هراس آمریکایی از دلار قوی

دنیای اقتصاد: چهارشنبه هفته گذشته صورت‌جلسه آخرین نشست کمیته بازار آزاد فدرال رزرو در سال ۲۰۱۶ میلادی منتشر شد که نشان می‌داد اعضای کمیته سیاست‌گذار پولی بانک مرکزی آمریکا به احتمال کاهش رشد آمریکا تحت‌تاثیر تقویت بیش از حد دلار اشاره کرده‌اند. به این ترتیب، شاخص دلار چهارشنبه افت کرد و داده‌های بدی که روز جمعه از بازار کار آمریکا منتشر شد، روند انقباض پولی در بزرگ‌ترین اقتصاد جهان را مبهم‌تر ساخت. عمده‌ترین دلیل نگرانی آمریکایی‌ها از دلار قوی، کاهش رقابت‌پذیری خدمات و کالاهای این کشور در بازارهای جهانی در صورت تقویت بیش از حد دلار است. از سوی دیگر با اوج‌گیری دلار، محبوب شدن دارایی‌های آمریکایی می‌تواند فرار سرمایه از بازارهای نوظهور را تشدید کند. اعضای فدرال رزرو در نشست دسامبر نگرانی دیگری را هم مطرح کرده‌اند؛ آنها گفته‌اند که با سیاست‌های دولت تازه ترامپ «راحت» نیستند. برنامه‌های بلندپروازانه او می‌تواند به رشد تورم منجر شود و افزایش نرخ‌های بهره را تشویق کند، موضوعی که در نهایت به معنای رشد دوباره دلار است. جالب اینجاست که تمام این نگرانی‌ها در حالی مطرح می‌شود که برخی جریان‌ها در ایران با رویکردهای خاص می‌کوشند سیاست‌گذار را برای کاهش قیمت ارزهای خارجی تحت فشار قرار دهند.

تردید درباره سیاست پولی فدرال رزرو آمریکا دوباره تجدید شده است. چهارشنبه، صورت جلسه نشست قبلی بانک مرکزی آمریکا منتشر شد که نگرانی درباره ادامه تقویت دلار قوی را نشان می‌داد و جمعه نیز داده‌های بدی از بازار کار آمریکا منتشر شد. به این ترتیب، روند انقباض پولی بزرگ‌ترین اقتصاد جهان دوباره در ‌هاله‌ای از ابهام قرار گرفت. این ابهام به نفع طلاست، گرچه روز جمعه سودگیری معامله‌گران از اوج یک ماهه روز پنج‌شنبه به ضرر فلز زرد کار کرد.

