گروه بازار پول: مطابق آمارهای بانک مرکزی در فروردین‌ماه سال جاری میزان تسهیلات پرداختی به ۲/۲۱ هزار میلیارد تومان رسیده که این رقم نسبت به مدت مشابه سال قبل ۷/۶۷درصد رشد کرده است. همچنین مطابق آمارهای بانک مرکزی، سهم سرمایه در گردش از مبلغ کل تسهیلات اعطایی معادل ۶۹ درصد بوده است.

بانک مرکزی در کنار انتشار آمار، رویکردهای اعتباردهی را در سال جاری مشخص کرد. بر این اساس، بانک مرکزی در نظر دارد با توجه به مواردی نظیر «افزایش توان خلق پول بانک‌ها از طریق افزایش سرمایه»، «کاهش تسهیلات غیرجاری و بازگرداندن آنها به مسیر اعتباردهی»، «افزایش بهره‌وری بانک‌ها در تامین سرمایه در گردش تولیدی»، «پرهیز از فشارهای مضاعف بر دارایی بانک‌ها و ترغیب بنگاه‌های تولیدی به سمت بازار سرمایه» از قدرت گرفتن پتانسیل تورمی ناشی از فشار تقاضای کل در اقتصاد مراقبت کند.

رشد قابل توجه وام‌دهی در فروردین

بانک مرکزی نخستین گزارش آمار تسهیلات پرداختی در سال جاری را منتشر کرد. مطابق این آمارها میزان کل تسهیلات پرداختی در نخستین ماه سال جاری معادل ۲/۲۱ هزار میلیارد تومان بوده است. تسهیلات پرداختی بانک‌ها در ماه نخست سال قبل معادل ۷/۱۲هزار میلیارد تومان بوده که نسبت به این مدت رقم کل تسهیلات افزایش ۷/۶۷ درصدی را پشت سر گذاشته است. همچنین در دو ماه نخست سال گذشته کل تسهیلات اعتباری پرداخت شده معادل ۶/۳۴هزار میلیارد تومان بوده است.

مسوولان بانک مرکزی یکی از استراتژی‌ها کمک به بنگاه‌های اقتصادی را اعطای تسهیلات عنوان و اعلام کردند که در سال جاری، تمرکز اعتباردهی روی بنگاه‌های کوچک و متوسط است. رئیس‌کل بانک مرکزی در گفت‌و‌گو با مدیران بانکی بر تخصیص بهینه منابع محدود نظام بانکی تاکید و اشاره کرد که تسهیلات بانکی باید به‌گونه‌ای اختصاص یابد که بر دستاوردهای دولت یازدهم در تورم و نقدینگی آثار منفی نداشته باشد و منابع محدود نیز به‌صورت اثربخش در اقتصاد تزریق شود. به گفته او، تعداد بنگاه‌های کوچک و متوسط در کشور کمتر از ۱۰ هزار واحد است و در صورتی که تنها ۱۰ درصد تسهیلات جدید شبکه بانکی به بنگاه‌های کوچک و متوسط اختصاص یابد، این بنگاه‌ها احیا خواهند شد. کارشناسان نیز در این خصوص بر تخصیص بهینه اعتباردهی تاکید می‌کنند و معتقدند احیای فرآیند ورشکستگی به عنوان تکمیل‌کننده این رویکرد در نظر گرفته شود.

بر این اساس، اگر در کوتاه‌مدت بنگاه‌های در آستانه ورشکستگی باید حذف شوند و منابع اعتبارات به سمت بنگاه‌های با بهره‌وری و پتانسیل بالاتر جریان یابد، در بلندمدت سیاست‌ها باید به سمت ارائه سیستمی برای تشخیص این نوع بنگاه‌ها حرکت کند. مهم‌ترین مکانیزم برای اعطای اعتبارات در هدف‌گذاری خروج از رکود، بهره‌گیری از یک سیستم اعتبارسنجی صادق، کارآ و به‌روز است. «دنیای اقتصاد» در گزارشی با عنوان «توهم رونق با وام بانکی» در روز چهارشنبه ۱۹ خرداد این موضوع را با استناد به پژوهش‌های صورت گرفته در این خصوص تشریح کرده است.

