المان‌های ناخوشایندی آمریکایی‌ها

قنبری در ابتدا زاویه دید سیاست‌گذاران وقت آمریکا درخصوص برجام را مورد بررسی قرار داد و بر نارضایتی آنها که در اقدامات اخیر ریاست‌جمهوری آمریکا قابل رویت است، تاکید کرد. مساله‌ای که ناخوشایندی برجام از دید آمریکایی‌ها را اثبات می‌کند، تهدیدها و تلاش‌هایی است که ترامپ با هدف محدود کردن فعالیت‌های ایران، با فشار به کنگره به‌دنبال آن بوده است. قنبری معتقد است به‌رغم وجود این فشار‌های روانی، هنوز در حوزه عمل، اقدام واقعی صورت نگرفته است. به عقیده او، تمام نارضایتی ترامپ را می‌توان در سه خواسته او خلاصه کرد؛ برنامه موشکی، فعالیت‌های ایران در منطقه و بندهای مربوط به پایان قطعی تحریم‌ها.

احتمال تخطی کشورهای دیگر

این تحلیلگر احتمال تخطی کشور‌های دیگر از برجام را نیز مورد بررسی قرار داد. قنبری تاکید کرد که اگر چه تا قبل از توافق، کشور‌های مختلف درخصوص همکاری با ایران محافظه‌کاری می‌کردند و خود را در معرض ریسک‌های غیرقابل جبران می‌دیدند، اما امروز روابطی بین شرکت‌های خصوصی و دولتی کشور‌ها شکل گرفته که احتمال تخطی سایر کشور‌ها را به حد قابل‌توجهی کاهش داده است. به زبان دیگر، اگرچه تا قبل از برجام فشارهای آمریکا با هماهنگی سایر کشورها همراه می‌شد اما اکنون‌حمایت سایر کشور‌ها کاهش یافته است. بخشی از این حمایت نه تنها به برجام بلکه به عدم پایبندی آمریکا به سایر معاهدات بین‌المللی بر می‌گردد.به‌علاوه از نظر قنبری عامل دیگری که پیش‌بینی عدم همراهی سایر کشور‌ها با آمریکا را تقویت می‌کند، سیاست تهدید توأم با تمدید آمریکا است. به این صورت که در سال اخیر، بارها دولت آمریکا از یک طرف پایبندی به برجام را مورد تهدید و شک قرار می‌دهد و از طرف دیگر به‌طور متوالی آن را تمدید می‌کند.

 دو سناریوی عدم پایبندی آمریکا

قنبری سناریوهای محتمل درخصوص حالت‌های مختلف عدم پایبندی آمریکا به برجام را مورد بررسی قرار داد. سناریوی اول بر این فرض استوار است که هر دو طرف یعنی ایران و آمریکا عدم پایبندی خود به برجام را در سال پیش رو اعلام کنند. قنبری معتقد است که وقوع چنین سناریویی با احتمال بسیار پایین، همراه است. به نظر این تحلیلگر، دلیل عدم وقوع این سناریو، طرف ایرانی است که خروج کامل از برجام را به‌عنوان یک سناریوی بازنده ارزیابی می‌کند.سناریوی محتمل دوم حالتی است که آمریکا عدم پایبندی خود را به برجام در سال پیش رو اعلام کند اما ایران همچنان به‌طور نسبی پایبندی خود را تعهد کند. قنبری تاکید کرد که موفقیت این سناریو برای آمریکا با موانعی همراه است. به عقیده قنبری، دو عامل باعث می‌شود تا زیان‌های احتمالی اقتصاد ایران، حداقل در سال آینده در پی عدم پایبندی آمریکا به برجام کاسته شود. اولین مساله زمانبر بودن توافقات و مشکل هماهنگی مجدد سایر کشورها برای اعمال تحریم یا برهم زدن برجام و دومین و مهمترین عامل، روشی است که در سال گذشته از سوی کشورهای دیگر به‌ویژه کشور‌های اروپایی در پیش گرفته شده است. این روش اتکای سایر کشورها به نیروی دولتی است، به این صورت که برخی کشورها اخیرا با ثبت شرکت‌های دولتی سعی دارند تا با تقابل دولت خود با آمریکا، احتمال موفقیت مجدد تحریم‌ها را کاهش دهند. در واقع کشورهای مختلف در قراردادهای خود با ایران، یک شرکت دولتی را به‌عنوان تضمین‌کننده قرار می‌دهند تا هزینه رویارویی برای آمریکا را افزایش دهند. به‌علاوه در ماه‌های اخیر کشور‌های زیادی حجم قابل‌توجهی از قرارداد‌های فاینانس با اقتصاد ایران بسته‌اند که تجربه سودآوری این کشور‌ها احتمال بازگشت سریع آنها را کاهش می‌دهد.