نگران دلار

اقتصاددانان معتقدند که دلار بیش از حد قوی، تولید در آمریکا را به دردسر می‌اندازد و در بازارهای نوظهور هم باعث فرار سرمایه می‌شود. در حالی که شاخص دلار اواخر سال گذشته میلادی به اوج ۱۴ ساله رفت، نگرانی‌ها در آمریکا هم کم نیست و از همین رو است که اعضای فدرال رزرو در نشست دسامبر ۲۰۱۵ بر سر تاثیر روند انقباض پولی بر قدرت دلار بحث داشته‌اند. بلومبرگ از دیوید بک ورث، پژوهشگر «مرکز مرکاتوس» در «دانشگاه جورج میسون» نقل می‌کند: «تقویت دلار دامی جدی برای اقتصاد آمریکا و جهان است.» در گزارش بلومبرگ که پنج‌شنبه منتشر شده، آمده است: «آنچه هشداردهنده است این است که گرچه دلار از زمان انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در برابر یورو ۶ درصد و در برابر ین ۱۲ درصد رشد داشته است، هنوز از اوج تاریخی خود فاصله دارد. اگر رشد دلار ادامه پیدا کند، تصور کنید اوضاع چقدر بدتر خواهد شد.» دلار قوی برای رشد آمریکا هم بد است؛ چراکه قدرت رقابت را از اجناس و خدمات آمریکایی می‌گیرد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که رشد ۱۰ درصدی دلار، کسری تراز تجاری آمریکا را یک درصد افزایش می‌دهد و این به معنای از دست رفتن هزاران شغل در اقتصاد آمریکا است. برد سستر، کارشناس «شورای روابط خارجی» آمریکا هشدار می‌دهد که آسیب دلار قوی تا همین حالا هم شرکت‌هایی چون بوئینگ، امرسون الکتریک، تری ام و یونایتد تکنولوژیز را متاثر کرده است.سهام شرکت‌های ایالات‌متحده آمریکا از زمان انتخابات و خوش‌بینی نسبت به کاهش مالیات از سوی ترامپ، تسهیل مقررات و افزایش مخارج برای کارهای عمومی به شدت افزایش یافته‌اند که این مسائل منجر به سودهای بیشتر برای شرکت‌های آمریکایی خواهد شد. با وجود این، دلار قدرتمند نه‌تنها از طریق هزینه‌برتر شدن کالاها در خارج از کشور به شرکت‌های چندملیتی آسیب می‌زند؛ بلکه آنها را مجبور می‌کند که درآمدهای به دست آمده در خارج از آمریکا را با نرخی که زیان‌آور است به دلار تبدیل کنند. دلار قوی همچنین از آن رو باعث فرار سرمایه از کشورهای نوظهور می‌شود که تمایل به خرید اوراق بهادار و اسناد آمریکایی را افزایش خواهد داد و فرار سرمایه از این بازارها را افزون خواهد کرد.با توجه به این نگرانی‌ها، اشاره فدرال رزرو به موانعی که دلار قوی ایجاد می‌کند، عجیب نیست. اما فدرال رزرو، یک نگرانی دیگر هم دارد. اعضای کمیته در نشست دسامبر ۲۰۱۶ به روی کار آمدن دولت جدید اشاره کرده‌اند و گفته‌اند که ممکن است با سیاست‌های دونالد ترامپ راحت نباشند. سیاست‌های بلندپروازانه ترامپ از جمله توجه به احیای گسترده زیرساخت‌ها می‌تواند باعث ایجاد تورم شود و رشد نامطلوب تورم می‌تواند باعث تشویق رشد نرخ‌های بهره در آمریکا شود. واضح است که رشد نرخ‌های بهره هم به رشد ارزش دلار منجر خواهد شد و نگرانی‌های موجود را تشدید خواهد کرد.

دلار و طلا

در نخستین روزهای کاری سال ۲۰۱۷ روند رشد دلار تعدیل شد تا روند افت طلا نیز تعدیل شود اما روز جمعه سودگیری به ضرر طلا کار کرد. مهم‌ترین داده ماه، میزان اشتغال‌زایی بزرگ‌ترین اقتصاد جهان در آخرین ماه سال گذشته میلادی است که عصر جمعه منتشر شد. بر اساس داده‌های دولت آمریکا، ایالات‌ متحده در دسامبر ۲۰۱۶ معادل ۱۵۶ هزار شغل ایجاد کرده است. البته نرخ بیکاری آمریکا به ۷/ ۴درصد رشد کرده است. اما مهم‌تر اینکه حداقل حقوق ۴/ ۰درصد رشد داشته است. داده‌های بد اشتغال‌زایی می‌توانست دلار را تضعیف کند، اما داده‌های خوب حداقل دستمزد باعث رشد شاخص دلار شد و طلا هم گرفتار عوامل داخلی ماند. پیش از آن در روزهای سه‌شنبه، چهارشنبه و پنج‌شنبه، شاخص دلار تضعیف و بهای طلا تقویت شده بود. اونس طلا که سه‌شنبه- اولین روز از سال جدید میلادی که فعالیت تمام بازارهای جهانی را به خود دید- با ۷ دلار رشد نسبت به قیمت نهایی سال ۲۰۱۶ روی بهای ۱۱۵۸ دلار ایستاده بود، چهارشنبه تا قیمت ۱۱۶۳ دلار بالا رفت. این روند رشد پنج‌شنبه نیز ادامه یافت و اونس در پایان این روز تا قیمت ۱۱۸۰ دلار اوج گرفت. اونس روز جمعه را با قیمت ۱۱۷۶ دلار آغاز کرد و تا ساعت ۵ عصر که داده‌های آمریکایی منتشر شد به همان بها بازگشت. تا ساعت۸شب هم قیمت ۱۱۷۳ دلار برای اونس رقم خورد، گرچه هم‌اکنون که شما این گزارش را می‌خوانید ممکن است قیمت متفاوتی به‌عنوان قیمت نهایی اولین هفته سال ۲۰۱۷ ثبت شده باشد.

