد کرده که مینیمم بوده است. این عدد برای دهکهای نهم و دهم در حدود ۸/ ۱ درصد بهدست میآید؛ یعنی هر ماه ۲/ ۰ درصد بهطور متوسط تورم را بیشتر حس کردهاند. این اعداد نشان میدهند که از بالا تا پایین شهر، از غنی تا فقیر، تورم را تقریبا به یک شدت در طول سالجاری حس کردهاند.
تغییرات تورم نقطهای
تورم نقطهای دهکها که نشاندهنده تغییرات شاخص قیمت در دی ۹۸ نسبت به دی ۹۷ است، از ۷/ ۲۴ درصد تا ۶/ ۲۸ درصد متغیر بوده است. کمترین تورم متعلق به دهک اول و بالاترین تورم در اختیار دهک دهم است. فاصله سقف و کف تورم نقطهای در حدود ۹/ ۳ درصد بوده است. در دی ماه، تورم نقطهای غیرخوراکیها از تورم نقطهای خوراکیها در اغلب دهکها سبقت گرفت. مثلا در دهک اول، تورم نقطهای خوراکیها معادل ۸/ ۲۳ درصد و تورم نقطهای غیرخوراکیها، معادل ۵/ ۲۵ درصد ثبت شده است؛ درحالیکه در آذر ماه تورم نقطهای خوراکیها ۳/ ۱ درصد از تورم نقطهای غیرخوراکیها بیشتر بوده است. شدیدترین اختلاف تورم بین خوراکیها و غیرخوراکیها، در دهکهای بالایی ثبت شده است. در دهک دهم، تورم نقطه به نقطه غیرخوراکیها، ۶/ ۵ درصد از تورم خوراکیها بیشتر و معادل ۷/ ۲۹ درصد گزارش شده است.
آخرین نوسان قیمتها
درحالیکه در آذر ماه، بهدلیل بالارفتن برخی اقلام خوراکی، تورم در دهکهای پایین هزینهای با رشد قابلتوجهی همراه شده بود، این روند در ماه گذشته متوقف شد. بهگونهایکه در دی ماه، تورم ماهانه دهک اول معادل ۱/ ۰ درصد و تورم ماهانه دهک دهم، ۶/ ۱ درصد ثبت شده است. این دو عدد، دو سر طیف تورم ماهانه در دهمین ماه سال محسوب میشوند. آنچه که تورم را در ماه قبل به سطوح پایینتری از آذر ماه راند، را باید در خوراکیها جستوجو کرد. شاخص قیمت خوراکیها که در نهمین ماه سال در حدود ۱/ ۴ درصد رشد کرده بود، در ماه گذشته با عقبگرد ۳/ ۰درصدی مواجه شد. منفیترین تورم ماهانه خوراکیها، آشامیدنیها و دخانیات مصرفی در دهک اول و معادل منفی ۷/ ۰ درصد گزارش شده است. البته شاخص قیمت کالاهای غیرخوراکی و خدمات مصرفی نیز رشد آهستهتری را نسبت به آذر ثبت کرده است. تورم ماهانه غیرخوراکی هم که در آخرین ماه پاییز، ۸/ ۲ درصد بود، در اولین ماه زمستان به ۴/ ۱ درصد نزول یافت. در مورد غیرخوراکیها نیز تورم براساس دهکها رتبهبندی شده است، یعنی در دهک اول کمترین تورم و در دهک دهم بیشترین تورم ثبت شده است. تورم غیرخوراکیها در دهک اول معادل ۹/ ۰ درصد و در دهک دهم برابر با ۲ درصد گزارش شده است.
گروههای موثر
مرکز آمار در گزارش تورم دهکی، به تفصیل اثر تورم هر گروه کالایی یا خدماتی را بر تورم ماهانه هر دهک محاسبه میکند. این محاسبات نشان میدهد که در ماه گذشته، در تمامی دهکها گروه حملونقل، بیشترین اثر را بر تورم داشته است. در دهک دهم، از تورم ۶/ ۱ درصدی، ۶۸/ ۰ آن در اثر تورم حملونقل حادث شده است. البته بزرگترین اثر گروه حملونقل بر تورم نیز بر دهکهای بالای هزینهای شناسایی شده است. در دهکهای اول تا چهارم، اثر تورم حملونقل بر کل تورم ماهانه ۱۷/ ۰ درصد گزارش شده است. این اعداد نشان میدهد که خوف تورمی ایجاد شده در اثر افزایش قیمت بنزین، حداقل در آمارهای رسمی انعکاس نداشته است. جدا از حملونقل، در گروه غیرخوراکیها و خدمات، گروه مسکن دومین عامل افزایشی تورم بوده است. مسکن در ۱۲/ ۰ درصد از تورم ماهانه دهک اول، نقش داشته است. سهم مسکن در ایجاد تورم دهکهای بالاتر پررنگتر بوده است. مثلا در دهک نهم، از تورم ماهانه ۱۶/ ۱ درصدی، ۳۱/ ۰ درصد ناشی از مسکن بوده است. به تعبیری میتوان گفت که ۲۶ درصد از تورم دهک نهم، به علت مسکن بوده است. این عدد برای دهک دهم در حدود ۲۲ درصد بوده است.
ترمز تورم: خوراکیها در تمامی دهکها، نقش ترمز تورم را بازی کردهاند. مثلا در دهک اول، کالاهای غیرخوراکی و خدمات موجب تورم ۴۸/ ۰ درصدی در ماه گذشته بوده، اما تورم منفی۳۶/ ۰درصدی خوراکیها، موجب شد تا تورم ماهانه کل دهک اول در حدود ۱۳/ ۰ درصد ثبت شود. این رویه در تمامی دهکها جاری بوده است. البته هرچه دهکی مرفهتر بوده، ترمز تورمی خوراکیها نیز ضعیفتر عمل کرده است. قویترین نقش کاهنده در گروه سبزیجات(سبزیهاوحبوبات) مشاهده شده است. تغییرات قیمتی این گروه موجب شده تا ۵۴/ ۰ درصد از تورم ماهانه دهک اول کاسته شود. گوشت قرمز و گوشت ماکیان نیز در کاهش تورم دهکها موثر بوده است. نان و غلات، روغن و چربیها، ماهیها و شیر، پنیر و تخممرغ تقریبا در عدد نهایی تورم دی ماه، در دهکهای مختلف بیتاثیر بودهاند. در بین غیرخوراکیها نیز، گروههای ارتباطات، آموزش و هتل و رستوران در تورم کل، اثر نداشتهاند.