گروه بازار پول: آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد که نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه تورم تولیدکننده در تیرماه سال جاری به ۷/ ۲ درصد رسیده که نسبت به آمار ماه قبل افزایش ۱/ ۱ واحد درصدی را پشت سرگذاشته است. همچنین تورم ماهانه تورم نقطه‌به‌نقطه با ثبت رقم ۹/ ۰ درصد به بیشترین مقدار طی یک سال اخیر رسیده است. افزایش تورم نقطه‌به‌نقطه شاخص تولیدکننده در حالی است که شاخص بخش صنعت نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش یافته؛‌ روندی که برخی از کارشناسان آن را به رکود بخش صنعت نسبت می‌دهند.

بیشترین تورم ماهانه در یک‌سال

آخرین آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد که شاخص بهای تولیدکننده در تیرماه سال جاری به ۱/ ۲۲۰ رسیده است. این رقم نسبت به ماه قبل رشدی معادل ۹/ ۰ درصد ثبت کرده است. این رقم بیشترین رشد ماهانه طی یک‌سال اخیر بوده است. رشد ماهانه تورم تولیدکننده در خردادماه معادل ۳/ ۰ درصد بوده است. میانگین رشد ماهانه نیز در یک سال گذشته تنها ۲/ ۰ درصد گزارش شده است. با این آمار معلوم می‌شود که آمار تیرماه نسبتا در سطح بالاتری قرار دارد. تورم ماهانه رشد شاخص بهای تولیدکننده نسبت به ماه گذشته است. دیگر آمار که میزان تغییرات شاخص را نسبت به مدت مشابه سال قبل در نظر می‌گیرد، تورم نقطه‌به‌نقطه است. آمارها نشان می‌دهد که شاخص بهای تولیدکننده در تیرماه سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل (تورم نقطه‌به‌نقطه) به ۷/ ۲ درصد رسیده است. تورم نقطه‌به‌نقطه در خردادماه سال جاری با ثبت رقم ۶/ ۱ درصد به کمترین میزان از ابتدای انتشار آن در ۲۵ سال گذشته رسیده بود. حال این رقم در تیرماه افزایش یافته است و از کف خود فاصله گرفته است. آمار دیگر بانک مرکزی نشان می‌دهد که روند نزولی تورم متوسط یا ۱۲ ماهه ادامه دارد. مطابق این آمارها میزان شاخص بهای مصرف‌کننده در ۱۲ ماه منتهی به تیرماه سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل ۵/ ۳ درصد افزایش یافته است. تورم متوسط برای خردادماه معادل ۸/ ۳ درصد گزارش شده است. به‌نظر می‌رسد روند کاهشی تورم متوسط همچنان ادامه باشد و این ارقام حتی از ۳ درصد نیز کمتر شود.

اهمیت رصد تورم پیش نگر

شاخص بهای تولیدکننده (Producer Price Index) که به شکل اختصار به PPI مشهور است، یکی ازشاخص‌های قیمتی است که اطلاعاتی را درخصوص قیمت گروهی از کالاها و خدمات ارائه می‌کند. این شاخص میزان تغییر قیمت کالا و خدمات را که توسط تولیدکنندگان خرید و فروش می‌شود،‌ اندازه‌گیری می‌کند. از این رو، برای برخی از سرمایه‌گذاران، صاحبان صنایع و سیاست‌گذاران اقتصادی شامل اطلاعات مفیدی خواهد بود در ادبیات اقتصادی از این شاخص به‌عنوان یک شاخص پیش‌نگر (Leading Indicator) یاد می‌شود؛ به این معنی که هر افزایش یا کاهش قیمت در شاخص بهای تولیدکننده می‌تواند با یک وقفه زمانی در شاخص بهای مصرف‌کننده نیز مشاهده شود. از این رو از تغییرات شاخص بهای تولیدکننده به‌عنوان حسگر شاخص بهای مصرف‌کننده نیز نام‌گذاری می‌شود. البته تاثیرپذیری شاخص بهای مصرف‌کننده از شاخص بهای تولیدکننده با توجه به عوامل موثر در هر اقتصاد متفاوت است و جهت و اندازه آن باید در مطالعات اقتصادی مشخص شود. شاخص بهای تولیدکننده و مصرف‌کننده، دو نوع شاخص هستند که تغییرات قیمتی در مجموع کالاها و خدمات را محاسبه می‌کنند؛ اما این دو شاخص برخی تفاوت‌ها را دارد. به‌طور کلی همان‌طور که عنوان شد شاخص بهای تولیدکننده تنها قیمت کالا و خدمات خریداری شده توسط تولیدکنندگان را در نظر نمی‌گیرد، بلکه قیمت کالا و خدمات فروخته شده توسط این گروه را مدنظر قرار دارد. این در حالی است که شاخص بهای مصرف‌کننده قیمت کالا و خدمات فروخته شده در بازار مصرف‌کننده را در نظر می‌گیرد که این قیمت نیز هزینه‌های مربوط به حمل‌ونقل، انبارداری و سود را شامل می‌شود، حتی این امکان وجود دارد که وضع تعرفه‌ها در شاخص بهای مصرف‌کننده اثرگذار باشد. نکته دیگر آن است که کالاهای وارداتی به‌طور مستقیم در شاخص بهای تولیدکننده اثر نمی‌گذارد؛ مگر آنکه در آن ارزش افزوده‌ای ایجاد شود. این در حالی است که امکان دارد در بازار مصرف‌کننده سبد مورد نظر از کالاهای وارداتی نیز تشکیل شده باشد.

