پاسخ سیف به چهار دغدغه بانکی

رئیس‌کل بانک مرکزی روز گذشته در دو گفت‌وگوی جداگانه، درباره چهار موضوع در مورد نظام بانکی صحبت کرد. بازار اوراق بدهی ارزی، میزان معوقات بانکی، نرخ سود و مساله ربوی بودن یا نبودن بانک‌ها این موضوعات را تشکیل می‌دادند. طبق گفته ولی‌الله سیف شیب کاهشی معوقات بانکی در سال گذشته حفظ شد و در طول دولت یازدهم نسبت معوقات بانکی، از ۷/ ۱۴ درصد به ۱۰ درصد رسید. او همچنین جذب منابع بیشتر از خارج کشور را لازمه بهبود رتبه اعتباری و کاهش ریسک دانست؛ چراکه در غیر این‌صورت هزینه تسهیلات برای ایران بالا خواهد بود. سیف در مورد بانکداری بدون‌ربا نیز با ارائه یک استدلال اقتصادی، برخی نظرات مراجع عظام را ناشی از گزارش‌های تحریف‌شده‌ای خواند که حضورشان منعکس می‌شود. رئیس‌کل بانک مرکزی تاکید کرد که از دغدغه مراجع نسبت به این موضوع اطلاع دقیق دارد.

ضرورت بهبود رتبه اعتباری

ولی‌الله سیف در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس در پاسخ به این سوال که بازار اوراق بدهی ارزی چه زمانی راه‌اندازی می‌شود، گفت: «این سوال مقداری مبهم است؛ چراکه یک زمانی است که ممکن است ایران تصمیم بگیرد منابعی را از بازارهای بین‌المللی رِیز کند. آن زمان باید اوراقی را در بازارهای بین‌المللی منتشر کند بنابراین ما باید در شرایطی به سمت این کار برویم که بتوانیم اولا اطمینان داشته باشیم که منابع مناسبی وجود داشته باشد که به سمت ما می‌آیند؛ ثانیا با توجه به رتبه بازارهای بین‌المللی زمانی ابلاغ کنیم که رتبه ما از نظر ریسک پایین آمده باشد.»

او در ادامه افزود: «رتبه ما در گذشته ۴ بود و قبل از برجام رتبه ما به ۷ رسیده بود، یعنی هزینه تسهیلاتی که می‌گیریم و رِیز می‌کنیم بالا بوده است که در اولین اقدامی که صورت دادیم، به رتبه ۶ رسیدیم و انتظار ما این است که به رتبه ۴ برگردیم، زیرا در آن رتبه نرخ‌ها مناسب‌تر می‌شود و رتبه پایین‌تر، ریسک پایین‌تر را به همراه خواهد داشت و در این‌صورت می‌تواند منابع بیشتری را به سمت ما هدایت کند.»رئیس‌کل بانک‌مرکزی در پاسخ به این سوال که میزان معوقات بانکی در پایان سال ۹۵ به چه عددی رسید، گفت: «اقداماتی که انجام شد و هماهنگی‌هایی که با دستگاه قضا ایجاد کردیم و کارگروه ویژه فرادستگاهی که در بانک مرکزی شکل گرفت، دارای آثار مثبتی در این زمینه بود و نسبت افزایش معوقات بانکی از ۷/ ۱۴ درصد در ابتدای این دولت به ۱۰ درصد در پایان سال ۹۵ رسید که تقریبا می‌توان گفت میزان معوقات بانکی به ۱۰۰ هزار میلیارد تومان رسید و در نظر داریم در سال‌جاری این رقم را تا ۱۰ درصد کاهش دهیم.»

