اقتصاد جهان در خطر توقف

موسسه بروکینگز با همکاری فایننشال تایمز شاخصی موسوم به شاخص «تایگر» را منتشر کرده که براساس آن وضعیت موجود اقتصاد جهان در وضعیت هشدار است. این شاخص که نام کامل آن «شاخص‌های رهگیری احیای اقتصادی جهان» است، نشان می‌دهد که رشد اقتصاد جهانی بسیار شکننده شده و احیای آن «ضعیف، ناموزون و در خطر توقف دوباره» است. این شاخص که روند کند سرمایه‌گذاری، افت تولید محصولات صنعتی و سقوط اعتماد کسب‌و‌کارها را مورد بررسی قرار داده، در آستانه انتشار گزارش صندوق بین‌المللی پول با عنوان «چشم‌انداز اقتصاد جهان ۲۰۱۶» منتشر شده است و انتظار می‌رود نتایج آن در کاهش پیش‌بینی صندوق از رشد اقتصادی جهان منعکس شود. همزمان کارشناسان وال‌استریت پیش‌بینی کرده‌اند که سال ۲۰۱۶ برای بانک‌های آمریکایی، سالی نامطلوب خواهد بود.

گروه اقتصاد بین‌الملل: جدید‌ترین شاخصی که موسسه بروکینگز با همکاری سایت فایننشال‌تایمز از وضعیت اقتصاد جهان منتشر کرده است، نشان می‌دهد که رشد اقتصاد جهانی بسیار شکننده شده است و احیای اقتصاد جهان «ضعیف، ناموزون و در خطر توقف دوباره» قرار دارد. این شاخص موسوم به شاخص «تایگر» که نام کامل آن «شاخص‌های رهگیری احیای اقتصادی جهان» است، در آستانه برگزاری اجلاس بهاره صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی در هفته جاری، منتشر شده است و خوانشی بسیار هشداردهنده از وضعیت موجود اقتصاد جهان ارائه کرده است. در این گزارش که فایننشال‌تایمز آن را منتشر کرده است، روند کند سرمایه‌گذاری، افت تولید محصولات صنعتی و سقوط اعتماد کسب‌و‌کارها مورد تاکید قرار گرفته است.

تاثیر تایگر برگزارش صندوق

انتظار می‌رود که نتایج انتشار این شاخص در پیش‌بینی‌های صندوق بین‌المللی پول از وضعیت اقتصاد جهان که امروز منتشر می‌شود، منعکس شود. همین موضوع بود که کریستین لاگارد، رئیس صندوق بین‌المللی پول را نیز بر آن داشت که چند روز پیش به جهان هشدار دهد که باید در برابر خطراتی که اقتصاد جهان را تهدید می‌کنند، «هوشیار» بود و اینکه رشد اقتصادی جهان «برای مدت بیش از حد طولانی، بیش از حد کند» مانده است. گمانه‌زنی‌ها حکایت از آن دارد که صندوق بین‌المللی پول در گزارش جدید خود از چشم‌انداز اقتصاد جهان ۲۰۱۶، بار دیگر رقم ۴/ ۳ درصد رشد اقتصادی را که پیش از این برای جهان پیش‌بینی کرده بود، بار دیگر کاهش دهد. بنا به گفته پروفسور اسوارد پراساد، اقتصاددان مرکز بروکینگز، «ممکن است بدترین ترس‌ها از بحران مالی و اقتصادی که در ماه‌های ژانویه و فوریه وجود داشت، کمرنگ‌تر شده باشد، اما با این حال پس از گذشت یک سال دیگر رشد ضعیف در ۲۰۱۵، اقتصاد جهانی در سال ۲۰۱۶ با تبعاتی کم و بیش مشابه گذشته روبه‌رو خواهد بود.»

تداوم شرایط بد

در شرایطی که صندوق بین‌المللی پول در هفته‌های اخیر نسبت به چشم‌انداز احیای اقتصادی جهان بدبین‌‌تر شده است، شاخص تایگر موسسه بروکینگز و فایننشال‌تایمز این نکته را فاش ساخته است که پس از افت شدید نرخ رشد اقتصادی جهان در نیمه دوم سال گذشته میلادی، همان شرایط تا حدودی دچار ثبات شده است. بر اساس این شاخص، ضعف شدید در بازارهای نوظهور مشاهده می‌شود و داده‌های جدید به‌دست آمده از بسیاری از این اقتصادها نشان می‌دهد که حتی اگر آنها در سال ۲۰۱۶ با افت بیشتری مواجه نشده‌اند، اما وضعیتشان نسبت به میانگین‌های تاریخی‌شان بسیار بدتر است.بر این اساس، در کل می‌توان گفت که داده‌های مربوط به اقتصادهای پیشرفته بهتر است، اما شاخص رشد اقتصادی آنها نیز نسبت به میانگین درازمدت آنها بالاتر نیست و دلیل آن این است که به‌خاطر افت بازارهای مالی و ترس از شوک‌هایی همچون جدایی احتمالی انگلستان از اتحادیه اروپا، سطح اعتماد به اقتصاد پایین آمده است. بر این اساس، مثبت‌ترین خبر اقتصادی جهان به آمریکا مربوط می‌شود که در آن به‌رغم پایین بودن سطح اعتماد کسب‌و‌کارها، آمار اشتغال، خرده‌فروشی و رشد اعتبارات، وضعیت خوبی را نشان می‌دهد.

