مدیر گروه بانکداری الکترونیک پژوهشکده پولی و بانکی گفت: پول مجازی یا بیت کوین فناوری از جنس اینترنت است که در آینده ماهیت پول الکترونیک را تغییر خواهد داد و فراگیر خواهد شد. ازاین‌رو بانک مرکزی می‌تواند از فرصت‌های آن به‌منظور سالم‌سازی فضای پولی کشور بهره ببرد.نیما امیرشکاری در گفت‌وگو با شبکه خبری اقتصاد و بانک ایران «ایبنا» افزود: در زمینه پول مجازی (بیت کوین) بیشتر از آنکه به ریسک‌های آن توجه شود بهتر است به فرصت‌هایی که این فناوری نوین در اختیار بانک مرکزی و نظام بانکی کشور قرار می‌دهد، توجه شود.

زنجیره بلوکی فلسفه پول‌های جدید در آینده

وی افزود: در زمینه فناوری‌های نوین بیت کوین و به‌طور کلی زنجیره بلوکی (فناوری عمومی که امکان انجام تراکنش‌های مالی بدون نظارت و زیرساخت مرکزی را فراهم می‌سازد و قادر است آینده خدمات پولی را تغییر دهد) به‌عنوان فلسفه‌ای برای پول‌های جدید در نسل بعدی می‌تواند مورداستفاده قرار بگیرد.امیرشکاری در پاسخ به این سوال که بانک مرکزی با چه رویکردی می‌تواند از پول‌های مجازی به‌عنوان یک فرصت در کشور بهره ببرد، گفت: بانک‌های مرکزی دنیا درخصوص هر اتفاق جدیدی که در حوزه پول و بانک رخ می‌دهد با دو رویکرد که از نظر بین‌المللی شناخته‌شده وارد می‌شوند. بر این اساس یک سری از بانک‌ها پیش‌فعال هستند و قبل از روند روبه‌جلو در پیش می‌گیرند. این دسته از بانک‌های مرکزی در دنیا فناوری‌های نوین را بررسی و ریسک‌های آن را شناسایی می‌کنند و بر این مبنا ساختار‌سازی کرده و چارچوب تدوین می‌کنند.

سکوت مثبت بانک مرکزی در قبال بیت کوین

این کارشناس حوزه بانکداری الکترونیک با اشاره به دسته‌ای دیگر از بانک‌های مرکزی مثل ایران گفت: این دسته از بانک‌های مرکزی wait and see و به‌اصطلاح «بنشین و ببین چه می‌شود» هستند که در واکنش به تکنولوژی‌های جدید حداقل کاری که می‌توانند انجام دهند این است که سکوت مثبت بکنند.امیرشکاری ادامه داد: به این معنا که اجازه بدهند در بخشی از جامعه این فناوری‌های نوین در مقیاس کوچک که آسیبی به سیاست‌های پولی کلان کشور وارد نمی‌کند، رواج و در صورت بازدهی خوب به‌تدریج آن فناوری را قانونمند و زمینه‌های رشد آن را در کشور مهیا کنند. همچنین درصورتی‌که جواب مکفی حاصل نشد و بهره‌مندی از آن با ریسک بالا مواجه شد که با ساختارهای نظارتی موجود امکان‌پذیر نبود نیز از رشد و توسعه آن فناوری به‌صورت قاطع جلوگیری کنند.وی با تاکید بر اینکه بانک مرکزی ایران نیز همین رویکرد را در پیش‌گرفته است، گفت: این نهاد نظارتی تاکنون هیچ اظهارنظر رسمی درخصوص بیت‌کوین نکرده و در محافل غیررسمی نیز تاکنون تنها مطلبی که در این خصوص مورد اشاره قرارگرفته این است که به بیت کوین به‌صورت کالا نگریسته است.