چهارشنبه 5 دلاری

رشد ۵ دلاری روز چهارشنبه عمدتا ناشی از پایان موقعیت فروش برخی از معامله‌گران همزمان با تضعیف شاخص دلار بود. تعدیل روند دلار در این روز بسیاری از بازارها را متاثر کرد، اما خبر مهم‌تر که خود در بازار ارز روندساز بود، انتشار صورت‌جلسه نشست دسامبر کمیته بازار آزاد فدرال رزرو بود. صورت‌جلسه بانک مرکزی آمریکا نشان می‌دهد که هنوز درباره سیاست پولی این نهاد ابهام وجود دارد. با آنکه این بانک اواخر سال گذشته میلادی به احتمال ۳ بار افزایش نرخ بهره وجوه فدرال در سال ۲۰۱۷ اشاره کرد، متن صورت‌جلسه نشان می‌دهد که هنوز هیچ چیز قطعی نیست. با این ابهام تازه، شاخص دلار تضعیف شد و طلا قوت گرفت. شاخص دلار چهارشنبه به عدد ۷۰/ ۱۰۲ واحد رسید. به این ترتیب، اونس روز چهارشنبه به اوج یک ماهه رفت.

پنج‌شنبه 17 دلاری

رشد روز پنج‌شنبه اونس بسیار قابل‌ توجه بود. اونس فلز زرد در این روز ۱۷ دلار رشد را تجربه کرد و به اوج یک ماهه تازه‌ای رفت. دلیل این رشد، هضم بیشتر صورت‌جلسه روز چهارشنبه بود. شاخص دلار که سه‌شنبه اوج ۱۳ ساله را به خود دیده بود، پنج‌شنبه شاهد عقب‌نشینی اصلاحی شد. مساله‌ای که بازارها در این روز بر آن متمرکز بودند اشاره اعضای کمیته به چالش‌هایی بود که تقویت بیشتر دلار می‌تواند برای رشد ایجاد کند. مهم‌تر آنکه اعضای کمیته اشاره‌ای هم به روی کار آمدن دولت تازه آمریکا و سیاست‌های پیشنهادی دونالد ترامپ کرده بودند. پنج‌شنبه همزمان با افت شاخص دلار، بهای نفت خام هم رشد کرد تا هر دو عامل خارجی مهم در بازار فلزهای گرانبها به نفع طلا کار کرده باشند.

روز آخر

اونس روز جمعه را با بهایی کمتر از بهای روز قبل شروع کرد و بعد به نوسان پیرامون مرز ۱۱۷۶ دلار رو آورد. صبح جمعه با آنکه متن صورت‌جلسه فدرال رزرو همچنان مورد توجه بود، انتظار معامله‌گران برای انتشار داده‌های خوب از بازار کار آمریکا دلار را افزایشی و طلا را کاهشی کرد. وضعیت خوب بازارهای سهام هم در افت طلا موثر بودند. صبح جمعه، بورس‌های جهان نزدیک اوج ۵/ ۱ ساله نوسان می‌کردند.

اونس طلا تا ساعت ۵ عصر جمعه به بهای ۱۱۷۷دلار رسید و بعد از انتشار داده‌های بازار کار آمریکا روند نوسانی به خود گرفت. تا ساعت ۸ شب که این گزارش نهایی شد، شاخص دلار به عدد ۹۶/ ۱۰۱ واحد و اونس طلا به بهای ۱۱۷۳ دلار رسیدند.