در مورد اتحادیه اروپا نیز می‌توان گفت که در کل وضعیت اقتصادی این حوزه در سال ۲۰۱۶ نسبت به سال ۲۰۱۵ کمی بهتر است، هرچند که سرمایه‌گذاری، خرده‌فروشی و اعتماد مصرف‌کننده در کل این اتحادیه در سطح پایینی خواهد بود که نگرانی از بی‌ثباتی احیای اقتصادی را موجب می‌شود. در اقتصادهای نوظهور، به‌نظر می‌رسد چین توانسته است در برابر ترس از فرار سرمایه و کاهش ارزش پولش که در اوایل سال نگرانی‌های شدید ایجاد کرده بودند، مقاومت کند. از سوی دیگر هندوستان که اکنون اقتصاد بزرگ دارای سریع‌ترین رشد در جهان است، از قیمت‌های ارزان نفت استفاده کرده است تا سرپوشی بر ضعف‌های عمیق ساختاری و افت تولیدات صنعتی خود بنهد و به عقیده موسسه بروکینگز این موضوع «پرسش‌هایی را درباره استمرار رشد سریع هندوستان مطرح می‌سازد.» پروفسور پراساد می‌گوید: خبر خوش این است که اقتصادهای نوظهور توانسته‌اند در برابر افزایش اولیه نرخ بهره فدرال رزرو مقاومت کنند بدون آنکه بحران عمده‌ای پیش آید. وی در عین حال بر این باور است که با شرایط فعلی این اقتصادها، آنها هنوز «در برابر تغییرات خارجی آسیب‌پذیرند و حتی احیای ضعیف اقتصادی نشان خواهد داد که همه آنها بیش از حد شکننده و فانی‌اند.»

وضعیت بد بانک‌ها

در شرایطی که پیش‌بینی‌های صندوق بین‌المللی پول و موسسه بروکینگز از وضعیت بد احیای اقتصادی جهان حکایت دارد، خبرهای جدید از وضعیت بانک‌های جهان نیز نشان می‌دهد که ابرهای تیره بر آسمان بخش مالی جهان نیز سایه افکنده است. به گزارش خبرگزاری تسنیم به نقل از رویترز، درحالی که بانک‌های آمریکا سال ۲۰۱۶ را با بدترین وضعیت از زمان بحران مالی ۲۰۰۸ آغاز کرده‌اند کارشناسان وال‌استریت پیش‌بینی می‌کنند که این سال برای بانک‌های آمریکایی، سالی نامطلوب باشد و به‌صورت متوسط میزان درآمد ۶ بانک بزرگ آمریکایی ۲۰ درصد کاهش یابد. هنوز ماه آوریل است، اما برخی کارشناسان در وال‌استریت پیش‌بینی می‌کنند که سال ۲۰۱۶ برای بانک‌های آمریکایی، سالی نامطلوب باشد. تحلیلگران می‌گویند، این بدترین آغاز سال از زمان بحران مالی ۲۰۰۸-۲۰۰۷ تاکنون است و انتظار می‌رود این هفته بانک‌های آمریکایی گزارش‌هایی ضعیف از عملکرد خود در سه ماهه نخست سال منتشر کنند. نگرانی‌ها درباره رشد اقتصادی در چین، تاثیر قیمت‌های پایین نفت بر بخش انرژی و نرخ‌های بهره نزدیک به صفر همگی بر فعالیت‌های بازارهای سرمایه و رشد استقراض سایه افکنده است. بر اساس داده‌های تامسون رویترز، تحلیلگران پیش‌بینی می‌کنند که به‌صورت متوسط میزان درآمد ۶ بانک بزرگ آمریکایی ۲۰ درصد کاهش یابد. انتظار می‌رود برخی بانک ها، از جمله گروه گلدمن ساکس بدترین گزارش عملکرد بیش از ۱۰ سال گذشته را منتشر کنند.

این آمارها به معنای وجود مشکل در بخش مالی آمریکا محسوب می‌شود؛ زیرا بانک‌ها معمولا حداقل یک سوم درآمد سالانه خود را در سه ماهه نخست سال به دست می‌آورند. ریچارد رامسدن، تحلیلگر ارشد گلدمن ساکس گفت: «آنچه ما را نگران می‌کند این است که آیا این وضعیت نامطلوب قرار است به دیگر دوره‌های سه ماهه هم سرایت کند؟» روز چهارشنبه قرار است انتشار گزارش‌های عملکرد فصلی بانک‌های آمریکایی با گزارش جی پی مورگان چیس، بزرگ‌ترین بانک این کشور آغاز شود. سپس بانک‌های آمریکا، ولز فارگو، سیتی گروپ، مورگان استنلی، گلدمن ساکس طی روزهای پنج‌شنبه تا دوشنبه گزارش‌های خود را منتشر کنند.

جان گرسپاچ، مدیر مالی سیتی گروپ گفت: انتظار می‌رود درآمدهای تجاری در حالت کلی نسبت به سه ماهه نخست سال گذشته ۱۵درصد کاهش یابد. تحلیلگران طی ماه گذشته برآوردهای خود از سه ماهه نخست سال را تحت‌تاثیر فشارهای تجاری کاهش داده‌اند. آنها اکنون انتظار دارند جی پی مورگان درآمدهایش را ۳۰/ ۱ دلار به ازای هر سهم تعدیل کند. همچنین انتظار می‌رود بانک آمریکا ۲۴ سنت، ولز فارگو ۹۹ سنت، سیتی گروپ ۱۱/ ۱ سنت و مورگان استنلی ۶۳ سنت در ازای هر سهم، درآمدهایشان را تعدیل کنند. پیش‌بینی شده که گلدمن ساکس میزان درآمد خود به ازای هر سهم را ۳ دلار تعدیل کند که کمترین سود در سه ماهه نخست سال از زمان بحران مالی تاکنون خواهد بود.