از دغدغه مراجع باخبریم

سیف همچنین در گفت‌وگو با «ایسنا» با اشاره به اینکه عملکرد بانک‌ها و انتقاد به آنها در بانکداری بدون‌ربا از دو بعد اقتصادی و ربوی قابل بررسی است، توضیح داد: «از جنبه اقتصادی باید گفت وقتی کسی که پول خود را خرج نکرده و به‌عنوان پس‌انداز در بانک‌ها سپرده می‌کند ترجیح بر آن است تا در آینده بتواند از بازدهی آن استفاده کند؛ بنابراین اگر قرار باشد پولی در بانک‌ها نگهداری و برای آن عایدی درنظر گرفته نشود، آنگاه پس‌اندازها کاهش پیدا می‌کند که در این حالت نتیجه‌ای برای شبکه بانکی به‌دنبال نخواهد داشت.»

رئیس‌کل بانک‌مرکزی در رابطه با مسائل مطرح شده پیرامون ربوی بودن عملکرد بانک‌ها نیز یادآور شد: «هرچند انتقاداتی در رابطه با بانکداری بدون‌ربا وجود دارد و در برخی زمینه‌ها نیز کاملا درست است، اما ما بارها به حضور مراجع عظام رسیده و از دغدغه‌های آنها باخبریم، اما گاهی نوع مطالبی که حضورشان منعکس می‌شود و همچنین اینکه از منظر چه کسی مطرح خواهد شد، کاملا متفاوت است و در مواقعی تحریف و به‌طور نادرست منعکس می‌شود؛ به‌طوری‌که در بخشی از مسائلی که مطرح می‌شود، مبالغه و افراط شده است.»سیف با بیان اینکه در آیین‌نامه‌ای که برای اجرای بانکداری بدون‌ربا وجود دارد شبهه‌ای نیست، گفت: «این آیین‌نامه به تصویب شورای‌نگهبان رسیده و از فیلترهای لازم عبور کرده است.»

او با بیان اینکه در شیوه اجرای آیین‌نامه‌ای بانکداری بدون‌ربا در برخی شعب بانک‌ها گاهی شبهاتی وجود دارد، افزود: «در قانون برنامه ششم توسعه موضوع شورای‌فقهی که در گذشته بدون قانون ایجاد شده بود، حل و فصل شده و اکنون قانونی است که می‌تواند ایفای نقش کرده و از این نهاد استفاده کافی برده شود.»او با بیان اینکه بانک‌ها در اقتصاد مانند سدی عمل می‌کنند که پول‌ها به‌ویژه منابع خرد را جمع‌آوری می‌کنند، گفت: «بانک‌ها در نهایت این منابع را ساماندهی کرده و به سمت سرمایه‌گذاری مثبت در کشور باید هدایت کنند؛ از این‌رو اگر بانک نباشد چنین اتفاقی نیفتاده و اقتصاد بانک‌محوری مانند ایران دچار مشکل خواهد شد. این در حالی است که از سوی دیگر بودجه دولت هم در حدی نیست که پاسخگوی حجم پروژه‌های موجود در کشور باشد، در این شرایط نیاز به بانک و مکانیزم آن ضروری خواهد بود.»

کاهش نرخ سود بانکی، متناسب با اقتصاد

رئیس شورای پول و اعتبار به انتقادات مطرح شده در رابطه با نرخ بالای سود بانکی نیز پاسخ داد و گفت: «در برخی اقتصادها نرخ سود بانکی پایین و در حد صفر نیز هست، اما فعلا در اقتصاد ایران شرایط برای رسیدن به نرخ سود تسهیلات بانکی در حد تک‌رقمی وجود ندارد؛ چراکه برخی عدم تعادل‌ها در حوزه بانکی مانع از این اتفاق می‌شود.»سیف یادآور شد: «با توجه به تک‌رقمی شدن تورم در سال گذشته باید نرخ سود بانکی نیز به این سمت سوق پیدا کند، اما زمانی که تورم تک‌رقمی پایدار و در حد پنج درصد و یا کمتر کاهش پیدا کند، می‌توان امیدوار بود که نرخ سود تسهیلات نیز متناسب با آن به این حد برسد.»