نباید با بیت کوین همانند بازاریابی شبکه‌ای برخورد شود

امیرشکاری با اشاره به ریسک‌های بیت کوین اظهار کرد: البته این ریسک وجود دارد که پول مجازی مشابه گلد کوئست به سمت شبکه و بازاریابی شبکه‌ای برود اما من مخالف این دیدگاه هستم که با بیت کوین همانند بازاریابی شبکه‌ای برخورد شود، چون ساختار علمی و فلسفه آن به اینترنت بسیار نزدیک‌تر است و به بازاریابی شبکه‌ای ارتباطی ندارد.وی افزود: البته برخی بانک‌های مرکزی دنیا نیز آن را به چشم کالای رایجی می‌بینند که می‌تواند مورد معامله قرار بگیرد. این دیدگاه از اینجا سرچشمه می‌گیرد که هیچ بانک مرکزی در دنیا پشت بیت کوین قرار ندارد و صادرکننده این واحد پول نیست، از این‌رو خلق کالایی از سوی بخش‌خصوصی و تجاری از طریق بیت کوین در حال رواج است که ارزش آن قابل سنجش است و مردم از آن به‌عنوان یک ابزار معامله برای سایر کالاها بهره می‌برند.امیرشکاری با اشاره به رویکرد بانک مرکزی به این فناوری گفت: بانک مرکزی باید اجازه دهد در برخی از صرافی‌های کشور در مقیاس کوچک با در نظر گرفتن ملاحظاتی امکان راه‌اندازی معاملات با بیت کوین فراهم شود تا فلسفه زنجیره بلوکی یا دفتر کل توزیع‌شده در کشور درک شود. زیرا بیت کوین یک مدل ریاضی جدید است که امنیت بسیار بیشتری از دفاتر کل متمرکز دارد.وی با اشاره به دفاتر کل متمرکز که در حال حاضر در تمام بانک‌ها رواج دارند، تصریح کرد: این روند در حال حاضر در حسابداری‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرد و در دنیا معتبر است. ازاین‌رو همواره این ریسک بزرگ در این سیستم وجود دارد که اگر منطقه مرکزی خود مورد اطمینان نباشد چه اتفاقی رخ خواهد داد به‌خصوص در کشورهایی مثل ایران که در آن فساد اداری بسیار زیاد است.وی ادامه داد: اگر فلسفه زنجیره بلوکی و دفتر کل توزیع‌شده که با استفاده از معادلات ریاضی اثبات‌شده سازماندهی شده به درستی درک شود، مسیر امن‌تری را در این حوزه انتخاب کرده‌ایم.وی با تاکید بر اینکه فناوری بیت کوین و پول مجازی از جنس تکنولوژی اینترنت است، گفت: در اینترنت چند شبکه بدون مالکیت خاص به هم متصل شده، ازاین‌رو یک مالک خاص ندارد ولی استفاده از آن به‌قدری فراگیر شده که نفع همگان در دستیابی به راهکارهایی برای حفظ امنیت در این اکوسیستم است.امیرشکاری گفت: در فناوری بیت کوین از نظر ریاضیات محاسباتی انجام و روش‌هایی ابداع‌ شده که حسابداری و دفاتر کل یک مجموعه مالی بتواند در تمام اجزای آن سیستم مالی پخش شود تا به این ‌صورت دیگر یک نفر و یک نقطه نتواند کل سیستم را تهدید کند. همان‌طور که در حال حاضر نیز یک فرد در اینترنت نمی‌تواند تمام سایت‌ها را باهم با خطر مواجه کند، زیرا اطلاعات در چند جا ذخیره شده و حتی با نفوذ به یک سیستم، مجموعه دچار اختلال نمی‌شود.امیرشکاری با تاکید بر اینکه زنجیره بلوکی نیز با پول این کار را انجام می‌دهد، گفت: اگر پول در یک مرکز مورد تعارض یک هکر قرار گیرد یا یک نفر از پرسنل داخلی دفاتر کل را دستکاری کند، اطلاعات در چند جای دیگر به‌صورت کامل وجود دارد و سیستم اجازه انجام تراکنش خلاف را نمی‌دهد و خود را بازیابی می‌کند.وی اظهار کرد: فلسفه زنجیره بلوکی و بیت کوین در آینده ماهیت پول الکترونیک را عوض خواهد کرد و توصیه می‌شود به سمت این نوآوری حرکت کنیم. زیرا ایران کشوری است که فساد اداری و مالی در آن زیاد است و با بهره‌مندی از نوآوری دفاتر کل توزیع‌شده می‌توان این موارد را کاهش داد.امیرشکاری یادآور شد: رویکرد بانک مرکزی ایران به این نوآوری ترس از مخاطرات آن است که دلیل آن‌هم ناآشنایی با مبانی زنجیره بلوکی است و در صورت کسب دانش در این حوزه به‌طور قطع به سالم‌سازی فضای پولی منجر خواهد شد.وی گفت: درحال حاضر چند کشور به مبحث پول مجازی و فلسفه زنجیره بلوکی وارد شده‌اند و در حال ایجاد زیرساخت لازم برای آن هستند و حداقل کاری که بانک مرکزی کشور در این خصوص می‌تواند انجام دهد این است که با آنها مشورت و از نتایج مطالعات آنها بهره‌برداری کند.