چارچوب فعالیت تعاونی‌های اعتبار

براساس آخرین اعلام بانک مرکزی، ۲۶۳ تعاونی اعتباری کارکنان و کارگران نهادها، دستگاه‌ها و وزارتخانه‌ها دارای مجوز فعالیت هستند. به گزارش شبکه خبری «ایبنا» تعاونی‌های اعتبار کارکنان با ۳ هدف «ترویج و تحکیم مشارکت، همکاری و تعاون عمومی»، «تامین نیازهای مشترک اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی اعضا و کمک به تحقق عدالت اجتماعی» و «تامین نیازمندی‌های اعتباری و رفاهی اعضا از جمله کمک هزینه درمانی و وام مسکن» می‌توانند از بانک مرکزی مجوز فعالیت بگیرند.

ارکان اصلی تعاونی‌های اعتباری را مجمع عمومی، هیات مدیره و بازرس/ بازرسان تشکیل می‌دهند. هیات مدیره مکلف است برای مدیریت تعاونی و اجرای تصمیمات مجامع عمومی و هیات مدیره فرد واجد شرایطی را از بین اعضا یا از خارج تعاونی برای مدت دوسال به‌عنوان مدیرعامل تعاونی انتخاب کند که زیر نظر هیات‌ مدیره انجام وظیفه کند. وظایف و اختیارات و حقوق و مزایای مدیرعامل طبق آیین‌نامه‌ای خواهد بود که بنا به پیشنهاد هیات مدیره به تصویب مجمع عمومی عادی خواهد رسید.وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها، شرکت‌های دولتی و وابسته به دولت و تحت پوشش دولت، بانک‌ها، شهرداری‌ها، شوراهای اسلامی کشوری، بنیاد مستضعفان و سایر نهادهای عمومی می‌توانند از راه وام بدون بهره یا هر راه مشروع دیگر از قبیل مشارکت، مضاربه، مزارعه، مساقات، اجاره، اجاره به شرط تملیک، بیع شرط، فروش اقساطی و صلح اقدام به کمک در تامین یا افزایش سرمایه شرکت‌های تعاونی کنند، بدون آنکه عضو باشند.

شرکت‌های تعاونی اعتبار کارکنان می‌توانند انواع حساب سپرده‌های مختلف و اعطای وام و تسهیلات اعتباری را با دریافت کارمزد در چارچوب مقررات موضوعه و آیین‌نامه‌های مصوب مجمع عمومی منحصرا برای اعضای خود با رعایت قوانین مصوبات شورای پول و اعتبار (قانون عملیات بانکی بدون ربا و مقررات مرتبط با آن) باز کرده و پرداخت کنند.«اخذ وام قرض‌الحسنه و تسهیلات اعتباری از بانک‌ها و موسسات اعتباری مجاز»، «اخذ کمک و هدایای نقدی و غیرنقدی از دولت، اشخاص حقیقی یا حقوقی»، «تودیع وجوه به حساب سپرده بلندمدت و کوتاه‌مدت نزد بانک‌ها و موسسات اعتباری مجاز»، «انجام سایر خدمات اعتباری برای اعضا در حدود امکانات و در چارچوب مقررات» و «خرید سهام اتحادیه تعاونی اعتبار مربوط و خرید اوراق مشارکت دولتی یا تضمین شده از سوی دولت در چارچوب مدیریت نقدینگی شرکت» از جمله دیگر فعالیت‌های تعاونی‌های اعتبار کارکنان است.

البته باید توجه داشت که مکان استقرار و فعالیت شرکت تعاونی اعتبار کارمندی یا کارگری تنها در داخل فضای اداری سازمان ذی‌ربط محدود می‌شود و حق استقرار و فعالیت در خارج از فضای اداری سازمان بدون کسب مجوز از بانک مرکزی را ندارد.در اساسنامه تعاونی‌های اعتباری آمده است که تعداد سهام اعضا برابر است مگر اینکه مجمع عمومی عادی تصویب کند که بعضی از اعضا سهم بیشتری خریداری کنند؛ در هر حال حداکثر سهم خریداری هر عضو نباید از ۱۰ درصد کل سهام تجاوز کند. همچنین سهام تعاونی با نام و غیرقابل تقسیم است و انتقال آن‌ به اعضا یا متقاضیان عضویت واجد شرایط جدید با موافقت هیات مدیره مجاز است.در بخش دیگری از اساسنامه تعاونی‌های اعتباری تصریح شده است که ظرف مدت یک سال از تاریخ ثبت یا افزایش سرمایه، حسب مورد به هر یک از سهامداران به میزان سهامی که خریداری کرده‌اند ورقه سهم صادر و تحویل خواهد شد.

نحوه تقسیم سود

سود خالص تعاونی‌های اعتباری کارکنان در پایان هر سال مالی براساس اساسنامه آنها به نحوی تقسیم می‌شود که از حداقل پنج درصد به بالا با تصویب مجمع عمومی عادی، به‌عنوان ذخیره قانونی منظور ‌شود.همچنین حداکثر پنج درصد از سود خالص به‌عنوان اندوخته احتیاطی به پیشنهاد هیات مدیره و تصویب مجمع عمومی عادی به حساب مربوطه منظور می‌شود و نحوه مصرف آن با تصویب مجمع عمومی عادی است. ذخیره قانونی تا زمانی که مبلغ کل ذخیره حاصل از درآمدهای مذکور به میزان یک چهارم معدل سرمایه سه سال اخیر تعاونی نرسیده باشد، الزامی است.تعاونی می‌تواند با تصویب مجمع عمومی عادی تا حداکثر یک‌دوم ذخیره قانونی را برای افزایش سرمایه خود به کار برد اما استفاده مجدد از باقی‌مانده آن برای افزایش سرمایه مجاز نیست.از سوی دیگر چهار درصد از سود خالص تعاونی‌های اعتبار باید به‌عنوان حق تعاون و آموزش به صندوق تعاون واریز شود. در اساسنامه شرکت‌های تعاونی اعتبار آمده است که درصدی از سود برای پاداش به اعضا، کارکنان، مدیران و بازرسان به پیشنهاد هیات مدیره و تصویب مجمع عمومی عادی تخصیص داده می‌شود.