جزئیات شاخص بهای تولیدکننده

در گزارش شاخص بهای تولیدکننده که از سوی بانک مرکزی منتشر می‌شود، ۷۰۸ قلم کالا و خدمات تولیدی در هشت گروه اصلی و سه گروه اختصاصی تقسیم‌بندی شده است. در این تقسیم‌بندی، کالاها و خدمات تولیدی در سه دسته‌بندی «کشاورزی، جنگل‌داری و ماهیگیری» (در این گزارش این گروه را به اختصار کشاورزی می‌نامیم)، «ساخت (صنعت)» و «خدمات» قرار می‌گیرند. در گزارش شاخص بهای تولیدکننده، وزن هر یک از گروه‌ها اهمیت آن را در محاسبه شاخص بهای تولیدکننده مشخص می‌کند. در این محاسبات، ضریب اهمیت کل شاخص مساوی عدد ۱۰۰ قرار می‌گیرد. به‌عنوان مثال گروه ساخت یا صنعت با ضریب اهمیت ۵۲ واحد در حدود نیمی از وزن کل شاخص بهای تولیدکننده را تشکیل می‌دهد. علاوه‌بر این، در گزارش شاخص بهای تولیدکننده، گروه کشاورزی معادل ۱۷ درصد و کل خدمات نیز ۳۱ درصد از وزن کل را در اختیار دارند. بنابراین می‌توان عنوان کرد در مجموع حدود دوسوم وزن شاخص بهای تولیدی از کالاهای تولیدکننده و حدود یک‌سوم وزن کل شاخص را خدمات تشکیل می‌دهد. آخرین آمارها نشان می‌دهد که رشد قیمت گروه صنعت طی در تیرماه نسبت به ماه قبل معادل منفی ۴/ ۰درصد بوده است. تورم نقطه‌به‌نقطه صنعت نیز در تیرماه معادل منفی ۶/ ۱ درصد ثبت شده است. برخی از کارشناسان معتقدند که منفی بودن تورم بخش صنعت یکی از نشانه‌های باقی ماندن رکود در اقتصاد است. یکی دیگر از گروه‌های مهم کشاورزی است که در تیرماه نسبت به ماه قبل معادل ۲ درصد به آن افزوده شده است. تورم نقطه‌به‌نقطه نیز در این گروه معادل ۲ درصد ثبت شده است؛ اما در بخش خدمات روند تورمی نسبت به بخش کالایی بالاتر بوده است؛ به نحوی که نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه بخش خدمات در تیرماه معادل ۲/ ۱۰ درصد گزارش شده است. بیشترین تورم نقطه‌به‌نقطه در بخش خدمات در گروه آموزش گزارش شده که سطح قیمت‌های این گروه نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱/ ۲۱ درصد رشد کرده است. هر چند که رشد ماهانه گروه آموزش تنها ۵/ ۰ درصد بوده است. در بین گروه‌ها بیشترین رشد ماهانه به گروه بهداشت اختصاص یافته که قیمت‌های این گروه طی یک ماه ۱/ ۶ درصد افزایش یافته است.

بازگشت تورم پیش‌نگر از کف