اهداف اعتباردهی در سال جاری

بانک مرکزی نیز در این راستا در گزارش منتشر شده روز گذشته خود تاکید می‌کند: باید در تداوم مسیر جاری ملاحظات مربوط به کنترل تورم را نیز در نظر گرفت و همواره مراقب قدرت گرفتن پتانسیل تورمی ناشی از فشار تقاضای کل در اقتصاد نیز بود. بر این اساس ضروری است به «افزایش توان خلق پول بانک‌ها از طریق افزایش سرمایه و بهبود کفایت سرمایه بانک‌ها»، «کاهش تسهیلات غیرجاری و بازگرداندن آنها به مسیر صحیح اعتباردهی بانک‌ها»، «افزایش بهره‌وری بانک‌ها در تامین سرمایه در گردش تولیدی»، «پرهیز از فشارهای مضاعف بر دارایی بانک‌ها و ترغیب بنگاه‌های تولیدی به سمت بازار سرمایه به عنوان یک ابزار مهم در تامین مالی طرح‌های اقتصادی (ایجادی)» توجه ویژه‌ای کرد.

رشد 62 درصدی سرمایه در گردش

بانک مرکزی در کنار ارائه آمارهای کل تسهیلات پرداختی، با ارائه جدولی سهم بخش‌های اقتصادی و هدف از دریافت را در فروردین‌ماه سال جاری منتشر کرد. «کشاورزی»، «صنعت و معدن»؛ «مسکن و ساختمان»، «بازرگانی»، «خدمات» و «متفرقه» گروه‌هایی هستند که بانک مرکزی در تقسیم‌بندی خود ارائه کرده است. علاوه‌بر این هدف بخش‌های مختلف نظیر «ایجاد»، «تامین سرمایه در گردش»، «تعمیر»، «توسعه»، «خرید کالای شخصی»، «خرید مسکن» و «سایر» موارد عنوان شده است.

در فروردین‌ماه بیشترین میزان تسهیلات از نظر اهداف به تامین سرمایه در گردش بخش‌ها اختصاص یافته است. این رقم معادل ۶/۱۴ هزار میلیارد تومان است که ۹/۶۸ درصد کل تسهیلات را شامل می‌شود. این میزان نسبت به مدت مشابه سال قبل معادل ۳/۶۲ درصد رشد کرده است. بانک مرکزی این موضوع را بیانگر توجه و اولویت‌دهی به تامین منابع برای این بخش ازسوی بانک‌ها می‌داند. سرمایه در گردش، مجموعه مبالغی است که در دارایی‌های جاری یک شرکت سرمایه‌گذاری می‌شود. به بیان دیگر، اگر بدهی‌های جاری از دارایی‌های جاری یک شرکت کسر شود، سرمایه در گردش خالص به دست می‌‌آید. میزان تسهیلات ارائه شده برای خرید کالاهای شخصی نیز معادل ۷/۲ هزار میلیارد تومان بوده که ۷/۱۲ درصد از میزان کل را تشکیل داده است. سایر اهداف از میزان تسهیلات کمتری برخوردار بودند.

بیشترین تسهیلات در صنعت و خدمات

بانک مرکزی علاوه‌بر اهداف، میزان تسهیلات ارائه شده در هر بخش را نیز مشخص کرده است. بر این اساس سهم «صنعت و معدن» از تسهیلات اعطایی در بهار معادل ۳/۵ هزار میلیارد تومان بوده است. از این مقدار ۶/۴ هزار میلیارد تومان به بخش تامین سرمایه در گردش بخش صنعت و معدن تخصیص یافته است. این رقم حدود ۷/۸۶ درصد از کل تسهیلات در این بخش را نشان می‌دهد.

مطابق آمار بانک مرکزی بیشترین تسهیلات در فروردین‌ماه به بخش خدمات تعلق گرفته است. براساس این آمارها، ۲/۱۱ هزار میلیارد تومان به این بخش اعطا شده و از این میزان ۱/۷ هزار میلیارد تومان (معادل ۷/۶۳ درصد کل تسهیلات این بخش) به سرمایه در گردش اختصاص یافته است. گروه بازرگانی با ۷/۲ هزار میلیارد تومان در رده سوم تسهیلات‌گیری قرار گرفته است. مانند سایر گروه‌ها سهم سرمایه گردش این گروه نیز بالا بوده و ۷۵ درصد کل تسهیلات این گروه را تشکیل می‌دهد.

در فروردین‌ماه سال جاری میزان تسهیلات ارائه شده در بخش مسکن و ساختمان معادل ۲/۱ هزار میلیارد تومان بوده است. اما سهم تامین سرمایه در گردش این گروه تنها ۸/۲۳ درصد رقم کل بوده و بیشترین رقم آن به تامین خرید مسکن (حدود ۴۰ درصد) اختصاص یافته است. در نخستین ماه سال جاری میزان تسهیلات اعطایی به بخش کشاورزی معادل ۷۳۳ میلیارد تومان بوده است.

4 مجرای غیرتورمی وام‌دهی